Яшчэ і не думалася брацца на досвітак, як разбудзіў мяне бацька.
Усхапіўся з ложка і, успомніўшы сваю ўчарашнюю просьбу, борздзенька нацягнуў нагавіцы і «ўтапіўся» ў старых ялавых ботах, што ўсю ноч сушыліся за комінам.
Маці сказала:
— З пустымі рукамі — ні на парог!..
— Як пашчасціць! — усміхнуўся бацька і ўзяўся за дубальтоўку.
Мы ішлі спачатку загуменнем, потым звярнулі ў лагчыну, што парасла за сялом рэдкім ядлоўцам, перасеклі гонкі сасоннік, у вершалінах якога спакойна гойдаўся, нібы човен на прывязі, маладзік, прайшлі куп’істае балотца, прыхопленае начным прымаразкам і, нарэшце, нырнулі ў бярозавы гушчар. Блеклае святло маладзіка то там, то тут успыхвала сярод белых камлёў і нясмела гарэла на кончыку дубальтоўкі...
Зашыўшыся ў стары будан, пачалі чакаць раніцы.
— Ты паглядзі, што робіцца! — таркануў мяне бацька.
Я схамянуўся і пачаў узірацца праз акенца будана. А бацька ажно не знаходзіў месца:
— Не раўнуючы, галавешкі! — чуўся яго стрыманы шэпт.— З адлівам...
Сапраўды, на ружовай ад першых промняў паляне, растапырыўшы крылы, перабягалі на сушэйшае месца касачы.
— Ажно стогнуць! — не стрымліваецца бацька.
Непадалёку спыніліся два касачы. І пачалі паступаць адзін на аднаго, распушыўшы хвасты, сярдзіта дзерлі лапамі леташнюю злёглую траву.
— Чхы-чхы-цюрр! — нібы драў хто сухую лучыну.
— І трэ так раз’ярыцца! — забыўшыся пра дубальтоўку, кажа сам сабе бацька і здымае шапку.— Ну, каторы з вас? Ну!.. Ах!..
Ён узмахвае рукою, хоча пляснуць сабе па калену, але стрымліваецца.
— Ах, ядры вас!..— толькі выдыхае бацька.
А яны ўжо ажно падскоквалі, выцягнуўшы доўгія шыі, палохалі адзін аднаго. А потым забілі па зямлі крыламі і пачалі дражніцца:
— Фар-сун!
— Ффарр-сун!..
— Ой, каб вас немач! — смяюцца бацькавы вочы, і я бачу, як наліваюцца яны цеплынёй. А касачы, пэўна, зразумеўшы, што ні ўзаемныя пагрозы, ні тое абразлівае «фар-сун!» не зменяць становішча, вырашылі рызыкнуць на большае. Крок — і пучок травы ляціць у паветра... Крок — і жменя пяску ўзлятае над такавішчам... Вось яны зусім блізка... Топчуцца... У нерашучасці... І раптам — схапіліся за дзюбы. І замерлі. У роздуме...
Мне відно, як паліліся гарачай крывёю надброўі птушак, і хочацца закрычаць. Але голас прапаў, як у сне. Толькі ў здзіўленні варушу губамі...
— Ах, камар цябе закалі! — вылаяўся бацька і расшпіліў гузік на каўняры.
Касач, што быў па правую руку, раптам пацягнуў на сябе саперніка, падскочыў і што сілы ўдарыў яму ў грудзі вострымі лапамі. І той зразумеў, што тут не вельмі пацягаешся, адбегся і, фыркнуўшы ў роспачы «фар-сун!», залапатаў крыламі ў бок сасонніку.
І тады прыляцела аднекуль і ўпала ў траву сяброўка. На многа меншая і не такая фанабэрыстая. Касач-пераможца патаптаўся крыху і, горды, павёў яе ў бліжні бярэзнік.
Там, на купаўі, былі яшчэ леташнія журавіны...