Прысвячаецца Цімоху Гамзе
Дожджык пакрапляе,
Дзень стаіць халодны,
Шпаламі шагае
Ў пуць гарбар галодны.
Ногі чуць клыпаюць
І грабуць нясмела;
Вочы пазіраюць
Сумна, асавела.
Апусцілісь рукі
Ад цяжкой утомы...
Дзе ж сканчанне мукі
Яго — невядома.
Сэрца болем рэжа,
Сэрца болем плача...
Ў зношанай адзежы
Холадна, бядача!
Косці боль ламоча,
Цяжар дацінае...
Гарбар есці хоча,
Хоча — ды не мае;
Ўчора йшчэ з астаткам
Грошы ён расстаўся:
Ў месцы на дзесятку
Ён падмацаваўся.
І пайшоў на вочы
Холадам, слатою,
Каб дайсці да ночы
Ў месца дзе другое;
Каб хаця дзе мала
Працы расстарацца:
Сэрцу б лягчэй стала,
Як ісці бадзяцца.
Але што ж, не чуюць
Людзі і не бачуць,
Як браты гаруюць
І ў нядолі плачуць.
А на крык: «работы!»
— «Ў нас няма!» — гукаюць
І ўнутру з ахвотай
Далей адсылаюць,
Не спытаўшы брата,
Ці ён есці хоча,
Ці ён знойдзе хату
Адпачыць уночы...
Вось ідзе памалу,
А куды — не знае;
З шпалы ды на шпалу
Ціханька ступае.
Падбіў ногі моцна
І стаміўся дужа;
На людзей ён злосны,
Злосны і на сцюжу.
З гораду у горад
Блукае, клыпае,
Гоніць яго холад,
Голад падганяе.
А ўслед з імі гора,
Гора следам ходзіць
І ўсяму гавора
Гарбару прашкодзіць,
Каб ён не дабіўся
Сабе лепшай долі,
Шчасця не дажыўся
Навекі ніколі.
А за што? Хто знае,
Чым ён вінаваты?
Доля, бач, такая —
Ёю ён прадаты...
Дожджык пакрапляе,
Па гразі хлюпоча,
Гарбара пужае,
З гарбара рагоча.
А у тахт начыне
З дажджом песню грае,—
Сэрца ад ёй стыне,
Кроўю ацякае.
Поўны весь клапотаў,
Йдзе гарбар, спяшыцца...
Дзе ж то на работу
Ён прыстаканіцца?..
Магілёў, 1912