epub
 
падключыць
слоўнікі

Анатоль Крэйдзіч

Баравы мёд

У гэты дзень Алёна чакала гасцей. Праўда, прыйсці яны павінны пасля абеду, і жанчына не спяшалася падымацца з цёплай пасцелі. У нядзелю заўсёды хочацца паляжаць лішнюю гадзіну, адчуваючы, як адпачывае ад будзённых клопатаў цела.

Вокны ў спальні зацягнуты блакітна-ружовымі шторамі, і пакой пытанае ў лёгкім паўзмроку. Алёна пацягнулася, выгнулася ў ложку і соладка пазяхнула. Падхапіла з тумбачкі, што прыляпілася збоку, кніжку, але тут жа адкінула яе, бо раптам закарцела глытнуць кавы. Маленькія ружовыя ножкі схаваліся ў мяккія тапачкі-шлёпкі і панеслі яе на кухню. Пасля - у ванную, дзе яна, пакуль грэўся чайнік, аблівалася летняю вадою.

Каву Алёна гатуе адмыслова, з пенаю. Спачатку робіць кашку з цукру, кавы і некалькіх кропляў вады, а пасля ўжо залівае ўсё гэта кіпнем. П'е, стоячы ля акна, прыкрыўшы галюткае і мокрае пасля душу цела махровым белавата-блакітным халацікам. Адсюль, з пятага паверха, ёй бачна ўсё, што робіцца ў двары. Але цікавага тут амаль ніколі нічога не адбываецца. Сядзяць на лаўцы перад самым пад'ездам бабулі, якія, здаецца, нават на ноч не пакідаюць гэтага месца. Дзіцячую пляцоўку ўжо запоўнілі малыя (калі яна са сваёй кватэры назірае за дзецьмі, у яе чамусьці заўсёды шчыміць у грудзях). Сусед, якога яна ведае толькі ў твар, корпаецца ў багажніку «Волгі», нібы кот у сметніку. І ўсё гэта выглядае сумна і няўтульна. Можа, віною таму восень, а можа, - і яна сама, яе адзінота, якая часам радуе, а часам і прыгнятае.

Пульхнаватыя вучны нячутна адсёрбваюць чорны дымны напітак. Алёна адварочваецца ад акна, каб не глядзець на абрыдлую восеньскую шэрань, і светлая кухня падбадзёрвае. Яна сама падбірала ўсё яе начыненне і, здаецца, зрабіла гэта нядрэнна. На светленькім з карычневым адценнем лінолеуме стаіць белая мэбля, а такія ж шафкі вісяць на сценах, абкладзеных зноў жа светла-карычневай пліткаю. Усё тут на сваім месцы. І ўсё чысценькае, бліскучае, як у аптэцы.

Алёна нядаўна вярнулася з-за мяжы, з Гішпаніі, дзе праходзіла практыку па медыцыне. З-за вучобы яна не паспела стварыць сям'ю, затое звіла сабе ўтульнае гняздзечка непадалёку ад цэнтра горада. Але цяпер, калі, здавалася, ва ўсім поўны дастатак, на душы было пуста, нечага не хапала. Гадзіннік паказаў палову адзінаццатай.

Апоўдні на стале ўжо ўзвышаліся крышталёвыя графіны з гарэлкаю і морсам, бутэлька ананасавага лікёру, які ажно свеціцца знутры, побач вельмі прыгожыя і бліскучыя бакалы. Цэнтральнае месца займала запечаная ў маянэзе, вельмі апетытная крамяная качка, унутры якой дымілася рассыпчатая грэчневая каша, мядовы водар ад якой разыходзіўся па ўсёй кватэры. Нават салаты ды розныя вінегрэты былі зроблены як сапраўдныя творы мастацтва: зверху іх упрыгожвалі лілеі з яечнага бялку, аранжавыя кветкі са скрылікаў варанай морквы, зялёныя гарошынкі, нават мухаморчыкі ўсё з тых жа яек і лупінак ад кансерваваных памідораў.

