Жыў у даўнія часы адзін цар. І да таго ён любіў казкі, што дня не мог правесці без іх. А ці лёгка было расказваць таму цару казкі, калі іх усе яму пераказалі, а ён іх пераслухаў! Ды мала таго: ты яму не проста казку раскажы, а кожны раз новую, пра якую ён і чуць не чуў. А раскажаш старую, дык абавязкова галаву табе адсякуць. Такое было яго рашэнне, такі быў яго загад. На тое ён і цар. Ну, і ляцелі ў яго дзяржаве галовы з плячэй, таму што не было каму расказаць казку, якую б цар не ведаў.
Вось і настаў дзень, калі ніхто не згадзіўся да цара пайсці, ніхто не рашыўся дзеля царскай прыхамаці галаву злажыць.
Забегалі міністры, замітусіліся слугі. А цар крычыць:
- Калі не знойдзеце казачніка - усім галовы паздымаю!
Цяпер зразумела, чаго міністры забегалі?
Аднак бегай не бегай - ахвотнікаў няма дарэмна сваю галаву аддаць. Не ідзе ніхто, і ўвесь сказ.
Раптам, уявіце, знайшоўся адзін маладзец, адчайная галава! Сам напрасіўся.
- Давайце, - кажа, - я пайду да цара!
Узяў ды і пайшоў.
Цар пасадзіў яго і кажа:
- Расказвай!
А маладзец пачынае:
- Было тое ў часы даўнія, калі мой дзед і твой дзед разам адзін хлеў будавалі, ды такі вялікі, што вавёрка па ім з канца ў канец за цэлы дзень ледзь даскакаць магла. Вось гэта быў хлеў дык хлеў!.. Не чуў?
- Не чуў, - сказаў цар.
- Ну, калі не чуў, - сказаў маладзец, - дык і спі, а я заўтра прыйду.
І пайшоў.
На другі дзень прыходзіць. Цар яму сам крэсла падстаўляе, кажа:
- Расказвай казку!
А той пачынае:
- Помніш, які хлеў мой дзед і твой дзед пабудавалі? Дык вось, выгадавалі яны ў тым хляве быка, ды такога, што ластаўцы, каб з аднаго яго рога на другі перабрацца, цэлы дзень ляцець трэба было! Пра гэта чуў?
- Не, не чуў!
- Ну, а калі і гэтую казку не чуў, - кажа маладзец смела, - тады кладзіся спаць, а я заўтра прыйду.
Пайшоў і зноў галаву цэлую панёс.
Ляжыць цар, з боку на бок варочаецца, думае: «Вось жа разумны, умее прыдумляць! Але і я не лыкам шыты: розуму не хопіць - хітрасцю адолею. Прычаплюся, і ўсё адно адсякуць табе галаву!»
Раніцай склікаў цар сваіх міністраў і кажа ім:
- Прыходзьце вечарам казкі слухаць. І запомніце: што гэты малойчык ні скажа, вы на тое дружна кажыце, што, маўляў, ужо чулі.
Прыйшоў маладзец трэці раз. Цар яму крэсла насустрач выносіць. Маладзец і кажа:
- Калі твой бацька і мой бацька па суседству царавалі, твой бацька ў майго бацькі пазычыў золата: сорак бочак тым золатам напоўнілі, і кожная бочка - укоптур! Вось колькі золата ў іх было... Чулі?
А міністры царскі загад помнілі і закрычалі:
- Чулі!
- Ну, калі чулі, - сказаў маладзец, - то тады прыйшоў час - аддавай, цар, даўгі!
Што рабіць? Тут ужо не да пакарання смерцю, не да галавы, сорам вунь які - золата ўзяў і не аддае! Давялося цару раскашэліцца!
Пачалі золата збіраць, усё сабралі, усю казну чысценька падмялі, і назбіралася ўсяго адна бочка.
Ну, ды наш маладзец не сквапны. Яму і адной бочкі хапіла. Забраў ён золата і паехаў. А цар з таго часу асцерагаўся галовы секчы! І казкі слухаў, ды яшчэ дзякуй казаў.
Вось так яно!