Цёплай чэрвеньскай раніцай, калі ўжо цвіла ліпа і кружылася галава ад яе мядовага паху, мы з Зінай забеглі да Макарчыкаў — запрасіць іх на наша вяселле. Іван Мацвеевіч, чалавек пенсійнага ўзросту, хударлявы і высокі, і яго жонка Ганна Паўлаўна, такая нізенькая і тоўстая, нібы ўсё тое, што ўзняло Івана Мацвеевіча на два метры над зямлёй, у яе размясцілася па гарызанталі,— сустрэлі нас весела.
— Ну, дай бог, у добры час,— радасна прапішчала тоненькім галаском Ганна Паўлаўна.— Жывіце...
— Жывіце — не тужыце! — лагодна пратрубіў Іван Мацвеевіч, падміргваючы нам.
Мы спяшаліся дамоў, але гасцінныя Макарчыкі нізашто не хацелі адпускаць нас проста так.
— Хоць чаю з намі, старымі, выпіце...
Селі за доўгі старамодны стол: мы з Іванам Мацвеевічам — на адным канцы стала, жанчыны — на другім. І пацякла традыцыйная размова пра сямейнае шчасце, пра тое, што гэта не проста так — пажаніліся і жывіце, а як каму пашанцуе. Адны нібы і кахаюцца, ды хутка разыходяцца; а другія пра каханне і не думаюць, але ўсё жыццё жывуць у дружбе.
— Як мы, напрыклад...
Ганна Паўлаўна сербанула апошні глыток чаю, аблізала тоўстыя губы. Іван Мацвеевіч нічога не сказаў, толькі крэкнуў і моўчкі стаў наліваць, можа, пятую шклянку.
— Вы піце, піце, мужчынкі, а мы з Зіначкай прысядзем на канапу,— пазяхнуўшы, сказала Ганна Паўлаўна і ўзяла Зіну пад руку.— Хадзем сюды, у нас свая, жаночая гутарка.
Іван Мацвеевіч пакасіўся на жанчын:
— Бабы — яны заўсёды бабы. Май на ўвазе: з першага дня бяры жонку ў рукі...
Я хацеў запярэчыць яму, але пачуў шэпт Ганны Паўлаўны:
— Мілая, з першага дня трымай лейцы моцна... Будзеш трымаць — тваё шчасце, не будзеш — крыўдуй на сябе!
— Ну, пайшла палітграмату чытаць,— ужо зусім сярдзіта сказаў Іван Мацвеевіч.
А Ганна Паўлаўна, не звяртаючы на нас увагі, абняўшы Зіну за плечы, пела:
— Як маці кажу табе: забірай у яго ўсю зарплату, не пакідай ні капеечкі. Грошы, яны толькі ў жаночай руцэ ляжаць любяць!
— Ты чуў? — насмешліва хмыкнуў Іван Мацвеевіч.— На курыва і чарку ад жонкі трасцу атрымаеш: у яе ў расходнай кнізе такой графы няма.
на мір у доме лопнуць, як мыльны пухір! І я іду на маленькую хітрасць. Нібы між іншым, паведамляю:
— Ледзь дастаў. На ўвесь горад пяць такіх прывезлі! Калі б не адзін знаёмы...
— Пяць кофтачак на ўвесь горад? — перапытвае ўжо зацікаўлена цешча.— Усяго пяць?
Я ківаю галавой:
— Пяць, пяць...
— Ну, калі пяць... А прыемная, нішто сабе,— мяняе тон цешча і заве дачку.— Ідзі зірні, што твой мужанёк мне падарыў.
Цяпер ужо чатыры рукі ціскаюць бедную рыжскую кофтачку, глядзяць яе на святло, выцягваюць і паляць нітку — не гарыць, чыстая, сапраўдная шэрсць! Я адчуваю, як расце мой аўтарытэт. Радасць так і прэ з мяне. Нарэшце!
Але мне хочацца замацаваць перамогу: куй жалеза, пакуль гарачае. І я з таямнічым выглядам кажу:
— А вы ведаеце, адкуль гэтая кофта? Яна — не наша, замежная... З Гвадэлупы...
— Адкуль, адкуль?!
— З Гва-дэ-лу-пы...
— Божухна,— замілавана стогне цешча,— ніколі ў жыцці не насіла кофты з Гвадэлупы! Дзякуй, зяцёк, ой, дзякуй. Пабягу суседзям пакажу.
Гадзіны праз дзве стомленая, але задаволеная цешча вяртаецца дамоў. Я чую з кухні яе шчаслівы голас:
— Ну, дачушка, здаецца, твой паразумнеў. Бачыш, ужо знаёмства завёў, ужо гвадэлупскую кофтачку дастаў! Скоранька на стол накрывай, а то ж выгаладаўся, бедненькі!
Упершыню так прыветліва, так клапатліва пазіраюць на мяне чорныя вочы цешчы.
Ноччу я доўга не магу заснуць. Прыдумваю новыя падарункі для цешчы. На цэлы месяц план складаю. Спачатку куплю ёй тапачкі «японскія», потым паркалёвую хустачку з «Рыо-дэ-Жанейра», потым якую-небудзь дробязь з «Гандураса»...
Шчасце не схаваеш. На рабоце адразу звяртаюць увагу на мой шчаслівы твар і рашаюць, што я выйграў па латарэйнаму білету. А мне і сапраўды добра!
І ўпершыню мне хочацца хутчэй убачыць радасную цешчу, хутчэй трапіць дамоў.
Лаўлю таксі, еду.
І вось нарэшце дома. Весела напяваючы дзіцячую песеньку «Хай заўжды будзе сонца...», я расчыняю дзверы і бачу ля акна заплаканую жонку. Ад яе знішчальнага позірку ногі мае прырастаюць да падлогі, а язык робіцца тоўстым і непаваротлівым.
— Ну, радуйся... Мама паехала ад нас!
Нешта зялёнае з касмічнай скорасцю ляціць і падае ля маіх ног.
— Забірай сваю гвадэлупскую кофтачку, піжон! Іх навалам у магазінах...
Я разгублена паднімаю кофтачку і не ведаю, плакаць мне ці смяяцца. Цешча паехала!
1965