epub
 
падключыць
слоўнікі

Севярын Квяткоўскі

Патаемнае жаданьне

I. Калядная Паштоўка

 

Бывае сон - як фонавае мармытаньне тэлевізара, прачнуўся - «выключыў», і забыўся. А бывае, суткамі ня можаш вынырнуць з пэўнага сну. Углядаешся ў навакольную рэчаіснасьць, нібы праз шыбіны акварыюма, у якім ты - рыбка. А яшчэ бывае, раптам пасярод яснага дню прамільгне згадка пра нейкі з тваіх сноў: жахлівых, ці салодкіх. Прамільгне, і зьнікне. Ты сілішся ўзгадаць, і ня можаш. Але бываюць сны, на якія не забудзешся ніколі.

Мая гісторыя пачалася за тыдзень перад Калядамі. Пэўныя справы прывялі мяне ў адно мястэчка. Дакладней, у ГэПэ. Я спазьніўся на вечаровы цягнік, а наступны меўся быць толькі раніцай. Я ў роспачы пайшоў бадзяцца па засьнежаных вуліцах. Ноч была спакойная, крыху марозная, але галоўнае - ясная.

Я блукаў сярод крываватых драўляных дамкоў, сярод нягеглых на выгляд двух-пяціпавярховікаў. Я мог пайсьці ў адзіную ў ГП рэстарацыю, у адзіны гатэль, альбо сядзець на вакзале. Такім жа нягеглым як дамкі і будынак ДК, ў чыёй рэстарацыі акамулявалася пераднавагодняе жыцьцё мясцовых жыхароў. Але я паволі йшоў па вуліцах, паліў, і прыдумляў тэкст для новай песьні. Магчыма вы ведаеце наш рок-гурт, які ўпершыню зьявіўся на сцэне на мяжы тысячагодзьдзяў. Калі вы любіце цяжкую альтэрнатыву, вы дакладна нас чулі, і бачылі на айчынным TV. Цяпер нашыя афішы рэгулярна зьяўляюцца ў розных гарадах краіны, і нават замежжа. А тым разам я прыязджаў у ГП, каб дамовіцца зь мясцовымі лабухамі на арэнду апарату. Тут было таньней, чым у сталіцы.

Калі йдзеш па пустыннай засьнежанай вуліцы, залітай сьвятлом месяца, рэдка думаеш пра мітусьню. Прынамсі, я такі. Я забыўся на нядаўняе гандляваньне з лабухамі і пра неабходнасьць знайсьці грошы на запіс дэма-вэрсіі - я тварыў. І нечакана зразумеў, што ня цямлю, дзе знаходжуся. Хоць мястэчка не такое ўжо вялікае, каб губляць арыентыры. Таксама я зразумеў, што не заўважыў, як на месяц накаціла хмара, і наўкола стала цёмна. Ліхтароў на вуліцы не было, а ў дамах не сьвяціла ані акенца. Як рана людзі кладуцца спаць! Я зірнў на гадзіньнік: зрэшты, для мястэчка ня так і рана - амаль поўнач.

Я стаяў у разгубленасьці, але раптам пачуў гук флейты. Прынамсі, цяпер мне падаецца, што я яго дакладна пачуў. Я пайшоў вузкай сьцяжынкай між дваровых платоў. Па ёй відавочна рэдка хадзілі - сьнегу па калена. У момант, калі я надумаў паварочваць назад, выйшаў месяц, і асьвятліў...

Мне падалося, што я бачыў гэты дом, калі прыехаў ранкам, і шукаў патрэбны адрас. Так, дакладна! Я зьвярнуў увагу на незвычайнасьць дому. У адрозьненьне ад суседніх драўляных, дом быў з цэглы. Старой чырвона-брунатнай цэглы. Аднапавярховы, «нізкай пасадкі», ўрослы ў зямлю. Мяне ўразілі вокны дому - чорныя і глыбокія. «Тут была катавальня», - патлумачыла бабулька, што кульгала міма, калі я стаяў і разглядаў дом. Я паціснуў плячыма, і пайшоў далей. І вось я ізноў тут. Толькі гляджу ня з вуліцы, а з падворку.

