Асцярожна прычыніўшы дзверы, я ціхенька, нібы злодзей які, крадуся па калідоры ў свой пакой... Іду і лаю сябе: «Ну навошта, навошта я пасяліўся тут, на гэтай кватэры? Ніводнага вечара вольнага не маю!»
У калідоры — цёмна. Знарок не ўключаю святло: можа, не заўважаць, прашмыгну як-небудзь.
Але дарэмна: у тую ж хвіліну адчыняюцца суседнія дзверы, і я чую прастуджаны галасок гаспадыні — Галіны Казіміраўны:
— Васечка, гэта вы?
— Я...
— Вось малайчына! Даўно чакаем. Заходзьце да нас, якраз гуляем у дурня! Чацвёртага не хапае...
Кленучы ўсё на свеце, я моўчкі плятуся за Галінай Казіміраўнай.
— А-а, Вася! — узрадавана крычыць яе муж Антон. І тут жа мякка, нібыта бацька, дакарае: — Што ж гэта ты запазніўся? Нядобра так! Мы ўжо тры дурні без цябе згулялі. Сядай, сядай хутчэй!
Збянтэжаны, я пачціва апускаюся на крэсла.
За сталом — уся сям’я Дунькіных: сам гаспадар, маленькі, кругленькі, з вялікай лысінай. Худая, як трэска, Галіна Казіміраўна і дачка Соня. У Соні, як заўсёды, дрэнны настрой. Бацька тасуе карты, а яна, здаецца, вось-вось пазяхне і скажа: «Спа-аць хачу!» Але Соня трымаецца, сядзіць за сталом, разамлелая, і зыркае на мяне.
— Ну, моладзь, зараз мы вам усыплем,— густым баском гаворыць Дунькін.— Ох, усыплем! Раздаю карты: раз-два-тры!.. Раз-два-тры... Козыр — пікі... Чый заход?
— Наш, Антоша, наш...
— Цудоўна, жоначка! Хадзі!
— Пачакай, якой жа? Дай падумаць... А, пайду з васьмёркі. Адбівайся, дачушка!
І Соня адбіваецца. Яна думае доўга, перабіраючы зашмальцаваныя карты, нешта мармыча сабе пад нос. Потым, насупіўшыся, прымае карту.
Прымаю і я ад Антона Лукіча... Ён задаволены, весела рагоча:
— Эх, моладзь, моладзь! Далі мы вам, га? Не-е, старых яшчэ голымі рукамі не возьмеш... Ці не так, жонка?
Але жонка не спяшаецца з адказам.
— Антоша, а яны ўсё роўна ў выйгрышы! — таямніча ўстаўляе яна.
— Як так?
— А так... Людзі кажуць: «Каму ў карты не шанцуе, таму гэтае самае...»
І гаспадыня з выразнай усмешкай глядзіць спачатку на Соню, потым на мяне.
— О-хо-хо! — на ўвесь пакой рагоча Дунькін.— І як я забыўся... «Каму ў карты не шанцуе, таму ў каханні...» Нічога, нічога, малады чалавек, не губляйцеся. Нам з Галінай Казіміраўнай таксама не шанцавала, пакуль не пажаніліся.
Я адчуваю, як пот градам коціцца па твары.
— А жаніцца вам час, Васечка,— раптам сур’ёзна пачынае гаспадыня.— Час! Інстытут закончылі, першы інжынер на будоўлі, працуеце добра... Антоша, ты чуў, што я сказала? Жаніцца Васілю трэба... Вось... Ды і наша нешта ў дзеўках засядзелася! Праўда, Антоша?
— «Ка-му ў кар-ты не шан-цуе, таму ў ка-ханні...» — зграбаючы карты са стала, напявае Дунькін і пазірае сваімі масленымі вочкамі-гузікамі на мяне.
А я ўжо гатоў скрозь зямлю праваліцца. Вунь куды вецер дзьме! Недарэмна, значыць, таварышы насміхаюцца: «Дунькіна зяць!»
Як праз сон чую словы гаспадыні:
— Сонька наша інстытутаў не канчала, таму і не працуе нідзе. Ды хіба ж для сямейнага шчасця гэта трэба? Я вось усё жыццё не працую... Галоўнае, каб муж на добрай пасадзе быў. Праўда, Антоша?
Гадзіны праз дзве гульня, нарэшце, канчаецца. Я ўстаю і, хістаючыся, як п’яны, іду ў свой пакой. Мяне праводзіць гаспадар. У калідоры спыняемся перакурыць. І тут Дунькін бярэ мяне пад руку і ціха шэпча:
— А ведаеш што, Вася? Дальбог жа ты падабаешся мне, жаніся! Каму ў карты не шанцуе... Што, можа не праўда? Я ўсё бачу. Даўно бачу, як у міргалкі гэтыя гуляеце... Ну што ж, не пярэчу!
Ён хіхікае і гаворыць далей:
— Не буду брахаць, яна ў нас далікатная... Бялізны не мые, абедаў гэтых таксама не варыць. Пасля дзесяцігодкі хацеў яе прыстроіць дзе-небудзь, дык жонка не дазволіла. Але гэта не бяда! Прывыкнеш. Будзеце, калі што якое, у сталовую хадзіць! А што? Нават цікава. Хэ-хэ-хэ! Ну то як? Што-небудзь прыдумаем?
Калі, нарэшце, я трапляю ў свой пакой, мне здаецца, што я выскачыў з лазні...
«Не, таварыш Дунькін, не выйдзе! — рашуча гавару я сабе.— Хопіць гуляць у гэтага дурня — заўтра ж мяняю кватэру...»
І — мусіў змяніць...
1959