epub
 
падключыць
слоўнікі

Францішак Багушэвіч

Немец

Не люблю я места (па-расейску - горад).

Надта там цяснота і вялікі сморад.

А паноў як маку ды серад гароду,

Апроч таго, пропасць рознага народу!

Наш брат як увойдзе, - сам сябе баіцца:

Ці ісці без шапкі, ці гдзе пакланіцца?

Дык надта ж і стыдна, каб не памыліцца:

Пакланіцца немцу ці якому жыду!

Няхай яго сточа - набярэшся стыду;

Няхай лепей з дому я той дзень не выйду.

А пазнаць жа трудна як жыда, як немца,

Як пана якога ці там чужаземца.

А што жыд да немец - дзеці аднэй маткі:

І мова падобна, і адны ухваткі.

І абодва ласы на чужую працу,

І, мусіць, абодва ядуць з кроўю мацу!

Абодва абдураць, абдзяруць як ліпку,

Адбяруць і сошку за бітую скрыпку.

Пан наш нябожчык (няхай яму свеця),

Як умёр, ці чварта вёсна то, ці трэця.

Як яго скруцілі, чыста абадралі,

Глядзіць - будзе кепска, што тут рабіць далей?

Ўсё пусціў арэндай; найперш пусціў жыда,

У млыне сеў немец - якаясьць абрыда, -

Граўшы па дарогах, прыйшоў з-за граніцы,

Прынёс толькі торбу і ў ёй дзве скрыпіцы.

Двор купіў хтось рускі так як за дурніцу,

Пан зышоў далёка кудысь за граніцу!

Жыд зараз убіўся у рускага ў ласку:

Штодзень ходзе ў лесе ад самага браску*...

От ходзіць ён гэта да ўсё дубы ліча,

Як трэба, і грошы рускаму пазыча.

А як аблічыўся ды дубы абмераў, -

У восені выгнаў з тысячу сякераў, -

Счысціў пушчу чыста, за пасекі ўзяўся,

Як кабан, раз'еўся ды, як пан, зазнаўся,

Гавора па-руску і з рускім гуляе,

Разам ляжа, ўстане і ўсім упраўляе!

Рускі сабе ездзе, не ў дому ніколі,

Немец усё меле ды ходзе па полі.

Наеўшыся мяса, півам запівае,

У свята ж на скрыпцы, аж пішчыць, іграе.

Здаецца б, нічога? калі хто не ведае,

Але пачакаўшы, дык выйшла камедыя.

Жыд купіў у месце сабе камяніцу,

Глядзім - і наш рускі кінуўсь за граніцу:

Пакінуў і жонку, адрокся і дзеці;

З'явіўся пан новы (гэта ужо трэці)...

А які б то пан той?.. Ну, ці хто павера?..

Гэты ж самы немец! каб яго халера!

От цяпер згадай ты - хто кім калі стане?

Аб пану ні весці, ні слыху, нізвання,

Жыд панам зрабіўся, немец яшчэ большы,

А мужык быў голы, цяпер яшчэ гольшы!

Так і на гародзе: лебяда, крапіва, -

Толькі вырві рэпу, - дык зарастуць жыва,

Так як чорт насее! Ото ж так і людзе:

Тутэйшы загіне, дык вораг прыбудзе!

 

 

Каментары

 

Браска - досвітак.

 


1886-1891?

Тэкст падаецца паводле выдання: Багушэвіч Ф. Творы / Францішак Багушэвіч ; [укладанне, прадмова Я. Янушкевіча ; каментарыі У. Содаля, Я. Янушкевіча; мастак Г. Хінка-Янушкевіч]. - Мінск : Мастацкая літаратура, 1991. - 308 с.