Дом акаляў невялікі сад. Побач з адным з дрэаваў - самым старым - мелася студня. Расчыніліся дзьверы, і на двор скокнула дзяўчына. Высокая, ладная, з пустым вядром у руках. На дзяўчыне была адно кароткая кашулька, якая ледзь прыкрывала клубы. Басая, дзяўчына пабегла да студні, сьпяваючы нейкую песеньку. Набрала вады, вярнулася на ганак, павярнулася ў мой бок, і памахала рукой. Я перакананы, што мяне ня можна было бачыць, што я стаяў у ценю суседскай гаспадарчай пабудовы.

Калітка была незамкнутая, я нясьпешна падыйшоў да ганку, і асьцярожна націснуў на ручку дзьвярэй, якія адразу адчыніліся.

- Заходзьце, - усьміхнулася дзяўчына, - я вас чакала.

- Вы мяне ведаеце? Вы ведаеце наш гурт...

Дзяўчына прыклала да маіх вуснаў палец, і паказала на ложак, побач зь якім стаяў маленькі столік. Я прысеў, і глядзеў на дзяўчыну, якая рухалася па пакоі танцуючы. Яна не саромелася сваіх аголеных ног і кароткай празрыстай кашулі. Дзяўчына запаліла сьвечку на стале, і паказала на дзьверы ў суседні пакой:

- Я туды ніколі не заходжу. Там жывуць эльфы і гномы, апоўначы яны пачынаюць граць на флейце. Паслухайце іх, а я зьбяру сьвяточную вячэру.

Праз колькі хвілінаў мне падалося, што я сапраўды чую музыку. З вуліцы дом выглядаў дастаткова вялікім. Але пакой, дзе я апынуўся, быў маленькім. Я агледзеўся: старая шафа, палічка зь кніжкамі, колькі плюшавых цацак...

Хвіліны йшлі, а гаспадыні ўсё не было. Цікаўнасьць перамагла, і я наважыўся адчыніць дзьверы ў суседні пакой. Ён быў вялікі, і абсалютна пусты. Калі не лічыць вялікай грубкі, абкладзенай старой-старой кафляй. На грубцы стаяла калядная паштоўка - «Анёл ляціць над гмахамі старых камяніц». Я не стрымаўся, расчыніў паштоўку, і ўбачыў імя адрасату - сваё імя.

 

* * *

 

Едучы раніцай дадому, я спрабаваў узгадаць што было пасьля таго, як я выйшаў з пустога пакою. Але здолей прыгадаць толькі як прачнуўся ў ложку, як пабачыў запіску са словамі «Дзякуй!», як выйшаў, зачыніў дзьверы, і амаль адразу знайшоў дарогу да вакзалу. У мяне засталося пачуцьцё асалоды. А таксама трывогі і разгубленасьці. Нібы гісторыя адбылася не са мною. Нібы я стаўся ўдзельнікам чужой гісторыі.

Зазвычай набліжэньне сьвятаў выклікае ў мяне дэпрэсію. Ня ведаю, чым гэта выклікана. Пэўна, як сабака ня можа патлумачыць, чаму ён вые на поўню. Я ненавіджу шумныя п'яныя кумпаніі, гэтую бессэнсоўну радасьць супольнай оргіі самотнікаў. Але штораз перад сьвятамі я імкнуся менавіта туды - у гушчар чалавечых эмоцыяў, што крычаць па-асобку, сабраныя ў адным месцы. Як набліжаеца сьвята, я выпраўляюся ў блуканьне па Горадзе. Па ягоных падземных і надземных закутках. Гэтым разам маёй спадарожніцаю сталася Лена. Мы пазнаёміліся ў кавярні «Нара».

