Быў чалавек бедны: не меў ні снасціны, ні скаціны, а дзяцей меў шмат. Прыйшла вясна, а яму няма чым гараць; людзі ідуць з сахою і скацінаю, а ён ідзе з жалязніком. Устрачае ён дзве панны, тыя панны былі: адна — шчасце, а другая — няшчасце. Пытаюць яго:
— Куды, чалавеча, ідзеш?
Так ён кажа:
— Панначкі мае, кралеўначкі! Маё такое няшчасце: людзі ідуць з скацінаю, а я з жалязніком, няма чым пражывіць дзяцей.
Дак тыя, адна з другою гаворачы, кажуць:
— Надарым мы яго.
Дак шчасце кажа:
— Калі твой, то ты яго і надары.
Дак вынялі і далі яму дзесяць рублёў, і сказалі:
— Ідзі дахаты і купі сабе вала.
Дак ёй прыйшоў дахаты і тыя грошы схаваў у гаршчок, дзе быў попел.
Назаўтра прыйшла да яго суседка, кума багатая, ды й кажа:
— Чы няма ў вас попелу, бо мае палотна вельмі рудыя.
— Вазьмі сабе, вот у гарнушку стаіць,— сказала беднага чалавека жонка.
Мужык, каторага не было дома, стаў аглядацца і ніяк не ўбачыў гаршка з попелам, ды й стаў на жонку (крычаць):
— Куды дзела грошы з гаршком?
Жонка зачала бажыцца, што не ведала, што там былі грошы, і сказала, што гаршчок узяла суседка-кума. А после мужык (пайшоў) да кумы і стаў прасіць, каб аддала грошы.
Яна кажа, што я не бачыла іх у цябе ніколі. Мужык пайшоў да пана і там не знайшоў справы, бо пан сказаў, што ты грошай ніколі не меў, а хочаш толькі ў яе адабраць.
І так грошы мужыка прапалі.
Плакаў ён, плакаў ды й ізноў ідзе з жалязніком, аж устрачае тыя дзве панны. Ён іх не пазнаў, а яны яго пазналі. А после пытаюць таксама, як упярод, і ён ім таксама адказаў, як упярод, і яны далі яму дваццаць рублёў. Мужык ізноў, прыйшоўшы дадому, схаваў грошы ў гумне ў патруху. Назаўтра прыйшла тая самая кума і зачала прасіць патрухі для цялят. І жонка беднага мужыка ізноў дала патруху, бо не ведала, што там грошы. Мужык, прыйшоўшы дадому, пайшоў у гумно выняць грошы і ізноў не знайшоў. Прыйшоў у хату і стаў сварыцца на жонку:
— Куды дзела грошы з патрухою?
Жонка сказала, што кума прыхадзіла і забрала патруху. Дак той мужык таксама, як упярод, хадзіў і да кумы і да пана, але нідзе не знайшоў справы. Усе казалі, што ў цябе ніколі грошай не было.
Мужык паплакаў ды й ізноў ідзе і спатыкае тыя самыя панны, і яны далі яму толькі два грошы і сказалі:
— Ідзі да рэчкі Немна, там будуць лавіць рыбу, ды й ніяк не зловяць. Ты папрасі, каб на тваё шчасце закінулі.
Ён так і зрабіў. Пайшоў да Немна і папрасіў, каб на яго шчасце закінулі. Як закінулі, дак так многа выцягнулі рыбы, што негдзе было дзець. Рыбакі запыталіся:
— Колькі бы табе даць за гэта?
Ён кажа, што прадайце мне за два грошы.
Яны прадалі адну рыбку за два грошы, а другую далі яму дарам. Мужык, узяўшы тыя рыбкі, пайшоў дадому і аддаў жонцы, каб зварыла. Жонка вельмі была рада з дзецьмі з тых рыбак і не варыла, а палажыла так. Аж ехаў адзін пан чэраз тое сяло; той мужык пайшоў адчыніць варота і зачаў смяяцца, а пан запытаўся:
— Чаго ты смяешся?
Ён сказаў, што ў мяне ёсць такая рыбка: хто на рыбку гляне, то кажды смяецца. Таму пану вельмі захацелася рыбкі, і за тую рыбку даў мужыку пару валоў, пару коней і [с]толькі збожжа, колькі мужык хацеў.
І так мужык знайшоў сваё шчасце ў двух грошах.