Цэлае лета вісеў Жолуд на старым дубе.
Бог ведае, як далей, а пакуль ён быў малы, вялікага гора зазнаць яму не прыйшлося. Праўда, на яго тады ніхто не зварачаў і ўвагі: як быццам яго і на свеце не было. Толькі сонейка, выглянуўшы з-за лесу, узіралася ў яго і песціла сваім цяплом, бы тая маці.
А калі, бывала, яно прыпякала надта горача — любоў часта пераходзіць свае граніцы,— маленькі Жалудок хаваўся ў цяньку густых лістоў, як пад парасонам, і яму заўсёды было добра.
Так і вісеў ён непрыметна.
Але ж, урэшце, вісець яму абрыдла.
Яно такі і праўда: як бы там ні было добра, але калі гэтае дабро цэлы век застаецца без усякай змены, дык яно перастае быць дабром. Гэтак было і з Жолудам: захацелася яму іншага жыцця, так і цягнула яго саскочыць з галіны і пакачацца па мяккай зямлі. Не раз ужо ён парываўся зрабіць гэта.
Сказаўшы праўду, трохі Вецер у гэтым вінаваты. Бывала, ледзь узыдзе сонца, гэты жартаўнік і штукар Вецер зараз і падкрадзецца, але так, каб не чуў стары Дуб, і пачне баламуціць Дубовых сынкоў. Што казаў Жолуд — не ведаю.
Вецер быў смялейшы і гаварыў грамчэй. Вось што ён шаптаў раз Жолуду:
— Дурны ты! Я пражыў на свеце болей вякоў, як лістоў на гэтым дубе, і кажу табе: калі ў цябе ёсць сілы, ты заўсёды знойдзеш спосаб жыць на свеце і прабʼеш сабе дарогу. — Што жывое, жывым і застанецца.
А стары Дуб тым часам гаварыў так:
— Сынок! Патрывай яшчэ трошкі, падрасці, уздужай. О! Ты яшчэ не ведаеш, як цяжка жыць на свеце. Паслухай мяне, старога.
Вядома, бацька: шкада яму сына.
— Не пускае бацька, — ціхенька шаптаў Жолуд на намову Ветру.
І трэба ж было, каб пра гэтую гутарку прачулася свіння! Раз, ужо зусім пад восень, Жолуд убачыў, як пад дуб, рохкаючы, трушком падбегла лапавухая асоба. Углядзеўшыся добра, Жолуд абамлеў: на зямлі ляжала шмат такіх жа, як і ён, жалудоў, і свіння хрумстала іх без усякай літасці. На тое ж яна і свіння, даруй Божа грэх.
З вялікага страху бедны Жолуд задрыжаў, вылузаўся з місачкі і ўпаў на зямлю ў двух кроках ад свінні! Але ўпаў ён якраз у тую яміну, што вырыла свіння сваім доўгім лычам.
І вось што выйшла: свіння хацела паесці жалуды — і памагла вырасці аднаму Жолуду, вырыўшы яму пасцельку. Жолуд на другі год прарос і стаў дубком, а свінню людзі закалолі, і яна стала мясам.
1912