Навошта шпаною мне быць ці бандытам?
Я лепш далучуся да антысэмітаў.
На іхным баку, - хай няма і законаў, -
Падтрымка і энтузіязм ста мільёнаў.
Вось вырашыў я, што камусьці быць бітым.
Даведацца трэба, хто ж гэта - сэміты?
Магчыма, яны - вельмі добрыя людзі,
Быць можа, гадоў пяць за іх мне прысудзяць?!
Але мой настаўнік - п’янтос з бакалеі -
Сказаў, што сэміты - дык гэта габрэі.
Шанцуе мне так, што я скончыў вагацца:
Я ўжо не трасуся, каго мне баяцца!
Мацуюся я, бо з глыбокай пашанай
Адношуся я да Альбэрта Айнштайна.
Прабачце вы мне, запытаю міжвольна,
Аднесьці куды мне Абрама Лінкольна?
Між імі - ў пакутах ад Сталіна Каплер,
Між імі - шануемы мной Чарлі Чаплін,
Мой сябар Мільштэйн і ахвяры фашызму,
Там нават і сам заснавальнік марксызму.
Але ж той п’янтос мне казаў пад каўбаску,
Што п’юць яны кроў немаўлят хрысьціянскіх.
І хлопцы аднойчы ў піўнушцы казалі,
Што Бога яны неяк раскрыжавалі.
Ім трэба крыві! І яны бессаромна
Мардуюць сланоў у зьвярынцах штодзённа.
І гэта яны ж у народа пакралі
Ўсё жыта, што летась калгасы сабралі.
Ля Курскай, Казанскай, Смаленскай чыгунак,
Як богі жывуць - усюль гэткі малюнак.
Нічога для справы такой не шкадую -
І б’ю я жыдоў, і Расею ратую!
1963
Таі,
Добра, думкі недарэчныя таі!
Палі,
Спраўна лазьню мне па-чорнаму палі!
Раві,
Хай мяне загубіш ты, але - раві!..
Палі,
Толькі лазьню мне як хочаш прапалі.
Вох, як прыйдзецца зардзецца,
Эх, стаміцца!
Але ж, здаецца,
Не адмыцца.
Ня сьпі,
Дзе кашулю мне па пояс здабыла?!
Палі!
Эх, адмыюся я сёньня дабяла.
Крапі
Сьцены чорныя, нібыта вугалі.
Палі,
Чуеш, лазьню мне па-чорнаму палі!
Вох, як прыйдзецца зардзецца,
Эх, стаміцца!
Але ж, здаецца,
Не адмыцца.
Крычы!
Ў кут загнаны зельлем, быццам хортам - лось.
Маўчы!
Галава ўжо не трашчыць з пахмельля, вось.
Цярпі,
Ты ж сама мяне здала па дурасьці!
Палі,
Каб увечар я шчанём быў чысьценькім!
Вох, як прыйдзецца зардзецца,
Эх, стаміцца!
Але ж, здаецца,
Не адмыцца.
Купі!
Ты ахоўніку дай грошы, што ў крыві.
Палі!
Чуеш, лазьню мне на золку распалі!
Раві!
Хай мяне загубіш ты, але - раві!
Палі!
Гэту лазьню мне як хочаш, прапалі!
Вох, як прыйдзецца зардзецца,
Эх, стаміцца!
Але ж, здаецца,
Не адмыцца.
1971
Новыя левыя - хлопцы нястомныя,
З чырваньню сьцягаў, шалёнаю плоймаю,
Што вабіць вас у сярпах так і ў молатах?
Ці хто абкураны з вас і абколаты?!
Слухаю гучных прамоўцаў-вар’ятаў я:
«Экспрапрыяцыя экспрапрыятараў...»
Бачу партрэты зь вядомымі тварамі -
З Мао, Дзяржынскімі ды Чэ Геварамі.
Як зразумець, хто тут левыя, правыя...
Ведаю, ўлада - жанчына крывавая.
Коркам у кожнай бутэльцы быць - весела,
Месяц-другі б у Бутырках правесьці вам!
Не мітусіся, мадам перакладчыца,
Я не сьпяю, надакучыла, значыцца!
Цьвёрда стаяць на сваім некаторыя,
Ім магу даць я падручнік гісторыі.
1978
Ў дарогу - руш! Ці - у труну лягай!
Так! Выбар небагаты перад намі.
Далі жыцьцё нам - не жыцьцё, а рай, -
Але ж для пэўнасьці скавалі кайданамі.
А нехта, без аглядкі ды наўгад,
Ўсяму паверыў неасэнсавана.
Ці то жыцьцё - калі ты ў ланцугах?
А хіба ж выбар то - калі скаваны?!
Каварная нам зробленая ласка -
Нібыта ў злых пустынях міражы:
Сьмерць ад сваіх - наперадзе з грымаскай,
І ззаду сьмерць, але ўжо ад чужых.
І сшэрхла цела, і сышла душа,
І мы маўчым, як падстаўныя пешкі,
А з-за крывога лабавога шкла
Нам ганьба шчэрыцца ды рассыпае ўсьмешкі.
Калі б вось тыя ланцугі парваць -
Забілі б тады ўласнымі рукамі
Таго, хто здагадаўся прыкаваць
Нас да жыцьця такога ланцугамі.
Няўжо мы шчэ на нешта спадзяемся?
А можа, нам ланцуг не па зубах?
Тады чаму ж у браму раю б’емся
Касьцямі мы па кованых скабах?
Прапанавалі выхад нам з вайны,
Але цану такую закруцілі,
Што, да жыцьця прысуджаныя, мы
Павінны бавіць час у здрадзе, ганьбе, цьвілі.
Каштуе ці жыцьцё такой цаны?! -
У гэтым сьвеце ўсё неверагодна!
І воддаль ад вялікай той вайны
Магчымасьць ёсьць яшчэ памерці годна.
Ня трэба нас з балотнай сьлізьзю мераць -
Мы гнёздаў сабе ў гнілі не саўём!
Пакутлівым жыцьцём нам не памерці -
Мы лепей пэўнай сьмерцю ажывём!
1973
Ня трэба нам сюжэты ды інтрыгі -
Мы чулі пра забойствы ды шантаж.
Напрыклад, на Зямлі найлепшай кнігай
Лічу я кодэкс Крымінальны наш.
Калі віно сядзіць ужо ў пячонках,
Ці галава баліць, як у гульца,
Я кодэкс разгарну зь любой старонкі -
І не магу! Чытаю да канца.
Сябрам не растлумачваў я сакрэтаў,
Бо ведаў, што ў пашане ў іх налёт.
Вось толькі што я прачытаў пра гэта:
Ня менш за тры, ня больш за дзесяць год.
Вы ж толькі зразумейце, небаракі, -
Радкі, якім раманы не раўня.
Ў іх доўгія, як тэрміны, баракі,
Скандалы, бойкі, карты ды хлусьня.
Ня бачыць мне б радкоў абрыдлых гэных! -
За кожным бачу я чый-небудзь лёс,
І рады я, калі артыкул - дрэнны:
Бо каму-небудзь пашанцуе ўсё ж...
І сэрца пачынае птушкай біцца,
Калі артыкул свой пачну чытаць.
І ў скронях кроў грыміць ды мітусіцца,
Нібыта мент, калі прыходзіць браць.
1964