Пісаў, сябры, паэму я ў застойныя гады
аб тым,
як моладзь з вёскі ўцякала ў гарады,
і як было дзяўчатам і хлопцам маладым
нялёгка прыжывацца ў тлуме гарадскім —
без бацькі і без маткі сярод людзей чужых
і спаць дзе давядзецца,
і жыць як набяжыць.
На працу хлопцаў бралі,
бралі і дзяўчат.
Начуй жа на вакзале,
не мар пра інтэрнат,
бо ў інтэрнаце месца —
ці лета, ці зіма —
па каменданцкіх звестках
ніводнага няма..
Герой жа мой, Віталі,
не без турбот-прыгод,
на працу ўладкаваўся
на Трактарны завод.
Быў працавіты, шчыры,
не ўмеў хлусіць, бузіць,
стараўся брыгадзіру
ва ўсім ён дагадзіць;
і брыгадзір прыкмеціў,
над ім апеку ўзяў,
у інтэрнат хлапечы
Віталя ўладкаваў.
Не тое, каб — як дома,
але ж — не на двары,
знайшліся там, вядома,
суседзі і сябры:
жылі ў адным пакоі
пяць хлопцаў, халастых,
Віталь усё ў паэме
расказваў нам пра іх —
як жылі,
што рабілі,
аб чым марылі,
пра што гаварылі,
нічога не ўтойваў
і не выдумляў,
такія вось сцэны
ён нам маляваў.
Перад палучкай давядзецца
ізноў круціць-вярцець мазгой,
каб раздабыць траячку дзесьці
хаця б на чай ды хлеб з камсой.
Да дзядзькі ў госці сходзіць Ваня,
ягоны дзядзька — хлебасол,
запросіць ён памыцца ў ванне,
а там пасадзіць і за стол,
раскажа процьму — толькі слухай! —
усё ж вучоны як-ніяк:
палошча шлункі не сівухай,
п’е толькі дарагі каньяк,
ды з халадзільніка шчэ піва
дастане пляшку, а то й дзве,
і закусь выставіць надзіва:
салату,
з бульбай селядзец,
каўбаску
ды грыбкі ў смятане,
катлеты,
свежыя гуркі...
Эх, Ваня, Ваня,
ў рэстаране
ты закажы абед такі,—
прасадзіш верную дзесятку,
а то яшчэ і больш таго...
І хоць не любіць Ваня дзядзьку,
ды пойдзе ў госці да яго
і возьме з нас шчэ аднаго,
так, для кампаніі. Нібыта
заскочылі вось мімаходзь,
бо з сябрам тут гуляў паблізу...
Хадзіў аднойчы з ім і я.
Нічога так, як мне здалося,
інтэлігентная сям’я.
Сам Віктар Цітавіч салідны,
мажны і сыты калабок,
красуня-жонка, «проста Ліда»,
сын-пяцікласнік Ігарок...
Трохпакаёвая кватэра:
блішчыць паркет,
трашчыць буфет,
цыратай абабіты дзверы
у таямнічы кабінет,
дзе творыць ён свае трактаты —
мантаж забытых дум чужых,
у класікаў стрыжэ цытаты,
сіропам разбаўляе іх...
У Вані некалькі ёсць кніг,
напісаных вучоным гэтым:
«Прыступка «па» і дзеяслоў»,
«Займеннік»,
«Якасны прыметнік»
і «Суфіксы складаных слоў».
Баюся я тут памыліцца,
ды ўсё ж і не магу маўчаць:
вось так з займеннікаў карміцца,
вучоным званнем ганарыцца,—
дык лепш зусім і не вучыцца,
а йсці сахой зямлю араць.
— Ну не кажы,— злуецца Грыша.—
Дзіцячы розум у цябе.
Мо сапраўды ён глупства піша,
затое грошыкі грабе.
— Няўжо так многа зарабляе?
— А то ж!
— Умее, гад, пажыць...
— Яго сям’я нястач не знае,—
гаворыць Ваня і ўздыхае,—
на кніжцы тысяч сем ляжыць.
