Прайшоўшы за тысячу вёрст,
На ўвесь прагрымеўшы свет,
У грозным апошнім баі
Падбітая ўпала гармата.
І цяжка было сказаць,
Чыя на рудым ствале
Кроў запяклася: яе
Ці кананіра-салдата.
Напэўна, яе — бо салдат
Падняўся, сцяў зубы, узяў
Вінтоўку, набоі злічыў
Ды рушыў наперад з пяхотай.
А ёй засталося глядзець
Зайздросна, як сёстры яе
Бязлітасным,
трапным агнём
Ламаюць Берліна вароты.
— Вярніся! — хацела яна
Наводчыку крыкнуць.— З табой
Мы гэтак дружылі, няўжо
Сяброўку сваю ты пакінеш?..
Але прамаўчала —
няхай
Ідзе: кліча слава яго,
Заве Перамога...
А ёй...
Ну, што ж — паміраць на чужыне.
Зусім не гадала яна,
Што новы ёй суджаны шлях
І новая слава здалёк
Яе ўжо шукае вачыма...
Прыгналі платформу байцы,
Напіўся вады паравоз,
Прыкрылі яе шынялём
І павязлі на Радзіму.
І вось, узнёсшы хвалу
Героям вялікай вайны,
Прыйшлі да гарматы майстры,
Агледзелі і спыталі:
Скажы нам, чым хочаш ты быць
У шчасныя мірныя дні:
Ці молатам звонка звінець,
Ці бегчы машынаю ў далі?
«Гарматай!» — хацелася ёй
Прамовіць,
ды ўладны зарок
Вайсковы згадала — заўжды
Быць там, дзе Айчыне патрэбна.
І ціха сказала:
— Хачу
Быць трактарам, каб на зямлі,
Дзе бойкі гулі, зашумеў
Палетак пад сонейкам
хлебны.
Пакручваў ліцейшчык вус,
Як палкім струменем у коўш
З агню палілася яна
З дымком жоўта-сінім і горкім...
І сталася дзіва прад ім:
Што ззялі раней на ствале —
Нават і ў сплаве жылі,
Свяціліся ясныя зоркі.
Калі б тут стаяў кананір,
Цяперашні трактарыст,
Адразу пазнаў бы ён іх,
Бо ўласнай выводзіў рукою
Заўсёды, калі ў баі
Варожы танк падбіваў
Ці руйнаваў нашчэнт
Логава звера стальное.
Ён, можа б, убачыў на іх
І згустак сваёй крыві,
Што запяклася калісь
У грозным баі пад Берлінам...
...Міналі гарачыя дні,
І скора, пакінуўшы цэх,
Бліскучы сталёвы плугач
Пайшоў на загоны краіны.
З ім стрэўся салдат у палях,
І з радасцю сеў за руль,
І паплылі за ім весела
Чорныя тлустыя скібы.
А сонца паіла ўслед
Цяплом і дажджамі раллю,
Каб прарасталі хутчэй
Зерні на шчасных сялібах.
1948