Жылі два браты. Адзін багаты, а другі бедны. Бедны ўсё робіць, а есці няма чаго. І жонка яму, і людзі гавораць:
— Пайдзі ў свет, можа заробіш ці выпрасіш што-небудзь.
Згадзіўся Яначка з гэтым і пайшоў. Ішоў, ішоў, ці доўга, ці коратка — невядома. Сустрэўся з старым чалавекам. Чалавек пытаецца:
— Куды ты, Яначка, ідзеш?
— Іду ў свет, можа што зараблю ці ў людзей дастану. Так збяднеў, што ні есці, ні насіць.
Чалавек даў яму абрусік і кажа:
— Прыйдзі дамоў, пасцялі на стол і скажы: «Абрусік, абрусік, дай есці!»
Ён падзякаваў і пайшоў. Адышоўся ад чалавека, паслаў абрусік і кажа:
— Абрусік, абрусік, дай есці.
На абрусіку паявілася ўсё, нават і віно. Яначка пад’еў, а астатняе ў кішэні забраў.
На дарозе стаяла карчма, і там жыў Шлёма. Яначка думае: зайду.
Яначка любіў выпіць. Шлёма кажа:
— Дзень добры, Яначка! Дзе гэта хадзіў, можа чарку вып'еш?
{вып еш?
}— А добра б было.
Як выпіў Яначка трохі, а тады больш і больш, і заснуў на стале ў Шлёмы. Шлёма выцягнуў у Яначкі абрусік з-за пазухі і паклаў сабе, а Яначку просты абрусік паклаў.
Прыйшоў Яначка дамоў, папрабаваў абрусік, абрусік нічога не дае. Зноў плачуць дзеці і жонка, есці няма чаго. Пайшоў Яначка ў свет. Прайшоўшы, сустрэўся зноў з чалавекам. У чалавека была з сабою авечка.
— Куды ты, Яначка, ідзеш?
— Іду ў свет, можа зараблю ці выпрашу хлеба, няма чаго есці.
Чалавек даў яму авечку.
— Вядзі яе дамоў і скажы: «Авечка, дай есці».
Яначка, прайшоўшы трохі, не вытрываў і сказаў:
— Авечка, дай мне есці.
Авечка забляяла і страсянулася. Пасыпаліся грошы — золата і срэбра. Яначка набраў кішэні і пайшоў радасны.
Зноў зайшоў да Шлёмы.
— Дзень добры, Яначка! Можа, чарку вып’еш?
— А давайце.
Шлёма ставіць, а Яначка п’е і плаціць, і заснуў Яначка на стале. Авечка стаяла на дварэ прывязана. Шлёма забраў авечку сабе, а сваю прывязаў на тое месца. Прачнуўся Яначка, за авечку і пайшоў дамоў. Прывёў і кажа:
— Авечка, дай есці.
А авечка крычыць, каб ёй есці далі. Паглядзеў, паглядзеў і зарэзаў авечку. З’елі мяса і зноў няма чаго есці. Пайшоў Яначка ў свет. Прайшоўшы, сустракаецца зноў з чалавекам.
— Куды гэта, Яначка, ідзеш?
— Іду ў свет, каб дзе зарабіць ці выпрасіць хлеба, няма чаго есці.
Чалавек даў яму дубінку.
— Папрасі,— кажа,— у гэтай дубінкі, яна дасць есці.
Яначка падзякаваў і пайшоў. Прайшоўшы, не вытрымаў і давай прасіць:
— Дубінка, дай есці.
А дубінка як стала біць па руках, па нагах, па галаве. Яначка крычаў і давай прасіцца. Дубінка перастала. Зноў зайшоў да Шлёмы.
— Дзень добры, Яначка! Можа і сягоння чарку вып’еш?
Яначка адказвае:
— Хто яго ведае.
Шлёма бярэ ў яго дубінку.
— О! Якая дубінка ў цябе!
А дубінка як стала Шлёму біць! Пакаціўся Шлёма і крычыць:
— Яначка, ратуй! Яначка, бяры свой абрусік, сваю авечку!
Яначка забраў абрусік, авечку, дубінку і пайшоў дамоў. Тут стаў абрусік даваць усяго, а авечка як страсянецца — срэбра і золата. У Яначкі стала ўсяго многа, усе чыста адзетыя, у хаце стала багата.
Стаў цікавіцца старэйшы брат. Яначка расказаў, адкуль у яго бярэцца багацце. Дачуўся аб гэтым пан. Прыйшоў да Яначкі ды і кажа:
— Ты не можаш карыстацца гэтымі рэчамі, просты чалавек. Аддавай гэта мне, а то я цябе пакараю.
— Ну што ж, бяры,— кажа Яначка.
Аддаў Яначка абрусік і авечку, а дубінка асталася. Устроіў пан пір на ўвесь мір. Абрусік дае ўсяго яму. Гасцей у пана поўна. Не выцерпеў Яначка і пайшоў да пана з дубінкаю.
— Дубінка, памажы!
Як стала дубінка біць усіх гасцей на сталах, па талерках і паноў па лбе. Скрывіла ім морды. Крычаць, просяцца паны ў Яначкі. А фурман запрог пару коней ды на воз авечку і Яначку.
І жыве цяпер Яначка з дубінкай і ніякіх паноў не баіцца.