Ён дзядзьку больш за ўсіх зайздросціць
і марыць сам вучоным стаць:
— Каб мне жыццё такое, хлопцы,
я не хацеў бы й паміраць!
— Навука — усяму аснова...
— Не кожнаму вучоным быць...
І пачынаецца размова
пра тое, як на свеце жыць,
каб і спакойна,
і багата,
і горб не гнуць свой у дугу,
не ад зарплаты да зарплаты
а на шырокую нагу.
Старэйшыя, яны больш знаюць.
І хітрай мудрасці людской
мяне ахвотна павучаюць,
перадаюць мне вопыт свой.
Застойныя, застольныя, запойныя гады...
Рэдактар маёй кніжкі быў не малады,
а пажылы мужчына, які прайшоў вайну,
узяў аловак сіні, глыбока уздыхнуў:
— Навошта разважанні ўсе гэтыя,
скажы? —
увесь раздзельчык сінім
ён тут жа абкружыў.—
Вучоны ёсць вучоны, паэтам будзь, паэт,
няхай твае героі пазнаюць толкам свет,
тады дадуць ацэнку, не людзям, а сабе,
які удзел прымаюць яны ў той барацьбе,
што рухае грамадства
да новых светлых дзён.
Няхай працуюць хлопцы —
і праца дасць ім плён...
Ваня
Тут, браце, так: не будзь варонай,
сам клапаціся пра сябе
па дыялектыкі законах,
што ўсе мы ў вечнай барацьбе.
Шмат хочаш мець — працуй сумленна,
павагі хочаш — заслужы.
А чалавечаму хаценню
няма канца, няма мяжы.
Учора еў ты хлеб, салаку,
а сёння — піва з шашлыком,
захочаш заўтра булкі з макам
ці маннай кашы з малаком.
Ды з неба манны бог не скіне,
бо й бога, знаеш сам, няма,
і не галушка — нават кілька
не прыляціць у рот сама.
І толькі той набытак мае,
хто ўмее дбаць і зберагаць,—
вось гэта запаведзь святая,
яе не трэба забываць.
Грыша
Лягчэй за ўсіх таму жывецца,
хто не дзярэцца на ражон,
паціхеньку ўсяго даб’ецца,
дастане ўсё без крыку ён.
Яму — кватэра,
і пуцёўка,
і цвёрды месячны аклад,
ды прагрэсіўка,
прэміроўка,
экскурсія,
дзіцячы сад...
Начальства для таго й начальства,
каб быць заўжды на вышыні.
З ім прывітайся,
не спрачайся,
яно жартуе — ты ўсміхайся,
лютуе — галаву сагні.
Бо як ты ні круці — з паклонам
калісьці прыйдзецца прыйсці,
як той казаў, закон — законам,
ды ўсё здараецца ў жыцці.
Валера
Начхаць мне на тваё начальства,
паклоны біць я не люблю.
На скварку хопіць і на чарку
таго, што працай зараблю.
І трэба гонар мець рабочы,
рукам мазольным знаць цану,
каб рэзаць праўду-матку ў вочы,
падгерцам не згінаць спіну.
Сваім угодніцтвам, маўчаннем
даб’ешся поспехаў? Наўрад.
Кідае кус табе начальнік
і думае: «Які ж ты гад!
Сваіх не маеш меркаванняў,
вужакай трэшся каля ног,
а я злячу — і ты адстанеш,
на іншы папаўзеш парог».
Падліз ніхто не паважае,
з агідаю глядзяць на іх,
калі даюць ім што, дык з жалю...
А вось яршыстых і крутых
баяцца, каб чаго не ляпнуў,
не стукнуў-грукнуў кулаком,
бо не заткнеш такому зяпу
рублём
ці нейкім там значком.
Пеця
Вы ўсе не боцманы — салагі
і ў спрэчку лезеце дарма:
ні свежай думкі,
ні развагі,
ні творчасці,
ані адвагі,
ні развароту,
ні размаху
у вашых довадах няма.
Разводзіце тут жахі-страхі:
адзін — маўчы!
Другі — крычы!
А трэці — заслужы павагу...
Саміх жа трэба вас вучыць.
Ці вы сляпыя,
ці дурныя?
