epub
 
падключыць
слоўнікі

Янка Купала

Акоў паломаных жандар...

На палеміку ў «Сав. Беларусі» аб беларускай мове

Акоў паломаных жандар,

Сліўнём зарыўшыся ў нару,

Сядзіць расійскі чынадрал,

«Слуга оцечаству, цару».

 

Ён сніць былую моц і шыр:

Цары, царыцы, цэрквы, трон,

Пагромы, катаргі, Сібір...

О Русь! Прымі раба паклон!

 

Табе такой служыць па гроб

Не кіну я, і расцярзаць

Не дам дзяржаўнасці «оплот»,

Цябе, «единую», о маць!

 

Здарма ж двуглавы твой арол

Праз векі ў кіпцюрох трымаў

Мільёны ўбогіх хат і сёл,

Рабоў мільёны?.. Не, здарма!

 

У твой ланцуг былі, о Русь,

Уплецены з усіх бакоў

Украйна, Польшча, Беларусь

І сотня іншых «языкоў».

 

Цяпер што бачу я кругом?

Пасад маўклівы збуран скрозь...

Рэспублікі?! ды з «языком»

З іх лезе кожная ўсур’ёз.

 

А ты, о рускі мой «язык»!

Мой «обшчарускі», што з табой?

Табе слухмян быў мал, вялік,

Быў славен ты сваёй кляцьбой.

 

Табой сам самадзержац цар

Пісаў ланцужны свой закон,

Што маці-Русь есі жандар

Усёй Еўропы!..

І свой сон

 

Сніць далей гэты царадвор,

Калі надыдзе яму дзень,

Ізноў пад лёзгат царскіх шпор

Свой распасцерці чорны цень.

 

Ён, гэты скінуты сатрап,

Не знае, што ў свабодзе жыць;

Яму дай вісельню, дый каб

На ёй «языкі» ўсе ўшчаміць.

 

Не па нутру, як смерць, яму,

Што беларускае дзіцё

Бяжыць у сцюжную зіму

У школку пазнаваць жыццё.

 

Спужаўся, што хлапчук ў лапцёх,

Напаўадзеты вёскі сын,

У роднай мове ўчыцца змог?..

О, стыдна, рускі «гражданин»!

 

Язык твой царскі ён табе

Не выража, спакойны будзь!

Цябе тваім жа у кляцьбе

Ён не забудзе памянуць.

 

Былых не выклічаш вякоў

І ты, Масквы кароннай гразь,

Парваных не скуеш акоў,

З якой брахнёю ні вылазь!

 

1926


1926

Тэкст падаецца паводле выдання: Янка Купала. Поўны збор твораў. У 9 т. - Т.4. Вершы, пераклады 1915 -1929. - Мн.: Маст. літ., 1997. - 446 с., [4] л. іл.
Крыніца: скан