Ваявалі поплеч брацця:
Баўтрамей з Гарвазым.
І ў магілу іх прыйшлося
Палажыці разам.
А дагэтуль жылі кепска,
Не як след, не ў згодзе,—
Аж гулялі прыгаворкі
Аб іх у народзе.
Як пачуюць было людзі
Лаянку ці спрэчку,—
«Як Баўтрук у нас з Гарвазым,
Кажуць, за авечку».
Як на торзе ці у шынку
Бойка завядзецца,—
«Як Баўтрук у нас з Гарвазым»,—
Не адзін смяецца.
Па судох сусед суседа
Кожны год цягае,—
«Як Гарвазы з Баўтрамеем»,—
Люд аб іх гукае.
Дарма пробашч1, спавядаўшы,
І не раз з амбоны
Выкараў ім: «Бог асудзе
Гнеў дурны, шалёны».
Дарма людзі па-суседску
Шмат разоў мірылі,—
Баўтрук з братам непапраўны:
Ворагамі былі.
1 Ксёндз.
А з дурніцаў пачалося,
Як часцей бывае:
Ад парток і камізэлькі
Іх вайна трывае.
Як па бацьку йшчэ сукцэсы1,
Спадчыну дзялілі,
Дык з тых злыдняў крыві колькі
У той час пралілі.
Падзяліўшыся жывёлай,
Збожжам і будынкам,
Падзяліліся па-боску
І усім руштынкам.
І адзежу як і следна
Бацькавую брацця
Падзялілі, потым згоду
Селі паліваці.
Падпілі, як следна ў свята,
А было ў нядзельку;
Баўтрамей на лаўцы ўбачыў
Порткі й камізэльку;
«Пачакай, браток! А гэта
Хіба ж мы дзялілі?»
«Не, Гарвазы».— «Якім чынам?
Як мы прапусцілі?»
«Э, пустое,— кажа брату
Баўтрамей знянацку,—
Хай вісіць, а часам ўздзену
На ўспамін аб бацьку».
«Захацела свіння мёду»,—
Падкалоў Гарвазы.
Баўтрамей, такое счуўшы,
Закіпеў адразу.
Не сцярпеў, ударыў брата,
Сапсаваў паперы,—
І раз’юшыліся брацця
Без канца, без меры...
Ледзьве людзі іх разнялі,
Развялі па хатам.
Ось з чаго пачалась звада
У Баўтрамея з братам.
У людзей усіх прыкладам
Няувагі былі.
А вось раптам як жа стала?
Чым іх памірылі?
1 Спадчыну.
Памірыў іх бог ласкавы
Міласці абразам,
Як прыйшлося паміраці
Баўтруку з Гарвазым.
Як пайшлі у бой апошні,
Памалілісь богу,
Загаіўшы страх і болесць
І сваю трывогу.
Апыніўшыся у сэрцы
Віхравой атакі,
Што ён робіць, больш не ведаў
І не думаў ўсякі.
Коле, паліць наш Гарвазы,
Ціхамоўчкі б’ецца;
Перад ім, як прад адзінцам
Ў лесе, ўсё кладзецца.
Захапіўшы люфу1 моцна,
Баўтрамей малоціць;
Расшчапіў, згубіў ён кольбу2,
А ўсё далі коціць.
Ажно чуе: енкнуў нехта.
Зірк ў той бок,— што ж гэта?
Там Гарвазы, як снапочак,
Аж на трох багнэтах3.
Зарычэў, як звер, і брату
На ўспамогу прэцца.
Скуль бярэцца тая жвавасць,
Сіла скуль бярэцца?
Даляцеў... І тая люфа
Шмат бы нарабіла,
Каб не куля каля сэрца
Грудзі апаліла...
Пахіснуўся, пусціў люфу,
Галаву павесіў
І зваліўся, як сасонка
Пад сякерай ў лесе.