Не бачыце, які наш век,—
праславіў рукі залатыя
не толькі ў песні чалавек.
Вы паглядзіце, хто ў пашане,
ну, скажам, на заводзе ў нас?
Вы-со-ка ква-лі-фі-ка-ва-ны
рабочы.
Вось вам і адказ
на ўсе наступныя пытанні:
Пра што вам дбаць?
Што набываць?
Крычы,
юлі
і прытварайся
адданым, сціплым — ні храна!
Калі на працы ты не майстар,—
табе ўсё роўна грош цана!
Начальнік наш — ні пан, ні барын,—
ўчарашні токар ці каваль.
Яму не трэба тары-бары,
яму прадукцыю давай!
Ён гляне раз на тваю працу
і бачыць, спец ты ці не спец.
Вось да такога падлізацца
не зможа ні адзін хітрэц.
Ды і каму гэта цікава —
ці ты маўчун,
ці гаварун?
Не языком бярэцца слава,
а рупнасцю умелых рук.
Хто залатыя рукі мае
ды галаву яшчэ да іх,
той з неба манны не чакае,
к начальству сцежак не шукае,
не трэцца ля дзвярэй чужых
і не ганяецца за шчасцем,—
свайго ён лёсу гаспадар,
як кажуць, сам сабе начальства,
сам для сябе і бог і цар.
Я ў гэтай справе — боцман-лоцман,
таму і раю шчыра вам,
пакуль вы маладыя, хлопцы,
не дайце зачарсцвець рукам!
— Так, так...—
рэдактар лоб нахмурыў,—
Тут нейкая задума ёсць.
Ды пішаш дужа ты з натуры,
а ўспомні, дружа маладосць:
ці многа думаў ты пра тое,
як жыць з начальствам? Пачакай!
Кіпела цела маладое
пачуццямі, што цераз край
лілося,
пенна булькатала,
не ведала парой мяжы...
Вось пра каханне,
заляцанні
сваіх герояў
і пішы!
Грыша:
Асноўнае — твой выгляд знешні,
візітны, так сказаць, партрэт.
Перш-наперш гарнітур, канешне,
кашуля,
кепчык ці берэт,
шкарпэткі,
гальштук,
чаравікі,
гадзіннік,
запінкі,
зажым,—
усё па модзе,
ды без «крыку»,
у норме, сціпла...
А затым —
прычоска.
Нечага ўсміхацца,
тут трэба талент мастака:
каму хапае прылізацца,
каб валасок да валаска,
каму ж, наадварот, чупрыну
так распушыць, як сена клок,
ці пасмачку нядбайна скінуць,
каб адцяняла чысты лоб...
Ну і без лішняе навукі
пра туалет напомню вам:
пачысціць зубы,
вымыць рукі
ажно да локцяў,
шыю,
твар...
Паходка.
Гжэчныя манеры:
«Прашу...»
«Дазволь...»
і ў ручку — бусь...
Ды адчыніць дзяўчыне дзверы,
зняць паліто
і апрануць...
такім вось дэндзі заявіся
ты да дзяўчат —
і ўжо лічы,
што іх увагі ты дабіўся,
да сэрцаў падабраў ключы.
Ваня:
Яно вядома, па адзенні
страчаюць,
ды не ў ім сакрэт.
Дзяўчына — тонкае стварэнне.
Характар,
розум
і сумленне —
вось для яе ўвесь твой партрэт.
Наканавана ёй прыродай
калісьці мацеркаю стаць,
быць прадаўжальніцаю роду,
дзяцей раджаць
і гадаваць.
Таму такі жывучы дужа
даўнейшы звычай у жанчын —
кахаць прыгожых,
дужых,
мужных,
разумных,
дзелавых мужчын.
Прыгожых?
Так. Не для прыліку
сказаў,— тут доля праўды ёсць.
Ды вось якая закавыка:
а што такое — прыгажосць?
Чаму адной ты любы-мілы
і абыякавы другой?
Ёсць у дзяўчат сваё мярыла,
ёсць ідэал мужчыны свой.
