Зіма.
Першы, пасьля студзеня, месяц.
Вуліцы зацягнуты туманам.
Залівала гразь.
Плёхкаліся лужыны па каменьнях.
Пырскаў дождж.
Над горадам хмары качаліся.
Вецер падзьме мацней, закалоціцца хмарка і во-во разаб'ецца аб комін.
Паплесьнелі стрэхі драўляныя, сьцякаюць гнілымі кроплямі на зямлю.
Надвор'е хныкае, развальваецца, ные.
На рынку глуха: крамы пад замком.
Бяспрывычна, дзіка...
Ціша ў горадзе; ня радуе нас гоман, бурляць толькі рышткі; на бляшаных стрэхах прыбіты стук дзжджу, і за горадам забрэша, на ланцугу, сабака.
Ля камяніцы туліцца ўкутаўшыся хлопчык. Весь мокры... Холадна, дрыжыць...
На вуліцы пустой, сярод чорных брудных лужын, адзін ён — бяспрытульнае забытае дзіцё.
Пішчыць гульліва, у падраных ботах, гразь; куртка ў дзірах ня грэе яго грудзі...
Сядзіць пакрыўджаны, галодны, бедны хлопчык і хочацца яму і ўжо памкнецца крыкнуць, але вецер хітры, вецер злосны...
Толькі вочкі — чорныя, маленечкія вочкі з-пад шапкі выглядаюць жывым і ясна-ясным аганьком.
Чаму няма яму жыцьцёвага прытулку? Чаму ён не на фабрыцы, за працай? Чаму з яго, сьмяецца вецер? Чым горшы ён? Чаму яму хлапцу гульлівай вуліцы, і вуліца прытулку не дае. А яго вочы, чорныя маленечкія вочы, яны так шчыра радасна сустрэлі-б водгульле жыцьця.
Адказам, як і раней гулі рышткі, сьцякаючы ў рэчку, і той-жа стук, глухі каменны стук дажджу.
— Дзі-лінь-лі-лінь, — ускалыхнула вуліцу і гэтым як бы ўліло кроплю здаровага жыцьця, абудзіла пачуцьці чалавека і вярнула яму бурлівасьць і імкненьне йсьці далей у рытм гымну працы.
— Дзі-лінь, дзі-лінь, — раздалося мацней на павароце.
Шыпелі рэйкі, падковамі зьвінелі коні, сьвісьцела пуга, — бегла конка.
Я пасажырам стаў...
Кандуктар усьміхнуўся...
А ў концы душна і цёмна без пары.
Кандуктар запальвае лямпу.
Ня ведаю, можа мне здалося, але кандуктар, што-б ён ні рабіў, дык — памаленечку, спа
койна, паступова, ну, не раўнуючы, як конка, як на кастылёх.
А можа ён стары служака конкі і яе манеры пераняў сабе? а можа, гэтае разьбітае надвор'е пад свой уплыў прывабіла яго?
Сядзіш, трасе цябе, старанна падкідае і цягнецца, як змучаны жабрак.
Яшчэ хоць аднаго каня хай падчапілі-б, усё-ж паехалі-б хоць крышачку шпарчэй.
Я не сьцярпеў...
Злосна вылез з конкі і цьвёрдым крокам, па бруку, напрамік.
Ужо цямнела. На зямлю вечар неахвотна сходзіў... Абняўся з ім. Прыселі мы на прызьбе і слухалі, як шалясьцела ліпа, як сьлязу скідаў, заўжды вясёлы, сад.
Імжа сваволіла ў белых сецях.
Вуліцы зацягнены туманам...