epub
 
падключыць
слоўнікі

Якуб Колас

Засада

Над заціхшаю дарогай

Лес развесіў плашч-шацёр.

Не чутно нідзе нічога,

Лес стаіўся і замёр.

 

  Ахінула ноч прасторы

Чорным полагам-руном.

Дуб стары на касагоры

Спіць трывожным, чуткім сном.

 

Прытуліўшы плечы к дубу,

        Цішу ловіць вартавы.

А чыю варожыць згубу

Над балотам крык савы?

  Глуха ў лесе. Дзесь далёка

Неба свеціцца ў агні.

Не спускай, дазорны, з вока

Шлях знямелы, не засні!

 

Чуеш — гул? Гудзе дарога.

Скалыхнуўся сонны бор.

З дуба, волата старога,

        Падае́ сігнал дазор.

 

 

  *

 

  З-пад комляў шурпатых,

З гушчэчы лясной

Ваякаў, надзейных

Выпоўзвае рой.

 

Вядзе іх ляснічы

Праз дзікі гушчар;

Ідуць партызаны,

Рыхтуюць удар.

 

Бясшумна, як цені,

        Аточваюць шлях.

Вінтоўкі, гранаты

У іх у руках.

 

  Абапал дарогі

Залеглі, ляжаць,

А там аж якоча

Пад коламі гаць.

 

  Паўзуць, як страшыдлы,

Армады машын —

  Стары і вядомы

        Нямецкі то клін.

 

Узлесак мінае

Змяіны іх хвост.

Глядзяць партызаны

З ляснічым на мост.

 

 

Атульвае мосцік

Унізе імгла.

Там загадзя ўночы

Хадзіла піла.

 

Падкопвала насып

        Рыдлёўка тайком, —

Змагайся, як можаш,

З фашысцкім ваўком.

 

Калона ўжо блізка,

Гудзе бранявік,

На мост набягае,

Ускочыў і — брык.

 

Сталёвая глыба

Нырае на дно,

І следам другая —

        Бабух у багно.

 

Заляскала рэзка

Аб броню браня.

Пайшла завіруха,

Пайшла сумятня.

 

Ляціць грузавая

Наўзбоч пад адкос.

Загаўкалі гады,

Крычаць: — Was ist los?

 

Ў адказ ім жалезны

        Пасыпаўся град.

Рвуць гадаў на часці

Асколкі гранат.

 

  *

 

Запазніўся месяц цьмяны

Стаць на варту ў гэту ноч

І не чуў, як партызаны

Білі злосных патароч.

 

 

Толькі зараз ён пабачыў,

Як свяціўся касагор,

Дзе магутны дуб маячыў,

        Дзе гарэў машын касцёр.

 

І ўсё ціха ў лесе стала.

На шляху датлеў пажар.

Зложыць нам былін нямала

Беларускі лес-гусляр.

 

8/ХІ 1941


08.11.1941

Тэкст падаецца паводле выдання: Якуб Колас. Т. 3 : Вершы, 1939―1945