Эх, што ёсць мілей вас, дзяціныя годы?
І чым, як не вамі, ў часіну нягоды
Ты смутак развееш, думой ажывеш!
А ўспомніш, любыя, што вы ўжо ніколі
Не вернецесь знову да светлае долі,
Вас так пашкадуеш, так цяжка ўздыхнеш!..
Я помню, над рэчкай, пры саменькім лесе,
Стаяла пасада паводаль ад весі,
Адна, як сіротка, ў глыбокіх снягах.
Мне зімы у памяць запалі глыбока
І жыцце ў пасадзе, дзе я адзінока
З сякеркаю бегаў ў альховых кустах.
А ціха, як ціха бывае зімою, –
Бы неба малілась у згодзе з зямлёю,
Бы свята якое на землю сышло:
Чуваць, як на долы кладуцца сняжынкі,
Як з імі гамоняць сухія травінкі,
Каторым ўжо лета навекі прайшло.
А лес, што за рэчкай цягнуўся падковай,
Ціхусенька-ціха таемнаю мовай
Шумеў штось працяжна, а што? — не згадаць.
У посцілках снегу ялінкі малыя
Прыгожы зімою, бы панны якія
У хутрах саболіх так стройна стаяць.
А колькі раздолля было мне зімою!
Хоць я забаўляўся найбольш сам сабою,
А толькі ж ніколі тугі я не знаў.
Чуць толькі, бывала, на свет занялося,
Хадзіў я ў кампаніі дзядзькі Антося
На рэчку, дзе кошыкі дзядзька стаўляў.
Ідзеш цаліною па снезе, па лёду,
Па тых азярынах, дзе я не быў зроду.
А дзядзька сцігае, а дзе падбяжыць.
Я следам за дзядзькам, як вузел, качуся, —
Мароз паціскае, ды я не даюся;
А снег пад нагамі скрыпіць, рыгаціць.
Ідзём і гаворым, а з дзядзькам ніколі
Маўчаць ты не будзеш – ні дома, ні ў полі –
Дай Божа вам дзядзьку такога усім!
Вось загарадзь. Сталі. Сякерку вымае
З-за пояса дзядзька і снег аглядае:
Мо кошык патрэсен ўжо гадам якім?
Ды дзядзька спакойны – не кажа нічога,
Ўсё, значыць, ў парадку – надзея на Бога:
А вось можа, дасць Бог, заходзіць ў кашы!
Лапата па лёдзе ураз загучала,
Зарыгацела яна, запішчала
Срэдзь чыстага лугу ў зімовай цішы.
А потым сякерка закашляла ў лёдзе...
І весела, радасна – смейся ды годзе!
Я ўвесь заміраю –– вось ўздымецца буч.
А дзядзька спаважна адсоўвае крыгі;
Не жалуе дзядзька ні рук, ні фатыгі.
А мне не цярпіцца – скарэй жа, не муч!
Вот кошык узняўся і як страсянецца!
І обцас на бераг тут дзядзька нясецца.
Давольны, вясёлы: «Го-го, брат!» – крычыць.
Развязваем кош мы; не так памагаем
Адзін мы другому, а больш замінаем.
А рыба трапечацца ў кашы, аж гіжыць.
І далей другія бучы кантралюем,
А ўсе іх абыдзем — мяшок напіцуем.
Ад радасці дзядзька мой чуць не скакаў.
А Коляды прыйдуць – над святамі свята,
Саўсім адмянялась будзённая хата:
Здавалася, Бог сам тагды завітаў.
За тыдзень і болей я жыў Калядамі;
Апошнія дні мне цягнулісь гадамі –
Часінкі, мінуцінкі я вылічаў...
55 зап. батальён, 6 рота.
[1915]