Каб не сядзець без справы ў чаканні, Алёна праверыла свой манікюр, колькі разоў шарганула па пазногцях малюсенькім напільнічкам, глянула ў люстэрка, праверыла макіяж на твары... Зрэшты, які макіяж - трошачкі падчарніла і без таго выразныя вейкі, падфарбавала і выразней акрэсліла вусны і на гэтым спынілася. Доўгія льняныя валасы, якія лёгка перасыпаюцца на галаве, не чапала. Вырашыла: так лепш.

Якраз, калі ўжо не знаходзіла, чым заняць сябе, запішчаў званок. Падхапілася з раскошнай канапы, зашчоўкала замкамі ўваходных дзвярэй.

...Перад ёю стаяў зусім неспадзяваны госць. Салдацкая выцвілая шапка з падвязанымі вушамі, новая чорная куфайка і зялёныя армейскія галіфэ, запраўленыя ў начышчаныя да бляску, але ўжо заляпаныя граззю хромавыя боты. Зморшчаны абветраны твар. У здаровых мясістых руках, хоць сам і маленькі, палатняныя сумкі. Глядзеў ён узрадавана і ніякавата.

- Тата? Ну...

Ледзь не сказала: «Ты не знайшоў лепшага часу, каб заявіцца сюды». Але добра - стрымалася. Як жа бацьку такое сказаць. Ехаў немавед адкуль. Даўно не бачыліся.

- ...Не стой, заходзь хутчэй.

Кожны бацькаў крок пакідаў за сабою цёмныя брудныя плямы. Алёна змірылася з гэтым: «Нічога, падатру».

- О-о-о, - на кухні стары ажно вылупіў вочы, зірнуўшы на стол. - Жывеш, гэта, як каралева ангельская. Любата. Мо жджэш каго? То я не забаўлюся. Пакладу, што прывёз, дый на цягнік хутчэй. Якраз праз паўтары гадзіны адбывае.

Алёна змоўчала. Трэба было прапанаваць адпачыць з дарогі, пераначаваць, але нешта заняло мову. Вось-вось павінны завітаць госці - асобы важнецкія, пры салідных пасадах... Што тады скажаш ім? І не пагаворым толкам.

На стале ўжо няма куды што паставіць, але паўлітровы слоік знайшоў сабе месца сярод экзатычных страў. Ён ніяк не пасаваў да іх, бо быў пакрыты пылам і выразна бачыліся адбіткі пальцаў, замест крышкі ж нацягнута цёмная цырата, перахопленая чорнаю гумкаю з веласіпеднай камеры.

- Гэта табе лякарства - баравы мёд. Ты ім вельмі не раскідвайся. Як часам горла забаліць, тады возьмеш колькі лыжак. Ты хоць і доктар, а лекі вашыя толькі сэрца псуюць, а гэта - і вылечыць, і сэрца на месца ўправіць. Баравы мёд - не роўня якому іншаму.

Бацька выцягнуў з-пад стала табурэтку, другую, паклаў на іх астатнія гасцінцы: ладны кус свежаніны, тонкага з праслойкаю сала (яна любіць такое), хатнія кілбасы, дамашняе масла.

- Памятаеш чорную вялізную карову? Гэта ад яе. Старая - а малака дае процьму, ды якога тлустага. От і не здаём усё. А цяпер і цялушка яе даганяе. Клопатна з імі.

Трохлітровы слоік малака бацька паставіў на падлогу - месца на табурэтках не хапіла.

Па светлым бліскучым лінолеуме расплылася чырвоная лужына, якая папаўнялася новымі кроплямі. Гэта растала мяса, закручанае ў газеціну.

Алёна пачала спрытненька пакаваць усё гэта ў халадзільнік, хоць той быў далёка не пусты.

- О-о-о, донька, гэта ж у цябе такія даўжэнныя пазногці-пазюры. - Бацька назіраў за яе рухамі з-пад цяжкіх прыплюшчаных павекаў. - Гэта вам трэба так на рабоце? А як жа ж ты з імі гатуеш ежу альбо мыеш бялізну?

Яна толькі ўсміхнулася на яго смешныя пытанні:

- Як ужо атрымліваецца.