Прыгожы той, хто чысты сэрцам
і ў светлы дзень,
і ў чорны дзень,
хто верны будзе ёй да смерці,
не здрадзіць
і не падвядзе.
Вось ты ідзеш з ёй на спатканне
з адным — вядомым нам — жаданнем,
яна ж глядзіць далей, глыбей:
ты для яе ўжо муж вакантны
і бацька будучых дзяцей.
Ёй уяўляецца карціна —
як будзеце з ёй разам жыць,
якім ты станеш сем’янінам:
ці будзеш ты кахаць-любіць,
ці будзеш біць,
гарэлку піць
ды голадам дзяцей марыць...
І мала, брат, кашулі белай
ды модных — з бомамі — штаноў,
каб хтось табе душу і цела
даверыў хоць на адну ноч.
Валера:
Для гарадскіх дзяўчат не трэба
тваёй маральнай чысціні.
Навошта сокал той, што ў небе?
Ім дай сініцу на зямлі.
Абед шыкоўны ў рэстаране —
вось мара іх, вось іх жаданне,
найлепшы доказ і прызнанне
тваёй адданасці, кахання,
духоўнай блізкасці пароль.
А там і пойдзе абдзіранне:
праз дзень вячэрняю парой
з табой прызначыць Таня-Маня
у рэстаране зноў спатканне,
дзе будзе румбу танцаваць,
тарты,
пірожныя знішчаць,
кактэйлем смагу праганяць...
Каб не падумаў, што пустышка,
аднымі танцамі жыве,
на тыдзень зробіць перадышку,
прымусіць, каб чытаў ёй кніжку
у лесапарку на траве.
Туману напускае ў вочы,
што паважае люд рабочы
і любіць цырк,
тэатр,
кіно,
вучыцца, жыць сумленна хоча...
Паверыш — і закруціць зноў:
гулянкі-п’янкі да паўночы
і на таксі вязі дамоў.
Зацягне хутка ў павуціну,
нібы сляпога авадня,
і ты ўжо будзеш ёй павінен
купляць даруначкі штодня:
французскія духі
і кветкі,
цукеркі,
шмуткі,
бранзалеткі,
на шыю белую — кулоны,
на ножкі стройныя — капроны,
на ручку — персцень залаты,
нібыта шах персідскі ты.
Пеця:
Ды не палохай ты ўжо хлопца,
каб у сяло не ўцёк назад.
Я ў гэтай справе — боцман-лоцман...
Хапае ўсякіх тут дзяўчат.
Ёсць абдзіралаўкі-пустышкі?
Вядома, ёсць! І ты для іх
прыдатак да ашчаднай кніжкі...
Але ж удосталь і такіх,
якім начхаць на славу, грошы,
на твой капрон,
пярсцёнак той.
Абы мужчына быў харошы,
за ноч, што правядзе з табой,
сама паставіць паўлітэрку,
яешняй пачастуе ўсмак,
а раніцою на пахмелку
ў кішэнь шчэ пакладзе траяк.
Не адзіночкі-развядзёнкі,
не ўроды-перастаркі...
Не!
А прыгажуні-маладзёнкі,
што абамлееш, як зірнеш.
На выгляд — недатыка-пава,
гарыць шчака, нібыта мак...
Я — боцман-лоцман гэтай справы
і з практыкі ўжо знаю, як
даверу іхняга дабіцца,—
ім трэба толькі знак падаць,
што ты святую таямніцу
умееш, бы ў труне, трымаць.
Яны не любяць слоў парожніх
і заляцанняў паказных,
бо для запасу ёсць у кожнай
на ўсякі выпадак жаніх —
такі, як ты, лапух-пятруша,
балда-гарэза, целяпень,
што ўтрэскаўся ў яе па вушы
і следам ходзіць, нібы цень,
не спіць начамі, піша вершы:
«Прымі майго кахання жар...»
і думае, што будзе першы
душы і сэрца валадар.
А першым быў даўно ўжо хтосьці,
і быў другі,
і трэці ёсць...
Так прывыкае з маладосці
на карту ставіць прыгажосць.
Як нагуляецца ў ахвоту
ці нагуляе «гу-кугу»,
прытворна скажа тому боту:
«Жыць без цябе я не магу...»
