epub
 
падключыць
слоўнікі

Іван Бунін

Ваўкі

Цемра цёплай жнівеньскай ночы, ледзьве відаць цьмяныя зоры, што сям-там мільгаюць у воблачным небе. Мяккая, нячутная ад глыбокага пылу дарога ў полі, па якой коцяцца драбінкі з двума маладымі седакамі - дробнамаянтковай паненкай і юнаком-гімназістам. Нясмелыя бліскавіцы асвятляюць часамі пару рабочых коней, якія бягуць з паблытанымі грывамі, у простай збруі, і шапку і плечы хлопца ў зрэбнай кашулі на козлах, на імгненне адкрываюць наперадзе палі, апусцелыя пасля рабочай пары, і далёкі недалужны лясок. Учора ўвечары на вёсцы быў галас, крык, баязлівы брэх і віск сабак: з неймавернаю смеласцю, калі па хатах ужо вячэралі, воўк задушыў у адным двары авечку і траха не павалок яе - на самы час выскачылі на сабачы лямант мужчыны з дубінамі і адбілі яе, ужо здохлую, з разарваным бокам. Цяпер паненка нервова смяецца, запальвае і кідае ў цемру запалкі, весела крычучы:

- Ваўкоў баюся!

Запалкі асвятляюць даўгаваты, грубы твар юнака і яе ўзбуджаны шыракаваты тварык. Ён накругла, па-маларасейску, завязаны чырвонаю хустачкаю, свабодны выкрай у чырвонай паркалёвай сукенцы адкрывае яе круглую дужую шыю. Гойдаючыся на бягу драбінак, яна запальвае і кідае ў цемру запалкі, нібы не заўважаючы, што гімназіст абнімае яе і цалуе то ў шыю, то ў шчаку, шукае яе губ. Яна адштурхвае яго локцем, ён знарок моцна і проста, маючы на ўвазе хлопца на козлах, гаворыць ёй:

- Аддайце запалкі, мне запаліць не будзе чым.

- Зараз, зараз! - крычыць яна, і зноў успыхвае запалка, пасля бліскавіца, і цемра яшчэ гусцей слепіць цёплаю чарнатою, у якой усё здаецца, што драбінкі коцяцца назад. Нарэшце яна паддаецца яму доўгім пацалункам у губы, як раптам, штуршком матнуўшы іх абаіх, драбінкі нібы натыкаюцца на нешта - хлопец крута сунімае коней.

- Ваўкі! - ускрыквае ён.

У вочы б'е зарыва пажару здалёк направа. Драбінкі стаяць супроць таго ляска, які паказваўся пры бліскавіцах. Лясок ад зарыва стаў цяпер чорны і ўвесь зыбуча дрыжыць, як дрыжыць і ўсё поле перад ім у змрочліва-чырвоным трапятанні ад таго полымя, што прагна нясецца ў небе і, нягледзячы на далеч, палыхае са слізгучымі ў ім ценямі дыму нібы за вярсту ад драбінак, ятрыцца ўсё гарачэй і гразней, кладучыся на гарызонт усё вышэй і шырэй, - здаецца, што жар яго ўжо даходзіць да твару, да рук, відзён нават над чарнатою зямлі чырвоны пераплёт нейкай згарэлай страхі. А пад сцяною лесу стаяць, барвова шарэючы, тры вялікія ваўкі, і ў вачах у іх мільгае то спрэс зялёны бляск, то чырвоны - празрысты і яркі, як гарачы сіроп сочыва з чырвоных парэчак. І коні, шумна захропшы, раптам дзікім галопам кідаюцца ўбок, улева, па ворыве, хлопец, з лейцамі, валіцца назад, а драбінкі, з грукатам і трэскам, кідаючыся, трасуцца па раллі...

Недзе па-над ровам коні яшчэ раз рванулі, але яна, ускочыўшы, паспела вырваць лейцы з рук у ашалелага хлопца. Тут яна з размаху паляцела на козлы і рассекла шчаку аб нешта жалезнае. Так і астаўся на ўсё жыццё лёгкі пісяг у кутку яе губ, і, калі ў яе пыталіся, ад чаго гэта, яна з ахвотаю ўсміхалася.

- Справы даўно мінулых дзён! - гаварыла яна, успамінаючы тое даўняе лета, жнівеньскія сухія дні і цёмныя ночы, малацьбу на гумнішчы, сцірты новай пахучай саломы і нябрытага гімназіста, з якім яна ляжала ў іх вечарамі, гледзячы на ярка-імгненныя дугі падучых зор. - Ваўкі спужалі, коні спудзіліся, - гаварыла яна. - А я была гарачая, адчайная, кінулася сунімаць іх...

Тыя, каго яна яшчэ не раз кахала ў жыцці, гаварылі, што няма нічога мілейшага за гэты пісяг, падобны на тонкую ўсмешку.

 

7 кастрычніка 1940



Пераклад: Ян Скрыган