Балгарская балада. XIX стагоддзе
Хутчэй на бераг! Родная зямля,
Як па табе хайлукі сумавалі!
Не дачакаўшыся прычалу карабля,
Яны скакалі у траву здаля,
І падалі, і прагна цалавалі
Зямлю сваю.
Бывай, захоплены знячэўку параход,
Што высадзіў атрад ля Казладуя,—
Плыві далей... А змагары — ў паход:
Іх так чакае стомлены народ,
Якім турэцкі ятаган кіруе
Даўно ўжо так.
Дзве сотні іх... Хутчэй, туды хутчэй,
Дзе ў бойцы захлынаецца паўстанне,
Дзе так бракуе маладых плячэй,
Дзе гасне разам гэтулькі вачэй,—
Хадземце з намі, цеслі і сяляне!
Хадземце, людзі!
Вось плужыць на валах шматок зямлі
Надзіва супакоены араты...
— Там рэвалюцыя! Не чуў хіба? Пайшлі!
— Што! Рэвалюцыя? А мне няма калі —
Араць мне трэба: я ж не так багаты,
Каб траціць час...
— Тады хоць нам валоў сваіх прадай:
На іх мы пакладзём патроны, зброю...
— Што? Вам прадаць? — пытаецца ратай.—
Ды колькі вы дасцё?! Вы ж голыя бадай,
А туркі мне рукою — менш скупою —
Заплацяць больш...
— Тады валоў на час хоць зможаш даць?
Пад’едзем троху — забярэш, нябога...
— Вы ж пастраляеце,— ды вас і не відаць,
А туркі вернуцца і тых пачнуць страляць,
Хто вам валоў даваў на дапамогу...
Не, я не дам.
— О, бедная радзіма,— бачыць Бог! —
Як здзекуюцца туркі, чарбаджыі!
Для рэвалюцыі б я ўсё аддаў, што мог,
Паўстанню б я крывёю дапамог,
А ён шкадуе і валовай шыі...
Пайшлі хутчэй!
І Хрыста Боцеў, задушыўшы гнеў,
Павёў юнакаў пешых у Балканы —
Там падалі сябры, там бой грымеў...
Ён рэвалюцыі аддаў усё, што меў,—
Там з куляю ён стрэўся гэтак рана
На Вол-гары...