epub
 
падключыць
слоўнікі

Уладзімір Караткевіч

Жабкі і Чарапаха

На беразе маленькага ляснога возера-балотца разгарлаліся, разышліся і наладзілі канцэрт жабы. Церушыў на іхнія галоўкі цёплы дожджык, свяціла праз яго сонца. Весела было жабкам - вось яны і спявалі.

І тут прыплыла пратокай з такога самага суседняга балотца-возера вялікая балотная Чарапаха. Жыла яна адна, пачула вясёлыя спевы і вось прыплыла, вынырнула, напалову вылезла на бераг і ўся аж зморшчылася ад асалоды. Надта добра спявалі жабкі.

- Жабкі-жабкі, дзень добры.

- А ты што за цуда-юда? - спыталі жабкі.

- Я Чарапаха.

- Бачыць такое не бачылі, чуць гэткае не чулі. Значыць, не можа цябе быць.

- Ды ёсць жа я, - сумна сказала Чарапаха. - І як жа вы добра спяваеце! Паўтарыце, калі ласка. Проста салаўі.

- Можам, - сказалі ўлешчаныя жабкі.

 

Ку-ма, кума

Бор-ршчык вар-рыла.

 

- Выдатна, - сказала Чарапаха. - Выключна.

 

Бур-ракі, бур-рак-кі,

Бур-ракі-кі-кі-кі-кі.

 

У Чарапахі - аж слёзы з вачэй, так хораша спявалі жабы.

- Жабкі-жабкі, прыміце мяне ў свой хор.

- А ты спяваць умееш?

- Не. Я слухаць люблю.

- Дык слухай. Здалёк. Ці прывядзі сястру, якая ўмее.

- І яна не ўмее, - сумна сказала Чарапаха. - Мы, чарапахі, не ўмеем спяваць. Голасу нам не дадзена.

- Дык нашто ты нам тады? - спыталі жабкі.

- А слухаць вас хто будзе? Хваліць?

- Нас і так усе чуюць. І ўсе хваляць.

- Ну і я ціхенька сядзела б ды хваліла, - сказала добрая і разумная Чарапаха.

- Дык ты, можа, яшчэ нешта ўмееш? - спытала Галоўная Жаба ў хоры, якая аж дзьмулася ад важнасці.

- Плаваць умею. Ныраць.

- Гэта й мы ўмеем. А скакаць умееш?

- Не, - уздыхнула Чарапаха.

- Нічога ты не ўмееш... А мы яшчэ нясём ікру. Жабурынне.

- Я замест яе яйкі нясу, - сказала Чарапаха. - Вялікія.

- Ф-фу, - сказала Галоўная, - яйкі... Ну, паспрабуй усё ж заспяваць.

І Чарапаха зарыпела:

 

Свеціць месячык з гары

На глыбокія віры.

На шчытах у чарапах

Сіняе святло гарыць.

 

- Словы нішто сабе, - сказалі жабы, - але ж голас? Бр-р-р!

- Дык я б вам - словы, а вы б - спявалі.

- Словы ў нас не горшыя. Самі прыдумалі:

 

Што вар-рыла, кум-ма, кум-ма?

Боршч, бор-ршч, бур-ракі.

 

- Добрыя словы, - сказала Чарапаха, - але галасы ў вас лепшыя.

- І што гэта за «шчыты ў чарапах»? - спытала Галоўная Жаба.

- А вось тое, што на мне.

- Гэта карычневае? - усхваляваліся жабы. - Гэта брыдкае? Ну не. Мы вось такія прыгожыя. Зялёныя. Бліскучыя. Як лакіраваныя.

- Жывыя, - сказала Чарапаха, - усе прыгожыя.

- А чаму гэта брыда завецца шчытом? - спытала Маладзенькая Жабка.

- Яна цвёрдая.

- Няўжо-о? Во-ой! Быць не можа.

Самая смелая з жабак падплыла асцярожна і дакранулася да панцыра лапкай.

- Вой! Яна ж як жалезная!

- Ну і што? - сказала Чарапаха.

- Цвёрдая!.. Голасу не мае!..

- Усё роўна вы мне падабаецеся. Спяваеце прыгожа. Мне адной сумна.

Але жабы ўжо разышліся:

- Жалезная жаба, - зарагатала самая насмешлівая.

- А мы мяккія жабкі. Зялёныя.

- Жалезная! Гы-гы-гы!

Чарапаха пачала крыўдаваць:

- Кожная жывёла - розная. А я - карысная.

- І мы кар-рысныя... А ў цябе голасу няма... Кар-рычневая...

- Жаба ў танку, - пажартавала насмешніца.

Пакрыўдзілася бедная Чарапаха, нырнула і паплыла ў пратоку, а пасля ў сваю азярынку. А жабы, гледзячы на яе бурбалкі, зноў завялі сваю валынку з катрынкай:

 

Бур-ракоў не было -

Бр-ручкі навар-рыла...

 

...Ну і што? І ці добра гэта атрымалася? Тут сабе жабкі весела спяваюць дурныя словы добрымі галасамі. А там Чарапаха, што не мае голасу, але ведае добрыя словы, ляжыць сабе пад вадой, пад святлом месяца, пакрыўджаная і адна-адзінюсенькая.

І нашто, калі ты зялёны і мяккі, лаяць таго, хто карычневы і цвёрды? Ты вось ходзіш на дзвюх нагах, а кот - на чатырох. І няхай сабе.

Дрэнна вы зрабілі, жабы. Ану, марш адразу ж у Чарапахі прабачэння прасіць, перапрашаць яе!

А ты зараз кладзіся спаць, бо жабы будуць перапрашаць Чарапаху аж да раніцы. А пасля прыйдуць да нашых дзвярэй. І раніцай, калі прачнешся, тата або мама, бабуля або дзед раскажуць табе, даравала жабам Чарапаха ці не.

 


01.08.1980

Тэкст падаецца паводле выдання: невядомае
Крыніца: невядомая