epub
 
падключыць
слоўнікі

Яўген Каршукоў

Каля цырка

Якраз напярэдадні Новага года ў мяне адбылася надзвычай радасная падзея: у газетных кіёсках з’явілася мая першая гумарыстычная кніжка. Натуральна, я адразу ж абышоў бліжэйшыя вуліцы і, здзіўляючы кіяскёраў незвычайнай шчодрасцю, закупіў усе зборнікі.

— Пачакайце! — звычайна несліся наўздагон мне ўсхваляваныя галасы кіяскёраў.— Тут яшчэ ёсць пра шаленства сабак... Купіце — усяго пяцьдзесят экземпляраў!

Яны, пэўна, прымалі мяне за нейкага вясковага бібліятэкара. Дзівакі! Каб толькі ведалі, з кім размаўляюць... Але не будзеш жа кожнаму тлумачыць, што ты — аўтар і ў цябе шмат сваякоў і знаёмых, якія з нецярпеннем чакаюць тваіх аўтографаў...

Недалёка ад цырка, праўда, заставаўся яшчэ адзін кіёск, вітрыны якога па-ранейшаму былі абкладзены кніжачкамі з маім імем: ён быў зачынены з прычыны хваробы кіяскёра. Але асалода штодня купляць свае творы была такой вялікай, што ў першы ж выхадны я зноў завітаў у гэты кіёск з маленькай дачушкай.

Выдаўся цудоўны зімовы дзянёк. На прыхопленую першымі маразамі зямлю церушыў сняжок. Мне пашанцавала: на гэты раз акенца кіёска было адчынена.

— Добры дзень, шаноўная! — радасна сказаў я жанчыне-кіяскёру ў акенца і важна пацікавіўся: — Як у вас ідзе гандаль — не расхапалі яшчэ кніжак Сёмкіна? Ёсць трохі? Тады запакуйце ўсе — бяру!

І тут я раптам заўважыў побач маладога мужчыну ў фацэтна насунутай на самыя акуляры цёплай шапцы, у модным жоўтым кажушку. Ён стаяў, прыхіліўшыся плячом да кіёска, і... гартаў маю кніжачку. Сэрца ў мяне радасна ёкнула: вось яна, першая сустрэча з чытачом. Карцела адразу назваць сябе і спытаць, як падабаецца гумар. Але чытач нечакана сам скіраваў позірк у мой бок і весела ўсміхнуўся:

— Якая яна ў вас... смешная!

Я так расхваляваўся, што ледзь не кінуўся ў тую ж хвіліну да гэтага нечаканага добразычліўца, каб удзячна абняць яго і ўзнагародзіць пісьменніцкім аўтографам. Але ўзяў сябе ў рукі, стрымаўся: хай чалавек пасмяецца ўволю, а потым ужо... адкрыюся.

— Ха-ха-ха... Як-кі таленавіты... экземпляр. Не хочаш, дык засмяешся,— кіснуў мужчына.— Пацеха-а...

Калі ён, нарэшце, зняў акуляры, каб выцерці вясёлыя слёзы, я паспеў зазірнуць у кніжку і прачытаць назву гумарэскі: «Хітрая жонка». Уласна кажучы, ніякая яна не хітрая, гэта муж дурань — схаваў у туфель прэміяльныя, а яна і там... вынюхала.

— Замарыла... да слёз... таўстуха!

У адказ я толькі цяжка ўздыхнуў: магла б мая кніжачка ў два разы таўсцейшая быць, каб не прыдзірлівы рэдактар. Але ўсё роўна зборнік гумару атрымаўся неблагі — вунь як пацешыў чытача!

І, нібы адгадваючы мае думкі, мужчына шчыра прызнаўся:

— Ведаеце, вось так нарагочашся часам, і настрой — на цэлы працоўны дзень.

Не маючы больш сіл стрымлівацца, я дрыготкім голасам спытаў мужчыну:

— Скажыце мне шчыра, што вас так насмяшыла? Я... нейкім чынам... маю права гэта ведаць!

— Ды вы, бацька, зірніце самі — хіба не пацеха? — чамусьці паказаў ён у мой бок.

Нічога не разумеючы, я прасачыў за рухам яго рукі і аслупянеў: мая канапатая дачушка, маё адзінае дзіцянё вытварала ў мяне пад бокам немаведама што: смешна крывіла тварык, падміргвала, паказвала язык...

— Артыстка! Во, так бы і гэтым, гумарыстам, смяшыць! — сказаў мужчына і даволі абыякава вярнуў назад маю кніжку.

Відаць, баючыся, што гэтак жа зраблю і я, кіяскёрка хуценька загарнула ўсе зборнікі і паспешна сунула мне ў рукі...

1978


1978

Тэкст падаецца паводле выдання: Каршукоў Я. І надыходзіць дзень: Апавяданні. Гумарэскі. - Мн.: Маст. літ., 1982. - 301 с.
Крыніца: скан