Руская балада. ХУШ стагоддзе
Ля крывабокай кузні — коні,
Цароў адпрэжаны вазок.
А ў кузні гром, жалеза звоніць,
Цяжкі гагоча малаток.
Каваль паказвае малойцу,
Дзе трэба па кавадлу біць,
І лае на чым свет стаіць
Няўмелага малатабойца.
— Куды ты б’еш, куды ты плешчаш?
Хіба не бачыш, слепанда?
Даў Бог табе такія плечы,
А галавы, відаць, не даў.
Ах ты убоіна, ах неслух,
Бач, заманулася каваць!..
Ах, растакую тваю таць
Чаго цябе сюды прынесла!
Лепш грэў бы свой высокі трон
(Цішэй! Кавадла зараз хрусне...),
Дык не, у Тулу едзе ён —
Цара мая цікавіць кузня.
Куды, куды, куды ты б’еш?!
Які ж ты, дурань, крывалапы!
З табой нічога не скуеш,
З табой жалеза папсуеш,—
Ідзі ты лепей дзевак лапаць.
Што за цары ў нас, Бог святы!
На вочы слеп і глух на вушы...
Балбеса гэткага, як ты,
Каваль ніякі не навучыць.
А той рагоча, як лясун,
Вясёла молат-волат ходзіць...
— На сёння, можа, Пётра, годзе,
Бо вунь вячэру нам нясуць...
Сядзяць. Вячэраюць. Адкрыта
Глядзяць адзін другому ў твар
Каваль Дзямідка, сын Мікітаў,
І Пётра Першы — гасудар.
— Прабач, калі табе дадзеў,
І на мае не гневай словы,—
Каваць ты будзеш адмыслова,
Не збрэша молат твой нідзе.
Цябе аблаяў я пад зло,—
Прабач. Скажу табе я прама,
Што любіць наша рамясло
І крык, і лаянку таксама.
Без мацюка я — што без рук,
А з ім, бы воск, жалеза стане:
Хоць прыкладай яго ты к ране
Ці выкуй волас, нібы гук.
І ты, Пятруша, куй і куй,
Бо сам жа знаеш,— не загана,
Калі і цараву руку
Мазоль пазнае нечакана.
Я навучу цябе, павер мне,
Каваць ты будзеш — часу дай.
Тады з табой мы горы звернем...
Давай, Ляксеіч, прыязджай...
Кафтан цара, халопа світа...
Развітваюцца ля двара
Каваль Дзямідка, сын Мікітаў,
І Пётра Першы, што ў царах.
Той Пётра, жорсткасць што ўзгадуе
І страх нагоніць на людзей;
Той Пётра, які флот збудуе
І ўздыбіць Русь — аблог надзей.
Ды гэта будзе потым, потым —
Калі яго цяжкія боты
Зашаргацяць па коткіх днях...
Пакуль жа цар, прапахлы потам,
Куе з Дзямідкам, як раўня.