Ехаў я раз ад Кіяны*
Ды ў Смургоні, і не п'яны,
І даехаў на Ваўкелы*,
А конь добры быў - мой белы.
Тыц! стаў конь, наравіцца!
І храпець і дыба стаў,
Што не можна прыступіцца,
Чуць аглоблі не зламаў.
Гляджу: бочка ля дарогі.
Чыста ж бочка, толькі рогі
Як бы трохі відаць збоку.
Думка: вёз хтось, ды здалёку.
Як прыстала, дык, скаціўшы,
Сам начуе гдзесь у вёсцы.
Або, можа, быў падпіўшы,
Страціў бочку пры дарожцы!
А што ў бочцы? хто там ведаў?
Можа, брага, можа, водка!..
А я ж той дзень не абедаў, -
Вот каб, думаю, сялёдка?!
Або каб алей Бог даў бы,
Ўжо ж не сцярпеў бы, украў бы!
Ото ж, думаю, закрашу!
Надта я люблю з ім кашу.
Падышоў да бочкі, зрухаў,
Калі адаткнуў, панюхаў,
Аж з радасці страпянуўся,
На ўсе бокі аглянуўся!
Ну, свяжусенькім алеем
Смак пачуў на губе, носе!..
Хоць не быў яшчэ зладзеем,
Але ж тут дык давялося.
Так ужо я чагось рад,
Падвярнуў свой панарад,
За уторы* падняў бочку,
Абпёр яе на лучочку*...
А конь смык - падаўся ўперад.
А бадай табе тут верад!
Падкаціў я бочку зноў
І якраз ужо навёў,
А конь смык, - назад, ды тоўк!
А бадай цябе тут воўк!
Я ізноў давай каці...
Здумаў - лепей распрагці.
Ўзяў каня, як след распрог,
Зірк - аж конь мой і без ног.
Конь не конь, а зыдлам стаў;
Я спалохаўсь, пражагнаў...
Дык зноў конь і сам запрогся,
Я спалохаўся і змогся,
Скінуў опратку, перажагнаўся,
Зноў-тыкі за бочку ўзяўся.
А так цёмна - хоць коль вочка.
Калі гляну: то ж не бочка,
А каза стаіць з рагамі!
Хвост, бародка і з нагамі...
Аж тут пятух калі крыкне,
Каза ў лужу калі скікне,
Калі ў лесе зарагоча,
Конь дахаты калі скоча...
Вот тут я і дагадаўся,
Каму ў рукі-то папаўся.
Давай казаць: «Анёл паньскі*,
Згінь, прападні, дух шатаньскі!»
І цяпер, як хто смяецца, -
Мне усё каза здаецца.
З таго часу да алею
Я не мог душу прымусіць,
Адвярнула, дабрадзею,
Так-то чорт нас, грэшных, кусіць!
Каб не крыж, - прапаў бы, мусіць?!
Каментары
Кіяны (Кяна) - вёска каля Рукойнаў.
Ваўкелы - забалочаная сенажаць з хмызамі ля Багушэвічавай сядзібы ў Кушлянах.
Уторы - краі-выступы ў бочцы, пазы для замацавання дна.
Лучок - вушка ці дужка на бочцы.
Анёл паньскі - малітва каталікоў за памерлых; паводле падання, разганяе страхі, прывіды.