Бывае, чым горш, тым лепш. Чым глыбей падаеш, тым лягчэй пасьля ўздымацца. «Нара», «Сьвітанак», «Радзівіл», «Тройка», «Бутэрбродны-М»... Крама, кухня, канапа... Я знайшоў сябе ва ўласнай кватэры, на канапе, у момант палавога акту. Я трымаў ззаду дзяўчыну за грудзі, і спрабаваў здагадацца зь кім зараз маркітуюся. Таня? Наташа? Насьця?.. Ранкам высьветліў, што ўсё-ткі Лена. Мы дапілі рэшткі «Martini», глынулі кавы, выпалілі па цыгарэціне, я выклікаў таксоўку для Лены, і мы разьвіталіся.

Я прыняў душ, пагаліўся, пераапрануўся, замкнуў дзьверы, і рушыў на сьвежае паветра - чуняць. Перад выхадам з пад'езду спыніўся побач з паштовай скрыняй. Адамкнуў, і знайшоў капэрт. Мяне даўна віншуюць праз e-mail, а ў капэртах прыходзяць адно лісты зь дзяржаўных установаў. Але капэрт быў не казённы. Такі выцягнуты, вялікі, сьвяточна аздоблены.

Я разарваў край капэрта, і на мае далоні пасыпаўся попел. Толькі адзін кавалак паштоўкі захаваўся - з пачаткам майго імя.

Гэта была Калядная Паштоўка.

 

II. Патаемнае жаданьне

 

Кажуць, каб сны не збываліся, іх трэба распавесьці адразу, як прачнесься. Гэты сон я прысьніў раніцай пасьля Купальскай ночы. Магчыма, гісторыя адбылася б і безь мяне. Калі б ня лета, і не расчыненыя вокны.

Па шчырасьці, я ніколі ня скокаў праз вогнішча й не купаўся галяком у Купальскую ноч. І не таму, што ў дзяцінстве ўразіўся гогалеўскімі «тапельцамі». Папросту, так атрымлівалася, што зь сьвядомага веку патрапляў «чароўнай ноччу» ў кампанію, якая сьвята адзначала ў лепшым выпадку паходам у «Папараць-кветку». Шчасьце ў мяне больш выразна асацыюецца ня з кветкай, а з птушкай, ці, нават, з чымсьці менш улоўным... А можа справа ў тым, што паводле натуры я не грыбнік-ягаднік, і таму ідэя блукаць па лесе ў пошуках нейкай адмысловасьці, apriori выклікае ў мяне непрыняцьце. Гэтым разам на Купальшле мы выбраліся-такі на адну лясную паляну за Горадам...

Цяжка з пэўнасьцю сказаць як позна я вярнуўся, бо на прыродзе п'ецца вельм добра. У кожным выпадку, атручаным алькаголем моцным сном я спаў ня доўга. Пад раніцу бадун выштурхнуў мяне з ложку. Літар кефіру на кухні, зноў у ложак, і пачаліся трывожныя сны: няўцямныя ўрыўкі, няпэўныя сытуацыі, людзі-не людзі... Немаведама што.

Як хто, а я навучыўся маніпуляваць уласнымі снамі. Гэта магчыма толькі на сьвітаньні, незадоўга да таго, як арганізм зьбіраецца абуджацца. Памятаеце «Палёт пчалы за сэкунду да абуджэньня» Сальвадора Далі? Карцінка фантасмагарычная, але той, хто яе бачыць, ужо ведае, што гэта сон. Вось у гэты момант ён можа круціць карцінку як захоча.

- Алё, ці добра чуеш мяне? Алё, дык слухай далей. Выйшлі мы з тралейбуса, а перад намі нейкія коміны, будынкі змрочныя. Іх бачна добра, але навокал цемра - ані месяца, ані ліхтарыка...