Лапух ад шчасця аж падскочыць,
пацягне ў загс яе скарэй.
У хмельным тлуме першай ночы
нічога і не разбярэ.
І будуць жыць:
яна — ўспамінам
аб тых, былых. Дый завядзе
шчэ новых і не раз падкіне
чужую дочку там ці сына...
А ён? І вухам не вядзе.
Яму здаецца, што на свеце
ён шчаслівей за ўсіх мужчын:
і жонка верная,
і дзеці
растуць, у бацьку ўдаўся сын...
У нашым горадзе іх процьма —
такіх жанок,
такіх мужоў.
Я ў гэтай справе — боцман-лоцман,
і вы паверце мне ужо.
-----------------------------
Я слухаў гэтыя парады,
усё сабе на вус матаў,
бо мне хацелася да праўды
праз іх туманныя тырады
сцяжынку неяк пратаптаць.
Гавораць нібыта і жартам:
«Хі-хі, ха-ха,
ха-ха, хі-хі...»
Ды апраўдаць імкнуцца ўпарта
свае нястачы і грахі.
*
Рэдактар аж падскочыў:
— Чакай, чакай, паэт!
Ты пішаш пра рабочых
ці пра злачынны свет?
Адкуль такія хлопцы,
дзе бачыў іх, скажы?
Зусім не камсамольцы,
а нейкія смаўжы,
распуснікі,
нахабцы,
садысты,
пашлякі.
Былі б — амерыканцы,
буржуйскія сынкі...
А гэта ж — нашы дзеці,
заўтрашні наш дзень.
якім з калыскі свеціць
кастрычніцкі прамень.
Спяваць ім, весяліцца
ў эфіры родных сфер
і шчыра ганарыцца
Радзімай — СССР.
Яны ж... занадта рана
пазналі секс, віно...
Схадзіў бы лепш з каханай
герой твой у кіно.
Святло патухла. На экране
пабеглі кадры, як заўжды:
у ракурсах — дамы і краны,
камбайны,
домны,
паязды.
Паважна йдзе па горных схілах
бугай-вытворнік, рэкардсмен...
Ракета на падводных крылах...
Грудзямі стужку рве спартсмен...
Салаку выгружае траўлер...
Па полю крочыць аграном...
І «невысокі, хударлявы
юнак схіліўся над станком...»
Мы да малюнкаў свайго краю
прывыклі так з юнацкіх дзён,
што за навінку прынімаем
кіначасопісны шаблон.
Багатая Радзіма наша
на рыбу,
хлеб,
метал
і лес,
і аператару не скажаш:
«Браток, ты хлусіш, льеш ялей».
Не хлусіць ён!
Патрэб не мае
у лакіроўцы светлы дзень.
Бяда, што без душы здымае
ён шчодрае душы людзей.
Перадавік? Маральна чысты?
Давай хутчэй пад аб’ектыў!
Калі працуеш трактарыстам,
быць у мазуце мусіш ты;
калі рыбак — залазь у робу;
цясляр — з сякераю на зруб;
а хлебароб — з усмешкай пробуй
пшанічны каласок на зуб.
Мільгаюць на экране твары
людзей не блізкіх, не чужых...
Аб чым хто думае і марыць,
што адчувае кожны з іх? —
Пра гэта век табе не зведаць,
і ясна толькі тут адно:
не пакідае ў сэрцы следу
дакументальнае кіно.
Мы ж фільм прыйшлі глядзець
мастацкі.
О, гэта іншы каленкор!
Інтрыгай б’юць цябе знянацку,
страляюць «перламі» ва ўпор.
Да фактаў дня тут не прыкуты
ні сцэнарыст,
ні рэжысёр,—
ляпі трохкутнік ці шматкутнік,
выводзь героя на прастор.
Мы знаем той «прастор» экранны:
калгасны клуб,
рачны паром,
бальніца,
зала рэстарана,
аэрапорт,
радзільны дом...
І з фільма ў фільм вандруюць сцэны:
на беразе — Яна і Ён,
Ён і Яна ідуць па цэху,
праводзіць Ён Яе ў вагон...
