Плыў клін жураўліны
Ў праменлівай высі.
Звінелі «курлы» пералівы.
І бегла па полі дзятва
І гукала:
— Куды, журавелькі, куды вы?
Куды вы,
Нашто пакідаеце нашы
Лясы, пералужжы, балоты?
Няўжо вас не ўсцешылі,
Не прытулілі
Рэк нашых празрыстых
Чароты?
Няўжо вас пакрыўдзілі,
Не шкадавалі
Імшары, азёры, прылессі?
І зараз вас клічуць —
Імкнуць аж у неба
Абшараў крынічлівых песні.
— Спыніцеся ж!..—
Дзеці крычалі.—
Сыдзіце
На нашы разлогі, даліны!..
І сум іх
Адчуў
У вышынях праменных
І зрушыўся
Строй жураўліны.
І строю прамовіў
Важак сівакрылы:
— Вы чуеце —
просяць як дзеці?..
Яшчэ з такой ласкаю
Нас не гукалі
Нідзе так, нідзе так
На свеце!
Давайце ж прывецім мы
Гэтыя гоні
І здружымся
З гэтай дзятвою.
З лясамі, імшарамі і чаратамі —
З усёй іхняй
Вабнай зямлёю!..
І з высі праменнай
Нырнуў ён імкліва
Да поля,
Дзе мчаліся дзеці...
І следам за ім —
Паў і строй жураўліны,
Каб дзіва-зямельку
Прывеціць...
Ды тут,—
Не паспелі й агледзецца птахі,
Прад дзецьмі
І ўстаць не паспелі,—
Як раптам уздыбіўся
Свет навакола —
Бы нетры глыбінь
Загрымелі.
І ўбачыў важак:
Ля варонак,
Ля чорных,
Якіх шчэ не бачыў ніколі,—
Упалі ў крыві
І палеглі маўкліва
Ўсе дзеці,
Што беглі па полі.
Якая іх лютая сіла
Спыніла?
Хто смерць ім паслаў
На разлогах? —
Не ведаў важак.
Толькі бачыў:
Жывога
Нікога навокал, нікога...
Ні звонкага бегу
Па полі па ясным,
Ні тлуму,
Ні шчырага ўскрыку...
Ляжала
дзятва,
Бы зламаў яе крыллі
Віхор
Нейкай буры вялікай...
І крыкнуў тады
Журавам сваім хмурным
Важак,
Як між віцязяў віцязь:
— Пастаньце ж, сябры мае
Трубы ўзніміце,—
Па дзецях
Жалобу трубіце!
Трубіце журботна,
Высока трубіце —
Па злёгшых
Братах нашых любых!..
І строй жураўліны
Узвысіў над полем
«Курлы» сваё
Ў срэбраных трубах.
Над полем, над борам,
Над цэлай зямлёю
Плыла
Ўсхваляваная дума;
Трубіла, трубіла
Па светлых і паўшых
Сям’я жураўліная
з сумам.
Трубіла —
Спяшалася ў рэквіем шчыры
Боль сэрцаў сваіх
Перанесці...
Але не паспела...
Грымотамі зноўку
Прастора
Ўзарвалася дзесьці.
Ад выбухаў новых
Здрыгнулася поле,
Агню
Прагрымелі лавіны...
І поплеч з дзятвой
Абяскрылены, мёртвы
Улёгся
і строй жураўліны...
Адзін што важак
Яшчэ здолеў на крылы
Узняцца
Над дымнаю пожняй...
Ды змогся і ён...
Злёг упоплеч з другімі
З «курлы» развітальным,
апошнім.
Даўно адпачыла
Ад буры ваеннай
Зямля
Пад садамі і жытам...
Ды толькі тых дзён
Ні трывога, ні смутак,
Ні слава, ні боль
Не забыты.
Паставілі людзі
Праменісты помнік
На самым шляху,
Над палямі.
А ў помніку —
Дзеці
Імчацца пад сонцам —
Няйначай, лятуць
З жураўлямі.
Лятуць у адзіным,
У згодным і светлым
Страі
Ў некранальную вечнасць.
Як дзеці —
Зямлі,
Неўміручай, любімай,
І добрай сям’і чалавечай.
І ўсе, хто ні пройдзе
Прад помнікам гэтым,—
З пяшчотнасцю
Голаў пахіліць...
І кожнае сэрца —
Любоў да Радзімы
Пачуццем гарачым
Акрыліць...
І кожнае сэрца
Шчыміць нематліва
Найсветлаю нават
Часінай,—
Пачуўшы,
Як дзеці
Крычаць у нябёсы,
Вітаючы
строй жураўліны...
1985