Лес шуміць нек вельмі нудна.
Лес рэдка калі маўчыць. Прывычнае вуха ловіць у ім галасы, але ніхто яшчэ не сцяміў тайнай яго мовы. Толькі сэрца смутна адгадвае ў ім нуду ці трывогу. Касматыя хваёвыя і яловыя галовы трасуцца, як у дзікім танцы. Лапы то апускаюцца, то падымаюцца, як рукі, як бы ловячы нявідзімага ворага, каторы не даваў спакою і запраўляў трасціся лес.
Лес шуміць, нудна шуміць стары лес, дзіка шуміць. Чулі вы, як шуміць стары лес зімою, у позні вечар, як сярдзіты вецер надрываецца і плача за акном? Голыя лапы бярэзіны і дуба выюць без канца, густа выюць, як невядомыя звяры. І здаецца, што то ваўкі выюць з голаду, а вецер разносіць іх скаргу; здаецца, невядомая птушка лапоча страшнымі крыламі і запаўняе лес гэтым шумам...
З краю лесу стаіць адзінокая хатка палясоўшчыка. Маленькае аконца хаткі смутным значком пазірае ў поле, у цёмную ноч. Над самым аконцам звісла голая вербіна і глуха шуміць, усё роўна як стогне. А вецер свішча і свішча нудныя песні ў коміне на ўсе галасы.
– У-у-у! О-о-о!
Хатка крэхча, як старая бабка.
Позні вечар. Дзеці спяць. Маленькая лямпачка смутна свеціць у хаце. Агонь баязліва дрыжыць, і чуць відны цень скачэць па сцяне.
Сон не бярэ леснічыху. Чакае яна свайго мужа, і думкі, невясёлыя, трывожныя думкі аб мужу, не даюць ёй спакою. Часта выходзіла яна на двор, прыглядалася ў цемень ночы, прыслухівалася да шуму лесу. Але ніхто не даваў ёй адказу на яе неспакойныя думкі. Толькі вецер абсыпаў яе снегам, трапаў на ёй адзежу, і яна зноў ішла ў хату.
А ўюга за акном заліваецца на ўсе галасы. Вецер налятаў няжданна, аж стрэха трашчала ў яго крэпкім абніманні. А якія песні спяваў ён у коміне! Нудою ў сэрцы адзываецца гэты плач ветру. Жаласна ён плача ў коміне мужычае хаты.
Вось ён завёў тонка, доўга. Потым пачынае трасціся, калаціцца штораз барзджэй-барзджэй, і зыкі плывуць, пераплятаюцца дробнымі трэлямі, пераходзяць у слёзы, горкія частыя слёзы, у нуднае стагнанне. Потым адразу абрывае, пачынае тоўста, працяжна, а потым – танчэй-танчэй і канчае нудным свістам. Здаецца, што нешта жывое ўляцела ў комін, зачынілася там, шукае дарогі выбіцца адтуль, не знаходзіць і роспачным голасам аплаківае сваю горкую долю. Быццам злосць забірала яго, што ў маленькай хатцы ёсць жменька цёплага духу і што тым, хто ў хаце, не страшна яго дзікая сіла. То як бядак-дарожнік, баязліва ён стукаў у аконцы, то як хват, сарві-галава хлапец, моцна біў у дзверы, са скрыпам адчыняў іх і ўцякаў з вясёлым смехам.
Ціха ў лесніковай хаце. Толькі чутно было, як спалі дзеці: дзесь у запечку ціханька чычыкаў шашаль, як зэгарэк, схаваны ў кішэні, ды часам страха трэсне, як бы ад холаду.
– Я хочу спаць з татам, – крыкнуў маленькі Міхась. Ён толькі што прачхнуўся і ўбачыў, што каля яго спіць не бацька, а старшы брат Сцёпка.
– Мама! Яшчэ няма таты? – спытаў ён матку голасам зусім прачхнуўшагася чалавека, успомніўшы, што бацька не прыйшоў яшчэ з лесу.
– Няма, сынок! Зараз прыйдзе.
Міхась задумаўся.
– І не баіцца ён хадзіць уночы!
– Тата – вялікі, ды ў яго ж і стрэльба.
– Мама! А як выскачыць воўк, тата забʼе яго са стрэльбы?
– Забʼе, сынок.
– І мядзведзя забʼе?
– Забʼе і мядзведзя.
– Ну, а разбойніка?
– Разбойнік тату не зачэпіць.
– Чаму?
– Разбойнік бʼе таго, хто багаты.
Хлопчык зноў задумаўся.
– Мама! А каб гэта гукнуць у коміне? Мо тата скарэй прыйшоў бы?
– І так, сынок, скора прыйдзе.
– А што гэта, мама, так гудзе ў коміне?
– Вецер, сынок.
Міхась паляжаў і заснуў.
А вецер усё спявае сваю нудную песню.
[1906-1907]