Кагось прамовай тэлефоннай
начальнік хоча асадзіць...
За парушальнікам закону
дружыннік гоніцца нястомна,
а жулікі ў каморцы цёмнай
барыш не могуць падзяліць...
Адзін з іх прыйдзе з пакаяннем
і следчых навядзе на след,
і хутка ўсё на месца стане:
брыгада выканае планы,
і сцежка прывядзе каханых
у загс (а ў вёсцы — ў сельсавет).
— З чаго паэце, зубаскаліш? —
рэдактар заскрыпеў пяром.—
На фестывалі ў тых жа Канах
і мы свае прызы бяром.
Дык ёсць жа вечныя сюжэты
ў літаратуры, браце мой,
і пішуць мастакі партрэты
па кампазіцыі адной,
ўжо не кажу я пра балеты,
пра оперы і аперэты,
дзе ўсё старое, з барадой.
Раздзельчык гэты я здымаю,
сваё на гэта права маю.
Па скверыку вясенняму
іду я спакваля.
Гараць агні вячэрнія,
і ценямі-спляценнямі
услана ўся зямля.
Не заўважаю холаду
і кропель дажджавых.
Мне весела і молада,
ступаю крокам волата
па ценях трапяткіх.
— Віталь! — ахрыплым голасам
хтось з цемрадзі заве.
Гляджу: сядзіць пад голлямі,
спіну сагнуўшы полазам,
на лаўцы чалавек.
Дык гэта ж Віктар Цітавіч!
Слязінка па шчацэ...
— Чаго адзін сядзіце вы?
Хутчэй дамоў ідзіце вы,
замерзнеце яшчэ...
— Чаго я сяджу самотны
у гэтым прамоклым скверы?
Бо восень прыйшла, мой дружа,
прыйшла ў маё сэрца восень,
заўчасная восень прыйшла.
Бачыш, калыша вецер
голыя мокрыя дрэвы,
за дрэвамі дом смяецца,
сотнямі вокнаў смяецца
шматпавярховы дом.
Варта падняцца на ліфце,
націснуць знаёмую кнопку,—
гасцінна званок адгукнецца,
і дзверы адчыніць Яна.
Тая, якую калісьці
лічыў я самай-найсамай,
тая, імя чыё песняй
гучала ў сэрцы маім...
З чаго пачалося ўсё гэта?
Гуляла на лузе сонца,
пад сонцам гулялі кветкі,
за кветкамі гналіся пчолы,
а я даганяў Яе.
Дагнаў,
абхапіў рукамі,
моцна трымаў рукамі,
баяўся, каб зноў не пабегла,
не знікла, як мроя, як сон.
...Звінелі вясельныя чаркі,
крычалі сябры нам: «Горка!»
Сябры нам жадалі шчасця,
жадалі дзяцей і ўнукаў,
дзялілі сябры нашу радасць.
А я падзяліць не хацеў.
Трымаў за руку сваё шчасце,
нібы адабраць хто збіраўся,
нібы не сябры, не сяброўкі —
супернікі, ворагі злыя
сядзелі са мной за сталом.
А шчасце было несапраўдным,
падманным было тое шчасце.
О, як праглядзела ты, сэрца,
што іншыя побач жаданні,
што іншыя побач імкненні,
што побач — чужы табе, сэрца,
варожы табе чалавек.
Прыняў ён аблічча каханай,
мяне асляпіў сваім бляскам,
моцна скруціў мае рукі,
на плечы мае наваліўся
і грудзі здавіў ланцугом.
Няма ад яго паратунку
нідзе — ні ў гасцях, ані дома,
няма ад яго паратунку
ні ў чым — ні ў гульні, ані ў працы,
няма ад яго паратунку
ніколі — ні ноччу, ні ўдзень.
Не справіцца з ім аднаму мне,
не справіцца век аднаму з ім,
хоць я — не слабак, не калека,
не спраўлюся з ім я ніколі...
Сяброў жа ў мяне няма.
Няма? А былі ж калісьці,
за чаркай кляліся ў дружбе,
дзялілі са мною радасць,
а гора не хочуць дзяліць.
