У нядзелю, як заўсёды, я заходжу да свайго швагра. Звычайна мы з ім гутарым, глядзім тэлевізар. Але сёння ў мяне ёсць сур’ёзная справа — хачу, каб швагер параіў, якую мне спецыяльнасць пасля дзесяцігодкі выбраць... .
— Спецыяльнасць выбраць хочаш? Правільна, хлопец. Час на свой хлеб пераходзіць... Але пачакай, яшчэ пагутарым на гэтую тэму... Сядай вунь у крэсла ды паглядзім лепш тэлевізар,— разважліва прапануе ён.— Можа, што цікавае ўбачым...
І я прысаджваюся побач са шваграм ля тэлевізара. Глядзім нейкі кіначасопіс. Швагер, у расшпіленай шаўковай кашулі, сядзіць, ганарліва прыўзняўшы галаву, і ляніва сочыць за блакітным экранам. Паказваюць спаборніцтвы хакеістаў.
— Ну і здорава! — не вытрымаў я.— Вось здорава... Хацеў бы я так на каньках бегаць... Ух, аж дух займае!
Шваграў твар паварочваецца да мяне:
— Гэта ты... сур’ёзна?
— Вядома!
— А я табе так скажу: хакей мне карэнным чынам не падабаецца.
— Чаму? — здзіўляюся я.
— А таму, што ён небяспечны... Вось будзеш так бегаць па лёдзе, каўзанешся, упадзеш і скруціш шыю...
Швагер з выглядам бывалага чалавека моршчыць лоб, чухае за вухам.
— Такі выпадак, памятаю, на маіх вачах быў... Ты сустракаў сталяра Гарошку? Ведаеш? Ну, дык вось у яго шыя скрыўлена не так сабе... Пасля таго, як упаў у галалёдзіцу!
— Дык ён жа і на каньках ні разу не стаяў! — не здаюся я.— Хіба можна параўноўваць?
— Не, ты, хлопец, мяне не пераканаеш — небяспечны гэты спорт, хакей! Грошы давай — не стану ім займацца.
Пакуль мы спрачаемся, спартыўны рэпартаж канчаецца, і на экране з’яўляюцца новыя кадры: расказваюць пра вадалазаў...
— Ці-ка-ва,— заўважае швагер, бліжэй падсоўваючы крэсла да тэлевізара.— Глядзі, ідзе па марскім дне і хоць бы яму што! Ай-яй-яй...
— Чаго ж тут баяцца? — пярэчу я.— Скафандр надзейна засцерагае яго ад вады, паветра падаецца зверху... Ды што казаць! Вы толькі глядзіце, як прыгожа навокал... Марскія расліны, рыбы... Я многа б даў, каб пабываць сярод гэтых марскіх страшыдлаў!
— Ты што... сур’ёзна?
Спалоханыя швагравы вочы пазіраюць на мяне так, нібы я ўжо апынуўся ў зубах акулы.
— І ты б палез на марское дно? — не верыць ён.— Да гэтых вось... акул? Дзіця, горкае дзіця! Ці табе жыць надакучыла? Уяві, як гэта небяспечна... Спыніцца падача паветра і — хана! Лічы, усё... Я недзе чуў, так бывае.
— Ну, што вы! Нават калі і здарыцца бяда — сябры выручаць.
— Ага. Чакай... Пакуль яны будуць выручаць, цябе акулы зжаруць... Не, хлопец, ты як хочаш, а я ні за што не палез бы ў гэтае пекла — няма дурных!
Ён дастае з кішэні штаноў насавік і ўсхвалявана абцірае сваю галаву-таўкач.
А на экране — новы бліскучы рэактыўны самалёт... Хвіліна-другая, і — паветраны карабель узнімаецца ў неба. Як страла, ён праносіцца над аэрадромам...
— Якая хуткасць, якая хуткасць! — захапляюся я.— Што хочаце, а вось пайду служыць у армію — абавязкова папрашуся ў лётную школу...
— Ты што... сур’ёзна? Апамятайся! Ці ты не чуў, як небяспечна лётаць?
Я адмоўна ківаю галавою.
— Не чуў? А ты пачытай у газетах, колькі авіяцыйных катастроф бывае! Пачытай... Вунь нейкай індыйскай авіякампаніі самалёт ляцеў... Ляцеў ды і бухнуўся ў мора! Гінуць гэтыя лётчыкі, як мухі. Самыя няшчасныя людзі на зямлі! Дарма, што грошы вялікія зарабляюць...
Я лаўлю асуджальны шваграў позірк — схаваныя далёка-далёка вочкі журботна глядзяць на мяне.
— Прападзеш ты, хлопец, эх, прападзеш! Вельмі гарачы... Шукаеш на сваю галаву... Шкада мне цябе: усё-такі родзіч! Ну, паслухай, навошта табе лезці з матухны-зямлі ў тую ваду ці на неба? Беражы жыццё...
І швагер доўга расказвае мне, як ён умудрыўся пражыць цэлых пяцьдзесят гадоў і ні разу не рызыкаваў сваім жыццём: ніколі не лятаў самалётам, не ездзіў на матацыкле, не залазіў летам у ваду вышэй калена...
— Лепш на пясочку паляжаць! Як кажуць, хлопец, беражонага бог беражэ...
Нейкі момант ён сядзіць, утаропіўшыся ў падлогу, і здаецца, яго ружовыя шчокі зусім наплываюць на вочы, хаваюць іх ад мяне.
— Прабач, задумаўся,— нарэшце гаворыць швагер.— Усё жыццё з табою тут успомніў... Дарэчы, наконт спецыяльнасці.. Ідзі да нас у гандаль! Не пашкадуеш. А рамантыку — выкінь з галавы. Чуеш? Ды зачыні фортку... Прадзьме! Вясновы ветрык, ён, ведаеш, вельмі небяспечны.
1961