epub
 
падключыць
слоўнікі

Яўген Каршукоў

Калі вернецца бабуля

Сумна і аднастайна гудуць тэлеграфныя слупы. Дзяўчынка слухала-слухала і заснула на ўзбочыне дарогі, ля слупа, прыклаўшы вуха да шурпатага цёплага дрэва.

Тут і сустрэў яе гэты мужчына.

— Ты што тут робіш? — весела запытаў ён.

— Сяджу...

— І даўно сядзіш?

— Даўно.

— Каго-небудзь чакаеш?

— А ты... адкуль ведаеш?

— Ну, калі чалавек даўно сядзіць, значыць, чакае кагосьці...

Дзяўчынка падумала і згадзілася. Але тварык яе стаў сумны.

— Дык каго ж ты чакеш? — парушыў маўчанне мужчына.

Малая не спяшалася з адказам. Яна строга пазірала знізу на дарослага— на цёмны круг саламянага капелюша, пад якім хаваліся яго прыжмураныя вочы і тырчала маленькая смешная бародка. Схіліўшы да пляча кучаравую галоўку, яна нібы разважала: ці варта яму гаварыць?

— Я чакаю нашу бабулю,— нарэшце прагаварыла яна.— Толькі ты не кажы мамцы... Не скажаш?

Мужчына моўчкі кіўнуў.

— Не кажы мамцы. Яна не хоча, каб я хадзіла сустракаць бабулю...

Мужчына маўчаў.

— Мамка кажа — бабуля паехала ад нас далёка-далёка... Назусім. А я не веру...

Мужчына не сказаў ні слова, твар у яго стаў змрочны.

— Я так сумую па бабульцы. Я была ў гасцях у цёткі Кацярыны. Прыехала дамоў, а бабулі ўжо няма...

Мужчына апусціўся на траву побач з дзяўчынкай. Тэлеграфны слуп яшчэ мацней цягнуў сваю аднастайную журботную песню. І дзяўчынка паскардзілася:

— Кожны дзень прыходжу сустракаць, а бабулі ўсё няма... Калі ж яна прыедзе?

Мужчына маўчаў. Ён бачыў старую. Зусім нядаўна. З тыдзень назад. Калі праводзілі яе за сяло — у апошнюю дарогу. Ён бачыў старую, бачыў перад сабой вялікія тужлівыя вочы дзяўчынкі. Таму і не мог гаварыць.

— Яна яблыньку пасадзіла мне. Маленькую такую яблыньку...

Дзяўчынка паказала рукой, якую яблыньку пасадзіла бабуля. І мужчына раптам ажывіўся, загаварыў — жартаўліва, весела:

— Э-э, ды ты багаты чалавек! Бабуля падарыла табе такое цудоўнае дрэўца!

— Падарыла, а сама не едзе...

Мужчына задумаўся. Але толькі на нейкі момант. Не болей.

— Нічога. Яна яшчэ прыедзе да цябе, твая бабуля... Абавязкова прыедзе! І ведаеш калі?

— Калі? — з надзеяй спытала дзяўчынка.

Мужчына асцярожна ўзяў дзяўчынку за руку і ўжо зусім упэўнена сказаў:

— Хутка. Калі падрасце тваё дрэўца. Калі з’явяцца на ім новыя галінкі і першыя кветкі. Ведаеш, такія вялікія белыя кветкі. І ружовыя. Вельмі прыгожыя такія. Над імі будуць весела кружыць пчолы, цёплы вецер будзе ціха шапацець лісцем... І ў гэтым шапаценні ты пачуеш бабулін голас. Ты ўбачыш сярод лісточкаў яе добры твар, яе ласкавыя вочы...

Мужчына гаварыў з такім натхненнем, што дзяўчынка не магла адвесці ад яго сваіх даверлівых вачэй. Ён гаварыў і пазіраў туды, дзе заходзіла сонца, і, відаць, думаў пра сваіх блізкіх. Пра тых, каго ўжо даўно не было, але хто на ўсё жыццё застаўся ў яго памяці.

— Бабуля твая вернецца. Я ведаю.

Па дарозе прайшла машына, і чалавек на хвіліну замоўк. Потым спытаў:

— А табе хіба мама не сказала, што бабуля вернецца?

— Не,— прашаптала дзяўчынка.— Калі б яна мне сказала...

— Пачакай крыху, яна скажа абавязкова. Скажа, што харошыя бабулі заўсёды вяртаюцца. Пачакай, хай толькі вырасце твая яблынька...

— Я хачу, каб яна хутчэй вырасла,— уздыхнула дзяўчынка.

— Вырасце! Толькі яе трэба паліваць. Вечарам. Вось такой парой, як зараз... Можа, пойдзем пальём?

— Пойдзем!

Дзяўчынка борздзенька падабрала з зямлі букецік палявых кветак, жвава ўстала. Мужчына ўзяў за руку яе, і яны пайшлі па дарозе — туды, дзе за сялом хавалася вялікае чырвонае сонца.

1967


1964; 1967

Тэкст падаецца паводле выдання: Каршукоў Я. І надыходзіць дзень: Апавяданні. Гумарэскі. - Мн.: Маст. літ., 1982. - 301 с.
Крыніца: скан