Немалады жаночы голас падаўся мне знаёмым. Зрэшты, ці мала я ведаю галасоў людзей, якіх ніколі ня бачыў.

- ...Уяўляеш, перасякаем мы засьмечаны жалезным ламаўём фабрычны падворак і неўпрыкмет трапляем у лясны гушчар. Галя, ці чуеш мяне?..

Жанчына выгукнула апошнія словы, так моцна, што ў мяне не засталося сумневаў - голас быў рэальны. Мяркую, што калі б я ўзьняўся, і высунуў галаву ў фортку, то здолеў бы даведацца, на якім з падваконьняў стаяў тэлефонны апарат невядомай мне кабеты. Але сілаў не было, нават каб расплюшчыць вочы. У моманты, калі жанчына замаўкала, каб паслухаць адказ сваёй суразмоўніцы, я ізноў нібыта засынаў.

Урэшце, так бы яно й здарылася, вярнуўся б да сну. Асабіста я прызвычаіўся да штодзённых непатрэбных гукаў, якімі поўніцца дом, і вуліца за вакном. Але...

- ...Дык слухай, дзеўка. Сунемся мы праз той гушчар, сунемся, як раптам ты закрычыш - а-у!.. Так, так - ты закрычала, ня я. І я бачу, штог мы з табой абсалютна голыя. І тады адразу ж перад намі зьяўляецца хлопец. Як апрануты? Ну звычайна, як зараз апранаюцца - табе такія падабаюцца. Джынсікі нейкія ў яго былі... Сінія з латкай скураной пад правым каленам, завушніца, акулярчыкі круглыя, кашулька нейкая... Гэта, камізэлька сіняя зь зялёным... Ага, клятчастая. Так, так, заплечнічак з рудое замшы...

Я перавёў позірк на сваю вопратку, раскіданую вакол фатэля. Сон зьнік - нібы й не было.

- ...Я пытаюся, - скуль ты ўзяўся, ён кажа - скуль і вы... Па што і вы прыйшлі... Гляджу - цябе няма... А ён кажа, маўляў, ідзі ты цётка ў той бок - вернесься дадому, ты мне й не патрэбная зусім... Алё, алё, чуеш мяне, Галя? Цьфу, чорт, што за сувязь.

Я ня спаў, але вочы не расплюшчваў. Я на сябе раззлаваўся. Трэба было адразу зачыніць фортку, і заняцца сваімі справамі. Голас змоўк, але я працягваў ляжаць, аж пакуль не зазваніў мой тэлефонны апарат. Я выпаўз з ложку, і падняў слухаўку.

- Дык слухай! Галя, дай я канцоўку распавяду. Пайшла я з паляны, але праз колькі крокаў павярнулася назад. Вяртаюся, а ты стаіш каля дрэва голая, і ўся гарыш. Уяўляеш?! І тут я бачу, што гэта зусім ня ты. Нейкая іншая дзяўчына: высокая, ў кароткай празрыстай кашульцы.

Я сабраўся быў адказаць, што кабета памылілася нумарам, але чамусьці не паверыў гэтай думцы. Таму толькі прасіпеў у адказ: «Галя тут болей не жыве», і паклаў слухаўку.

Галава разламывался на дробныя й буйныя кавалкі. Я зь цяжкасьцю ўзьняў сябе з ложку, і пасунуўся да лазенкі, дзе кінуў свае сінія з латкай джынсы, кашульку, клячастую камізэльку... Я апрануў свае круглыя акуляры, і ўгледзеўя ў сьмярдзючую вопратку, спрэс запэцканую сажай. Мяне званітавала.

Я ачуняў, і пацягнуўся да вакна, каб нарэшце пабачыць, хто ж з суседзяў размаўляў па тэлефоне. Я доўга і пільна ўглядаўся.

Усе вокны былі зачыненыя.


1996-2006?

Тэкст падаецца паводле выдання: невядомае
Крыніца: невядомая