Адзін лякай служыў у пана дваццаць пяць гадоў і браў па дваццаць пяць рублёў кажды год. Потым ад пана выдаляўся, і пан яму адлічыў з пэнсіі за пабітыя талеркі і шклянкі. Яму з пэнсіі засталася толькі тры рублі. Як выдаліўся ад пана, так пайшоў у свет. Прыйшоў да карчмы і там знайшоў умершага: гэты ўмершы быў доўжан шмат дзенег людзям. Прыходзіць той лякай, пытаецца:
— Чаму так зашліся многа людзей?
Так яму кажуць:
— Вінават шмат грошай нам, прыйшлі мы дахадзіць.
Так той лякай кажа:
— Усякаму пятую часць сплачу, што ён доўжан.
Той лякай зачаў плаціць даўгі з сваіх трох рублёў, і яму засталася з таго толькі тры грошы. Потым лякай пайшоў зноў у свет з тыма грашамі. Як адышоў тры мілі, даганяе яго чалавек другі і пытаецца:
— Дзе йдзеш?
— Іду ў свет.
Той кажа:
— Ідзем разам, што знайдзем, то будзем па палове дзяліцца.
Падашлі дзве мілі, знайшлі саракоўку. Зайшлі да карчмы, паснедалі і пайшлі зноў у свет. Знайшлі рубля аднаго, зноў зайшлі да карчмы і выпілі гарбату. Потым пайшлі колькі міль і знайшлі дзесяць тысяч грошмі рублёў. Прыехалі да места і купілі сабе окрант. Накуплялі розных тавараў і паехалі гандляваць у свет. Прыехалі да аднаго места. Той чалавек, каторы знайшоўся да лякая, кажа на яго:
— Бяры і насі да двара і больш не баўся як тры гадзіны, бо як забавішся больш, то будзе пакута вялікая.
Гэты лякай бавіўся больш тры гадзіны. Яны кажуць на яго, што хто больш перабудзе ў нас як тры гадзіны, то мусіць начаваць у касцелі. У том касцелі была крулеўна заклента і той крулеўне адпускаўся чалавек на з'ядзенне. Таго лякая засадзілі да касцёла. Ён першу ноч хаваўся пад бэльку ў касцёле. Тая крулеўна вылезла шукаць есць; не знайшла, у труну замкнулася зноў. Ён кленчыў і начаў маліцца каля алтара.
Цар кажа:
— Пайдзеце, косці прыбярэце таго лякая.
Прыйшлі, аж ён модліцца каля алтара. Прывялі яго да пакоя, і цэлы дзень прабыў ён у пакоі. Давалі яму піць, есць. Ён вечарам просіцца, каб пусцілі да свайго камрата. З салдатамі яго павялі да камрата. Камрат яго пры акрэнце.
Той камрат кажа:
— Я табе казаў: ты больш не баўся як тры гадзіны; ты забавіўся, цяпер згінеш.
Заклікаў яго да сябе і сказаў яму, каб ён схаваўся ў склеп, дзе скідаюць косці.
Уноч вядуць да касцёла. Як ён прыйшоў да касцёла, укленчыў і начаў маліцца. Прыйшла дванаста гадзіна, ён схаваўся ў склеп. Вылезла крулеўна, начала яго шукаць. Не знайшла яго, улезла ў труну і замкнулася. Ён зноў начаў маліцца каля алтара.
Назаўтра прыйшлі, зноў забралі да пакоя, зноў давалі яму піць, есць. Пад вечар у тую пору, як ішлі да касцёла, просіць зноў пусціць яго да камрата. Пусцілі яго да камрата. Камрат кажа:
— Як яна адчыніць труну, пайдзе іскаць, так ты ўлезь у труну і замкніся; не пускай, аж пукі дванаста гадзіна не праб'е; яна начне прасіцца, тады адчыніш труну і вылезеш.
Так ён і зрабіў, як гаварыў камрат. Прыйшла дванаста гадзіна, крулеўна прасілася, каб ён пусціў; ён не пусціў, аж пукі дванаста гадзіна не прайшла. Прайшла дванаста гадзіна, ён вылез з труны, і пайшлі абое маліцца да алтара. Бацька прыйшоў зноў з салдатамі ўбіраць косці. Яны модляцца абое. Так цар сказаў:
— Ах, даваў аднаго чалавека, цяпер трэба двох.
Цар узяў войска, пайшоў да касцёла глядзець іх. Пакленчылі яны перад царом і сказалі:
— Мы не ўшкодзім ніц.
Ён забраў іх абое і павёў дадому, да пакоя. Кажа:
— Ты яе адкупіў і ты з ёю будзеш жаніцца.
Ён кажа:
— Без камрата не магу, трэба пайсці да камрата, чы ўзволіць камрат.
Прыйшлі да камрата. Камрат узволіў. Далі вяселле, музыка грала. Ён казаў:
— Пайду зноў да камрата.
Прыйшоў да камрата і прывёў на вяселле. Той камрат праз тры дне быў. Кажа камрат:
— Цяпер будзем дзяліцца.
Падзяліліся грашмі, каторыя знайшлі; дзяліліся, што за тавары бралі, прадалі. Камрат кажа:
— Трэба дзяліцца жонкаю.
Ён кажа:
— Як жа я магу дзяліцца жонкаю?
Той камрат кажа:
— У нас така была ўмова: што знайдзем, што прадамо, то па палове; трэба і жонкаю дзяліцца па палове.
Той камрат узяў і жонку раздзёр па палове; палова сабе, палова табе.
— Бяры ўсю, я з паловай гэтаю нічога не зраблю.
Камрат кажа:
— Ото ж, бачыш, дурню, ніц не знаеш; за тры годы яна зноў пажырала б людзей, трэба яе ўзяць, вымыць у сярэдзіне.
Вымылі яе. Той камрат хухнуў і ажыла. Посля кажа:
— Ото ж відзіш, я табе даў крулеўства, а ты мне даў крулеўства.