- Ну, я бачу, усё ў цябе тут добра. Дык і сэрца маё будзе на месцы, на душы спакайней.

- А ў вас што там?..

- І мы паціху варушымся. Аднаго кабанчыка яшчэ да Каляд трымаем. Авечкі ёсць, дык зараз нітак напралі, мо якіх бабін пяць ці шэсць. Табе калі трэба - бяры. Трускалак тую плантацыю, што за хлявом, пераараў - пасохлі зусім, і ягадкі малюсенькія сталі. Пенсія ў нас дай Бог, а яшчэ за малако капейку даюць, ды кампенсацыю, ды грабавыя, ды за трускалкі летам крыху ўтаўклі. Во, і з нас хапае, шчэ й табе прывёз.

Бацька так і стаяў паўсагнуты над табурэткамі, трымаючы перад сабою сумкі. Не выпрамляючыся, палез у кішэню, дастаў хусцінку.

- Не, тата, грошы мне не трэба. У мяне іх таксама досыць. Купілі б сабе што.

- А што нам трэба? Хапае ж усяго.

- Ну, шапку добрую купіў бы ці паліто.

- Э-э-э, донька, каб людзі смяяліся. Не, я ўжо так датэпаю, - і стары паклаў на слоік з мёдам некалькі свежанькіх «зубрыкаў». - Бяры, бо пакрыўджуся.

Бацька замітусіўся, заспяшаўся да дзвярэй.

- Пара мне, Алёначка, лепш крыху пачакаць на вакзале, чым спазніцца. Прыязджай, калі будзе час, у нас добра, вольна. Спачнеш, сырадойчыкам адап'ешся.

Дзверы шчоўкнулі, і ў пакоі зноў запанавала адзінота. З табурэтак ужо ўсё было прыбрана, і толькі запэцканы слоік баравога мёду паміж крышталю ды фарфору выглядаў чужым, быццам жабрак сярод важных паноў. Алёна памкнулася прыбраць яго хутчэй на балкон, але рука на паўдарозе спынілася. На нейкае імгненне ў памяці ўсплыло яе далёкае дзяцінства. Вось бацька едзе на ровары ў лаўку, а яна, малюсенькая, сядзіць у кошыку на багажніку. Сядзіць і гарлае песенькі: «Мяне маці біла-біла, пасадзіла на масту. Мяне куры ісклявалі, патаму я не расту». Іншы раз Алёна толькі пасмяялася б з такога ўспаміну, з сябе - такой смешнай у дзяцінстве, але зараз яна раптам кінулася да акна. Ды толькі вочы ўжо заплылі вільгаццю, і нічога не было бачна. Тады ўхапіла паліто, зноў павесіла яго, накінула на адно плячо вятроўку і выскачыла за дзверы.

- Алёначка-мілёначка, а вось і мы, - перад ёю стаяла ўся запрошаная кампанія - гэткі гурт у раскошных футрах ды натуральнай скуры, з выпешчанымі тварамі, з гарой ярка размаляваных пакункаў, скрынак, пакетаў. І над усім гэтым - водар дарагой французскай парфумы.

Алёна нешта прастагнала ў адказ, кранула пальцамі лоб і задрабніла, зацокала ўніз па лесвіцы, быццам нікога і не заўважыла...

 

* * *

 

Вечар наваліўся на горад знянацку, і вулічныя ліхтары пачалі ўпарта змагацца з цемраю. Выхадныя сплывалі. Людзі весяліліся, стараючыся не думаць пра яшчэ адзін клопатны тыдзень. Прымасціўшыся на лаўцы ў зале адпачынку чыгуначнага вакзала, драмаў стары ў чысценькім галіфэ і хромавых ботах. А на пятым паверсе ў адной з гарадскіх кватэр звінеў вясёлы смех і п'яныя галасы прапаноўвалі доўгія мудрагелістыя тосты. На стале ж так і стаяў непрыбраны запылены слоік бацькавага мёду.


1995-2000?

Тэкст падаецца паводле выдання: невядомае
Крыніца: невядомая