Вунь паглядзі, мой дружа,
за дрэвамі дом смяецца,
сотнямі вокнаў смяецца
шматпавярховы дом.
Варта падняцца на ліфце,
націснуць... націснуць кнопку,
знаёмую кнопку... націснуць...
Ды я... Ды я... не.. не... не...
не пайду... Во!..
А з рота, нібы з патрубка,
струменіць перагар.
Адчуўшы нейкі сверб ў руках,
схапіў яго я загрудкі
і крыкнуў проста ў твар:
— Вы пойдзеце! Не сорамна
на жонку ліць брыду?!.
Кватэра ў вас прасторная,
адзеты ўсе, накормлены...
— Цс-с-с! Добра, я пайду.
Падняўся нетаропка ён,
мне буркнуў:
— Ббудзь здароў!..
І хісткаю паходкаю
насустрач ветру хлёсткаму
пасунуўся дамоў...
— Ну і ну! —
рэдактар пачухаў за вухам.
Напаіў вучонага сівухай.
Для чаго? Ты ж пішаш паэму
не на антыалкагольную тэму.
Гэты раздзел з паэмы тырчыць,
раю яго скараціць.
А ў інтэрнаце ўсё пра тое:
пра лёгкі хлеб,
салодкі секс,
сябры з парожняга ў пустое
пераліваюць пакрысе.
Грыша
Лягчэй за ўсіх таму жывецца,
хто не дзярэцца на ражон...
Пеця
А як, скажы, такі завецца?
Прайдоха і падліза ён.
Ваня
Набытак толькі той і мае,
хто ўмее дбаць і зберагаць...
Валера
Скупых ніхто не паважае,
а на багацце мне начхаць!..
Грыша
Ну, не кажы, патрэбны грошы
на вопратку ды на кіно...
Пеця
Абы мужчына быў харошы,
дык будзе закусь і віно,
пасцелька цёплая...
Эх, хлопцы,
учора кралечку сустрэў!..
Я ў гэтай справе боцман-лоцман,
не аднаго сабаку з’еў.
Ваня
Дзяўчына — тонкае стварэнне,
глядзіць не толькі на адзенне...
Валера
Мне ўзяць дзяўчыну — не задача:
спярша рагоча, потым плача...
Так кожны вечар языкамі
лухту-бязглуздзіцу мянцяць,
з кагось хіхікаюць, а самі,
бывае, без граша сядзяць.
Вунь Ваня хоча быць багатым,
раскошу мець, не пэцкаць рук
і стаць, як дзядзька, кандыдатам
якіхсьці блытаных навук.
А дзядзька той, хоць і вучоны,
шчаслівы, думаеш? Ды не!
Яго ўжо круціць змій зялёны
і ад сям’і ў распусту гоніць,—
прадасца хутка Сатане.
А Грыша хоча быць прыгожым,
але ніколі прыгажосць
шчэ не куплялася за грошы...
Сваю Валера маладосць
за нюх табакі прапівае.
І Пеця, адстаўны марак,
хоць залатыя рукі мае
і сам сябе ўсё суцяшае,
што па-марскому наступае,
але паўзе назад, як рак.
Цікава слухаць іх парады.
Але жывём мы ўсе без ладу,
марнуем упустую час
…..........................................
Пісаў, сябры, паэму я ў застойныя гады,
была яна прысвечана хлопцам маладым,
хлопцам і дзяўчатам, з якімі побач жыў.
Рэдактар зухаваты паэму скараціў,
вось гэтыя раздзелы ў друк ён не пусціў.
Яны ляжалі ў скрыні пісьмовага стала,
пакуль пара застойная ў нябыт не адышла.
У час перабудовы,
галоснасці
і дзей
мацнее сіла слова,
і думак,
і надзей.
Прызналі мы адкрыта,
што ў нас былі і ёсць
зладзеі,
бюракраты
і рознае жуллё:
валютчыкі,
хапугі,
пустыя званары,
і кралі-прастытуткі,
і дурні-дактары.
Цяпер мы іх выводзім
на чыстую ваду,
каб ажыла ў народзе
вера ў правату!