epub
 
падключыць
слоўнікі

Ханс Крысьціян Андэрсэн

Анёл

Кожны раз, калі памірае добрае, мілае дзіця, з неба спускаецца божы анёл, бярэ дзіця на рукі і аблятае з ім на сваіх вялікіх крылах усе яго любімыя мясціны. Па шляху яны набіраюць цэлы букет розных кветак і бяруць іх з сабою на неба, дзе яны расцвітаюць яшчэ ярчэй, чым на зямлі. Бог прыціскае ўсе кветкі да свайго сэрца, а адну кветку, якая здасца яму мілей за ўсе іншыя, цалуе; кветка атрымае тады голас і можа далучыцца да хору блажэнных духаў.

Усё гэта апавядаў божы анёл мёртваму дзіцёнку, узносячы яго ў сваіх абдымках на неба; дзіця слухала анёла, як скрозь сон. Яны праляталі над тымі мясцінамі, дзе так часта гулялі дзеці пры жыцці, праляталі над зялёнымі садамі, дзе расло мноства цудоўных кветак.

- Якія ж узяць нам з сабою на неба? - спытаўся анёл.

У садзе стаяў цудоўны, стройны ружовы куст, але нейчая злая рука надламала яго, так што галіны, усыпаныя буйнымі, напаўраспушчанымі бутонамі, амаль завялі і сумна павіслі.

- Бедны куст! - сказала дзіця. - Возьмем яго, каб ён зноў расцвіў там, на небе.

Анёл узяў куст і так моцна пацалаваў дзіця, што яно злёгку прыадкрыла вочкі. Потым яны нарвалі яшчэ шмат яркіх кветак, але, акрамя іх, узялі і сціплы грымотнік і просценькіх браткоў.

- Ну вось, цяпер і хопіць! - сказала дзіця, але анёл паківаў галавой, і яны паляцелі далей.

Ноч была ціхая, светлая; увесь горад спаў; яны праляталі над адной з самых вузкіх вуліц. На маставой валялася салома, попел і ўсякі хлам: чарапкі, абломкі алебастры, анучы, старыя донцы ад капелюшоў, словам, усё, што ўжо адслужыла свой век або згубіла ўсякі выгляд; напярэдадні якраз быў дзень пераезду.*

* У Капенгагене кватэры здымаліся звычайна на паўгода, з 1 сакавіка да 1 верасня і з 1 верасня да 1 сакавіка; гэтыя два дні і былі днямі агульнага пераезду з кватэры на кватэру.

І анёл паказаў на разбіты кветачны гаршчок, які валяўся сярод гэтага хламу і з якога вываліўся камяк зямлі, увесь аплецены каранямі вялікай польнай кветкі; кветка звяла і нікуды больш не была вартая, яе і выкінулі.

- Возьмем яе з сабою! - сказаў анёл. - Я раскажу табе пра гэтую кветку, пакуль мы ляцім!

І анёл пачаў расказваць.

- На гэтай вузкай вуліцы, у нізкім падвале, жыў бедны хворы хлопчык. З самых ранніх гадоў ён ляжаў у пасцелі; калі ж адчуваў сябе асабліва добра, то праходзіў на мыліцах па сваёй каморцы разы два назад і ўперад, вось і ўсё. Бывала, летам сонейка заглядвала на паўгадзіны і ў падвал; тады хлопчык садзіўся на сонейку і, трымаючы рукі супраць святла, любаваўся, як прасвечваецца ў яго тонкіх пальцах кроў; такое сядзенне на сонейку замяняла яму прагулку. Пра багатае асенняе ўбранне лясоў ён ведаў толькі таму, што сын суседаў прыносіў яму вясною першую ў кветках букавую галінку; хлопчык трымаў яе над галавой і пераносіўся думкай пад зялёныя букі, дзе блішчала сонейка і спявалі птушкі.

Аднойчы суседаў сын прынёс хлопчыку польных кветак, паміж імі была адна з карэньчыкамі; хлопчык пасадзіў яе ў кветкавы гаршчок і паставіў на акне каля свайго ложка. Мусіць, лёгкая рука пасадзіла кветку: яна прынялася, стала расці, пускаць парасткі, кожны год цвіла і была для хлопчыка цэлым садам, яго маленькім зямным скарбам. Хлопчык паліваў яе, даглядаў і клапаціўся пра тое, каб яго не абмінуў ніводзін прамень, які прабіваўся ў каморку. Дзіця жыло і дыхала сваёй любіміцай: яна ж цвіла, пахла і прыгажэла для яго аднаго. Да кветкі павярнуўся хлопчык нават у тую апошнюю хвіліну, калі яго клікаў да сябе гасподзь Бог... Вось ужо цэлы год, як хлопчык у Бога; цэлы год стаяла кветка, усімі забытая, на акне, завяла, засохла і была выкінута на вуліцу разам з іншым хламам. Вось гэтую бедную, завялую кветку мы і ўзялі з сабой: яна дала нам куды больш радасці, чым самая яркая кветка ў садзе каралевы.

- Адкуль ты ведаеш усё гэта? - спытала дзіця.

- Ведаю! - адказаў анёл. - Я ж сам быў тым бедным калекам хлопчыкам, які хадзіў на мыліцах! Я пазнаў сваю кветку!

І дзіця шырока-шырока расплюшчыла вочкі, углядаючыся ў прывабны, радасны твар анёла. У тую ж самую хвіліну яны апынуліся на небе ў Бога, дзе пануюць вечныя радасць і шчасце. Бог прыгарнуў да свайго сэрца мёртвае дзіця - і ў таго выраслі крылы, як у іншых анёлаў, ён паляцеў разам з імі. Бог прытуліў да сэрца і ўсе кветкі, пацалаваў жа толькі бедную, звялую польную кветку, і тая далучыла свой голас да хору анёлаў, якія акружалі Бога; адны ляталі каля яго, другія - трошкі далей, трэція - яшчэ далей, і так да бясконцасці, але ўсе былі аднолькава шчаслівыя. Усе яны спявалі - і малыя, і вялікія, і добрае, толькі што памершае дзіця, і бедная польная кветачка, выкінутая на маставую разам са смеццем і хламам.



Пераклад: Уладзімір Карызна