Ляж, прытуліся да зямлі,
Паслухай шчыра, што гавора
Табе, сям’і і ўсёй радні,
Калі запаліць неба зоры.
Пачуеш дзіўную аповесць
Мінуўшай славы і жыцця,
Аб чым згубіў ты ўжо даўно весць,
Блукаючыся без пуцця.
Пачуеш, як шмат лет таму
Тваё было тут панаванне;
Паслушна голасу твайму,
Цябе не кратала скаранне.
І запытаецца зямліца
Тваёй душы і тваіх дум:
Чаго ты блукаеш начніцай?
Чаму свой край аддаў на глум?
*
Стань, нахіліся над ракой,
Ў плакучы ўгледзься пералівы:
Ў іх адаб’ецца воклік твой,
І ўбачыш незабыты дзівы.
Як там русалкі — твае дзеці —
Днём аддыхаюць у жальбе,
Каб ночкай, блудзячы па свеце,
Шукаці долі для цябе.
Ад хваль, што шэпчуцца так міла,
Ты дойдзеш праўданькі усёй,
Што рэчкі — гэта зямлі жылы,
Вада ў іх — кроў зямлі тваёй.
І запытаецца вадзіца,
Як не пытаў ніхто ў жыццю:
Чаму яе п’е чужаніца,
Яе, кроў родную тваю?
*
Ідзі у лес, што стаў кругом
Тваіх нязмерных ніў на стражы,
Што толькі думаў аб адном...
Але паслухай, што лес кажа:
Я бараніў твой дух ад плесні,
Аб думы шчыра твае дбаў,
І паўтараю водклік песняў
Што прадзед з ветрамі складаў.
А ты, змарнелы чалавек,
Нікчэмны пасынак былога,
Сваю пушчаеш песню ў здзек,
Чужою славіш нават Бога!
Прывучан кланяцца, ўніжацца,
Паганіш скарб свой дарагі.
І знаеш толькі там смяяцца,
Дзе кроўю плакаў бы другі.
Ідзі на ўзгор, на камень сядзь,
Што пашчапаў пярун на часці;
Глядзіся ў зоры, што мігцяць
На небе ў радасці і ў шчасці.
Яны агністымі іскрамі
Ў душы распаляцца, як сталь;
Бо неба сочыць за людзямі,
Зямлі пільнуе яго даль.
Зямлю ў сваёй адвечнай казцы
Трымае без граніц і мер...
Калісь і ты ў яго быў ласцы —
Меў з неба долю. А цяпер...
Цяпер яно сваймі слязамі
З табою плача над табой;
Шле буры, громы з перунамі,
Каб сон збудзіць магільны твой!
[1913]