У слаўнай Празе, ў старажытным Градзе,
Не злічыш спраў даўнейшага майстэрства:
Спічастых вежаў, што ўзляцелі ў неба,
Разбяных дрэў, шумнейшых як у пушчы,
Чыгунных коней, што заржуць, здаецца,
Людзей каменных з вуснамі жывымі:
Спытайся толькі — вусны зварухнуцца
І паплыве гарачая размова.
Але
ні ўсходы, на якія конна
Скакалі рыцары,
ні той фантан пявучы,
Ні самы большы звон, што мае імя
І Зыгмунтам завецца, меднагучны,—
Ніводзін з гэтых незраўнаных цудаў,
Што лётаюць, хоць і не маюць крылляў,
Гавораць — не надзеленыя мовай,
Растуць — не прасціраючы карэння,
Не стане поруч з вулкаю малою,
Златай улічкай, як гавораць чэхі.
Злата улічка!
Над Аленім ровам
Асенні ліст з кляновае галіны,
Як жоўты парашут, на дол зніжаўся,
Паказваючы да цябе дарогу.
Вось мы ўзышлі на брук.
І крок ступілі,
А болей не маглі ніяк, бо ўшыркі
Быў той завулачак не болей кроку.
Маленькія дамы пад чарапіцай
Зайсці да іх гасцінна запрашалі
І паглядзець жыццё, што адшумела.
У першым з іх жыў, як паданне сведчыць,
Выдатны майстар залатое справы.
Шмат прапусціў праз рукі ён работы:
Пярсцёнкаў, завушніц і бранзалетаў,
Калі ж дачку сабраўся выдаць замуж,
Дык у пасаг не даў ніводнай рэчы,
Што з золата была.
І ўзяў той бедны майстар
Багатай пані шпільку залатую,
Яму прынесеную на паправу,
І закалоў дзяўчыне ў валасы.
На час, вядома. Але быў павешан.
Тут, у закутку цесным, закурэлым,
Над тыглямі, дзе закіпалі сплавы,—
Алхімік барадаты.
Аж да скону
Шукаў ён золата.
І з голаду памёр.
Яшчэ далей сядзеў стралец найманы,
У чорных кудзерах, батфортах чорных,
Сядзеў стралец з панурай галавою
Над куфлем без віна.
Даўно пратрачан
Апошні залаты...
Чаму ж назвалі,
Я думаў, гэту вулку Залатою?
Бо жыхары ж яе спрадвечныя за працу
І шэлега гарэлага не мелі,
Хіба што ліпы золата ссыпалі
З галін асенніх, як і тыя дрэвы,
Што залатое лісце дараць сёння.
Не!
Шмат вякоў ішлі па вулцы чэхі
У залатых лятунках аб свабодзе.
І зараз тут нямала іх страчаю
І бачу:
У вачах свабода свеціць,
Смяецца ў вуснах і ліецца ў мове.
Яна твой скарб, дружацкі наш народзе,
Скарб неацэнны, важкі, бо ў свабодзе
Ўсе скарбы свету.
Так, Злата улічка?
1957