epub
 
падключыць
слоўнікі

Якуб Колас

На пажарышчы

Палыхаў агонь. Нібы шоўк залаты,

Вецер полымя кідаў на хаты.

Абнімаў агонь і дамы і платы,

У прастор сыпаў іскры-дукаты.

 

Гаманіў агонь, гуў, як дождж гразавы,

Віўся віхрам клубястым, імклівым,

Не шчадзіў агонь ні садоў, ні травы,

Расплываўся шырокім разлівам.

 

Бушаваў агонь. Як навала-патоп,

        Наступаў на сялібы-кварталы.

Ўсё знішчаў агонь, ставіў могілкі-гроб,

Пакідаў за сабою прагалы.

 

На пажарышчы, там, дзе родны быў дом,

Прыпыніўся юнак адзінокі.

Пазіраў юнак, а ўсё мёртва кругом,

Толькі едкага дыму патокі.

 

Толькі комін-труп, толькі печы шкілет

Асталіся на тым папялішчы.

Дзе ж яго сямʼя? Дзе знайсці яе след?

        Ці й яе фашыст бомбамі знішчыў?

  І стаіць юнак, зрокам водзіць вакол —

Пуста, хоць бы адна дзе людзіна!

Раптам бачыць ён — закапаўшыся ў дол,

Легкавая ляжыць іх машына!

 

Ды не скажа, не, як, з чаго і калі

З ёю ліха-бяда прыключылася.

Нераскрытых тайн хоць няма на зямлі,

Але ў той час яна не раскрылася.

 

Я не ведаю, што ён думаў тады,

        Адно толькі мне добра вядома:

Засмуціўся ён у прадчуцці бяды

І з хвіліну стаяў нерухома.

 

А над горадам у багровы адсвет

Наплывалі халодныя хмары,

Ды дзесь к гораду орды гнаў людаед

Пад глухія раскаты-удары.

 

Зубы сцяў юнак, помсты бліснуў агонь:

— Смерць вам, смерць, крыважэрныя гады!

І пілотку ён глыбей ссунуў на скронь,—

        Людаедам не будзе ашчады.

 

22/ІХ 1941


22.09.1941

Тэкст падаецца паводле выдання: Якуб Колас. Т. 3 : Вершы, 1939―1945