Чаго трэба Мардаціку? Грошай! Ня меў ён іх, пакуль быў на гаспадарцы. Трудзягам мала плацяць. Колькі таго заробку за кормніка? Або на збожжы?
- Вёска не прападала, бо не было куды ёй падзецца, - казаў Мардацік за чаркаю ў Вялікдзень. І меў рацыю, хоць не сушыў галавы думкамі. Дзівіўся ён калісьці, чаму позна настаў камунізм, у які няма багатых і ніхто не сядзіць бяз хлеба. Мардаціку спадабалася такая палітыка; паздаравеў, бо пабачыў, што заробленасьць ня скончыцца дабром - ні яму, ні дружыне.
- Ты поля й хлява не трымайся, - сказаў Мардацік сыну, яшчэ пры Сталіне. - Шукай месца на фабрыцы.
А малады як малады: абы лягчэй зажыць. Гэтак яно, дарэчы, і сталася. Аднак, асталяваўшыся ў горадзе, выглядваў падмогі з хаты. Прыязджаў на жніво, а бывала, і ўвосень - намахацца цэпам. Цягавіты хлопец.
- Сястру забяры, - агледзеўся Мардацік. Дачка брыняла, й мог да яе дурань які пасватацца. - Лепшы замуж там за галышом, чымсь тут за кулаком.
У брата яна доўга не набыла: яе ўзяў шкляны гутнік. Мужчына зь яго бойкі, каб ня тыя ўсё кепікі ягоныя з мужыкоў... Прыкусіў пралетар свой язык, калі запаўцеў аўта купіць (Мардацік папродаў каровы; баба ўжо ня мела сілы даіць іх).
Збыўшы каня, ажанілі сына. Беластоцкі цесьць яго запатрабаваў трохпакаёвую кватэру з тэлефонам (Мардацік парэзаў авечкі, дапрадаўшы сенакос на Козіцы і дзедаў ельнік у Верхлесе).
Прыходзілі купцы й на хату з будынкамі.
- А нашто вам?! - не стрымаўся Мардацік, спалохаўшыся самога сябе.
- Нашым панскім дзецям на дачу будзе, - адказалі яму, паправіўшы нязвычныя ім гальштукі на загарэлых пад бульбяную кашу шыях.
Мардацік пагаліўся, бы на сьмерць; прыстрыг сабе кучму, дастаў з куфра шлюбны касьцюм і, пакінуўшы старую хварэць у пасьцелі, падаўся ў дарогу: да сына, а потым і да дачкі. Яны, усё роўна як чакалі яго, загаварылі ў вадзін голас:
- Прадавайце, тату!
- Не адразу, можа...
- Каму потым спатрэбіцца тое?! - заенчылі.
- А дзе-ж жыцьму з маткаю?
- Да нас перабірайцеся!
Мардацік пахаладзеў. Так і падумаў: узяць за купчую, то яны возьмуць, нават і пасварацца, а сам ён з бабкаю служкамі ў іх прымосьцяцца. Унукаў гушкаць, па-польску «пшэкаць» ня ўмеючы (бо-ж не зь беларускай мовы хлеб есьць Беласток).
Варочаўся Мардацік у вёску, як на суд рыхтуючыся, які не адбываўся. Ня выйграе яго. Дзеці не спрыяюць бацьком? А ці павінны яны, маючы перад сабою ўсё доўгае жыцьцё? Ідучы ад аўтобусавага прыстанку сьцежкаю ў жаваранкавых жытох, біўся ён зь недарэчным успамінам пра квактуху, якая, выседзеўшы качанятаў, утапілася ў лужку за выганам, калі тыя падрасьлі й палезьлі плаваць...
Мардацік запыніўся як укопаны.