Перад сталом народнага суддзі стаяць двое. Ён і яна. Зайцавы. Ён — бялявы, з шырокім лагодным тварам, на якім утульна ўладкаваліся блакітныя даверлівыя вочы, пляскаты нос і мяккія бязвольныя губы, пераступае з нагі на нагу, спалохана пазірае то на суддзю, то на жонку... Яна, невысокая, тоўстая, з румянцам на шчоках, з раскошнымі чорнымі валасамі, упарта ўтаропілася ў столь і крыўдліва чмыхае маленькім носікам.
— Значыць, настойваеце на разводзе, грамадзянка Зайцава? — спачувальна пытаецца суддзя густым басам.— Дарэмна, вы яшчэ абое такія маладыя... Падумайце. Можа, возьмеце назад сваю заяву?
— Ні за што! Ніколі!
— Але чаму?
— Я ўжо пісала ў заяве: ва ўсім вінаваты ён... Вы не глядзіце, што з выгляду ён такі рахманы, ціхоня... Прыкідваецца! Дзякуй богу, ведаю яго, здрадніка. Хопіць з мяне... І дня з ім больш не хачу жыць!
— Растлумачце яшчэ раз толкам — чаму? Вы яго раўнуеце?
— Лічыце як хочаце... Толькі я дакладна ведаю: ён мяне не кахае! Ды што доўга казаць? Як ідзём па вуліцы, так і страляе сваімі бессаромнымі вачамі на гэтых, у кароткіх спадніцах... Што, што ўсміхаешся? Хіба не праўда? А калі прыехала з вёскі мая сястра, хіба не ты з ёй гуляў у шашкі? Прыходжу з працы, а яны расселіся, як паны, у крэслах, рагочуць сабе, адзін з аднаго вачэй не зводзяць... І так заўсёды: завітае суседка ці знаёмая якая — салаўём заліваецца.
Ён адчайна махае рукой, мыліць губамі, хоча, відаць, нешта сказаць, але толькі чырванее і яшчэ ніжэй апускае галаву.
— А пачнеш яго дакараць — слухаць не хоча! Яшчэ лаецца. Ты, кажа, піліш мяне, грымучая змяя! Бачыце, як абзывае? Грымучая... Ды я яго нутро наскрозь бачу. Чакай, кажу, галубок, я цябе носам суну ў тваю здраду... І што вы думаеце? Сунула!
— У вас ёсць якія-небудзь факты мужавай нявернасці?
— Ёсць! Думала не гаварыць, але... слухайце. Палаяліся мы з ім на тым тыдні... Ён сабраўся і — шусь да свайго дзядзькі на Падлесную... Дзень жыве там, другі. На трэці я не вытрымала, пашкадавала яго: пайду, думаю, ды скажу, каб дадому вяртаўся. І пайшла, дурная. Век сабе не дарую гэтага. Падыходжу, значыць, к дому, а ён... Стаіць ля пад’езда з нейкай патлатай, нешта смешнае ёй расказвае і гагоча, як гусак... Крыўдна мне зрабілася, ой, як крыўдна! Адплаціў за маю дабрыню. Выцерла слёзы, каб ніхто не бачыў... І рашыла: біць не буду, пальцам іх не крану, хай гагочуць сабе, а толькі на развод падам! Хопіць з мяне...
— Грамадзянін Зайцаў, было тое, што расказала ваша жонка? Стаялі вы каля пад’езда з нейкай жанчынай, блізкай вам?
— Стаяў... толькі не з жанчынай.
— Вы чуеце? Ха-ха... Ён і вам маніць, як мне. Ён не з жанчынай стаяў... Што, мне вочы павылазілі? Я, калі хочаш, нават партрэцік апішу яе... Даўгавалосая — раз, рыжая — два, жоўтая дублёнка — тры... Што, мала?
— Мала.
— Тады яшчэ скажу: гэтая фінціклюшка была ў модных чырвоных штанах... Былі чырвоныя штаны ці не? Адказвай!
— Былі...
— Ну, вось, нарэшце, прызнаўся,— зласліва смяецца яна.
— Ну, што вы цяпер скажаце, Зайцаў?
— Штаны чырвоныя былі, не спрачаюся, але стаяў я не з жанчынай. У мяне і сведка ёсць. Пецька Цыбуля... Разам працуем на камбінаце. Ён тут, у калідоры. Паклікаць?
— Паклічце.
— Пецька, заходзь!
У адчыненыя дзверы нерашуча сунецца піжоністы хлопец. Аднаго позірку на яго дастатакова, каб усё зразумець... Суддзя з палёгкай уздыхае і ўжо не хавае вясёлай усмешкі. Жанчына — здзіўлена маўчыць, пазіраючы на гаспадара даўгіх рыжых валасоў, жоўтай дублёнкі і чырвоных штаноў...
1975