Блудзіў па вуліцы я тэй, дзе сустрачаў яе,
Яе — не ўцямлю — шчасце ці сваё няшчасце...
Час быў такі, калі ўжо першы певень устае,
А злодзей смела з ложа выпаўзае красці.
На небе месяц бледны, як нябожчыкавы твар,
З-над воблакаў сцікаўся, быццам бы ён шляху
Свайго не мог знайсці паміж расплаканых там хмар,
Ці, каб стуль не зваліцца, блукаўся так з страху.
Паволі горад на сябе ўскладаў аковы сну,
Святло ў акнах адно ўслед за адным канала;
Дзе-недзе ржавы ключ пужаў скрыготам цішыну
Ды спознена павозка дзіка ляскатала.
У дроце, што паміж слупамі віўся густа ўдоўж,
Як бы напяты былі там людскія жылы,
Гудзеў, заводзіў вецер, бы па дроце рэзаў нож;
Як вісельнік, выў, вырваўшыся з-пад магілы.
Здалёку ад чыгункі данасіўся свіст-выццё,
Ўпіваючыся ў сэрца вытачанай сталлю,
Як бы з тым свістам адлятала шчасце і жыццё.
Ці гінуў нехта наймілейшы там — за даллю.
Аб сцены рэха стукалася ад хадзьбы маей,—
Цагляны мур сачыў за мною безупыну;
Цень ад ліхтарняў мой ўсё то даўжэй, то карацей
Выцягваўся, дваіўся, то зусім дзесь гінуў.
Лічыў за крокам крок я й пазіраў ўвакруг, як здань,
На заміраючы да заўтра горад грэшны,
І чуўся я, як здрадай схопленая ў клетку лань,—
Такі бяссільны, пазабыты, безуцешны!
За думкай думка джалам свідравала галаву:
Што ёсць, няма,— судзіў суды і перасуды,
І думаў ўсё: за што, нашто сябе на часці рву,
Калі за гэта маю толькі камняў груды?
Так сноўдаўся па вуліцы і сам згараў ў сабе...
...Іду і чую: тут з-за муру, ў сутарэнні,
Рагоча музыка, як сумашэдшая ў кляцьбе,
Пад музыку — бразджанне ног, грудзей хрыпенне...
І жудка стала!.. Ёсць жа яшчэ людзі на зямлі,
Што могуць дзіч сабой змяніць і весяліцца,
Не бачачы сваіх бяспутнасцей, што іх змаглі
І душаць адусюль, як змеяў навальніца!
З нявольніцай нявольнік тут танцуе на забой,
Пад здзекам рабскія свае сагнуўшы шыі,
А там, на акрываўленых палях крывёй людской,
Нявольнік для нявольніка грабніцу рые.
Стыд спанаваў мяне, што я на вуліцы тэй быў
І аддаваўся нейкай візьі ўсёй душою,—
Тым горкім думам аб сабе і сэрцу тым, на здзіў
Так заўладаўшым маім сэрцам-сіратою.
1915