Менская газэта "Літаратура і Мастацтва" у нумары за 30-га травеня 1980 году паведамляе, што на адным з паседжаньняў прэзідыюм Саюзу Пісьменьнікаў Беларусі разглядаў "прычыны пэўнага адставаньня гумару й сатыры" ў беларускай падсавецкай літаратуры. З рэпартажу ў газэце відаць, што пра галоўныя прычыны гэтага адставаньня ніхто з выступаўшых навет не заікнуўся. Таму, у дапамогу паважаным і ня вельмі паважаным бээсэсэраўскім літаратарам, дазволім сабе выказацца якраз пра тыя прычыны:
Таварышы і грамадзяне,
што льга пра гумар вам сказаць?
Наша вялікае заданьне -
на узбраеньне яго ўзяць.
Клянуся Маркса барадою,
што справа гумару ў нас - дрэнь.
Ніяк ня вылезьці з застою,
на жанр той лёг жахлівы цень.
Як вам вядома, ані Ленін,
ні Маркс, ні Сталін, ні Брэжнёў,
у іх мізэрных уяўленьнях
ня зналі гумару асноў.
Нам тэмы партыя дыктуе -
які тут гумар, чорт вазьмі! -
дык пісаніна так швынкуе,
хоць залівайся ты слязьмі.
Людзей мы клічам у брахалкі,
піхаем моладзь на той БАМ,
ідэалогій перапалкі
варушым спарахнелы хлам.
І "роднай партыі" капрызы
мы славім на усе лады,
гадуем стукачоў, падлізаў,
каб спажываць жыцьця плады.
Мы ў шчапятлівым палажэньні,
бо першы гумару аб'ект,
што нараджаецца ў натхненьні, -
сыты партыйны дармаед.
Каб напляваць у яго рыла,
прызнацца, аж пяро сьвярбіць,
ды ведаеш - табе магіла,
адно спрабуй яго ўквяліць.
Буржуй партыйны сеў на плечы,
і цісьне душыць, хоць стагні.
Народ пакутуе ў галечы,
і злосьці ты не спагані.
Сябры мае, дальбог, я веру,
што сам наш Торба-пілязоп
згнаіў-бы цэлы воз паперы,
нічога напісаць ня змог.
Ніякіх "подзьвігаў" ня бачу
на сатырычным палатне:
цівун цэнзурны нас дубасіць,
а дырэктыва джалам тне.
Нам воля трэ', каб ад сатыры
зьмікіціўся ўсялякі бес,
і каб партыйны той прыдзіра
табе на карак ня узьлез.
Тады маскоўскія ўсе рылы
загналі-б мы ў казіны рог,
была-б і партыі магіла,
народ аджыў-бы, далібог!