У тралейбусе без кандуктара народу нямнога. Усе сядзяць. Стаіць адзін. Высокі, сутулаваты мужчына сярэдняга веку. Не голены, у цёплай аблавушцы, у дабротным паліто з каракулевым каўняром, чалавек на кожным прыпынку насцярожана ўзіраецца на папярэднія дзверы і дастае з кішэні пятак. Але ў скрынку не кідае, шкадуе.
— Апусціце, што вы трымаеце! — раіць адна жанчына, што сядзіць непадалёк.— А капейку возьмеце ў таго, хто будзе кідаць дробязь...
— А калі ніякага таго не будзе? У мяне ж пятак...
— Дык я ўжо ахвярую капейку! — жартуе жанчына.
— Бач, добрая цётка знайшлася...
І тут праз пярэднія дзверы ў тралейбус зайшла адна жанчына. Можа, чалавек з пятаком падумаў, што гэта кантралёр, бо адразу зыркнуў адным вокам на «добрую цётку», другім — на пасажырку і загугнявіў на ўвесь вагон:
— Ці не мае хто, таварышы, пятак размяніць? Адзін пятак...
— Вой, і надакучыў жа ён са сваім пятаком! — усклікнуў якісьці нецярплівы пасажыр. Жанчына, што зайшла праз пярэднія дзверы, апусціла ў скрынку пятак, усміхнулася і адарвала сабе білет. Потым села, бо месцы яшчэ былі.
Да чалавека ў аблавушцы наблізілася дзяўчына з падручнікамі ў руцэ.
— Вам, здаецца, трэба пятак размяніць? — нясмела запытала яна.
Але чалавек, здавалася, не чуў і не бачыў нікога навокал. Ён уважліва глядзеў у акно.
Дзяўчына ад няёмкасці пачырванела, азірнулася на пасажыраў, нібы чакаючы падтрымкі.
— Эй, грамадзянін, ці чуеце? Да вас звяртаюцца! — гукнула «добрая цётка».
— А што? — прыдзірліва ўсміхнуўся той.
— Пятак вось прапануюць размяніць.
— Які пятак? І чаго вы да мяне прычапіліся?
— У яго, мусіць, стары пятак! — са смехам заўважыў хтосьці з пасажыраў.
— Вой! Ці хутка ўжо скончыцца гэта гісторыя з праклятым пятаком?! — не вытрымаў нецярплівы пасажыр.— Дайце яму чатыры капейкі і няхай ён...
— А я не жабрак! Ясна? І не трэба, каб мне давалі! І ніхто вам не дазволіў абражаць чалавека! Што значыць — няхай ён?..— накінуўся чалавек з пятаком на нецярплівага пасажыра.— У мяне ёсць сведкі, што вы, малады чалавек, жывёліна! Ясна? Быдла некультурнае — вось хто! Факт!
— Ну, гэта ўжо занадта! — заступіўся за маладога чалавека пасажыр у акулярах і капелюшы, які ўвесь час чытаў газету.— Трэба высадзіць гэтага Пятака!
— Мяне? Высадзіць?! —засмяяўся Пятак.— Гаворыць абы-што, а яшчэ ў капелюшы! Ідзе ён табе, як свінні сядло! Ха-ха-ха-ха!
— Высадзіць яго!
— Паклікаць міліцыянера...
— А вы што — зломачкі...— пачуліся абураныя галасы.
— Зломачкі! Факт! Ха-ха-ха! — аж заліваўся Пятак.— Ось паспрабуйце высадзіць. Ну, хоць і ў капелюшы! Паспрабуй...
З кабіны вадзіцеля выйшаў немалады мужчына і гучна кашлянуў. Пятак зірнуў на яго і перастаў смяяцца. Ледзь ён толькі глянуў на чорнае паліто з сінім жэтонам кантралёра, як белыя бровы палезлі ўгару, светлыя вочкі акругліліся.
— А-а, гэта зноў вы, грамадзянін Жлобіч? Рад вас бачыць! — весела сказаў кантралёр.— Прашу!
Пятак хутка дастаў з кішэні жменю дробязі, адлічыў пяцьдзесят капеек і працягнуў кантралёру.
— Не-е, браток, на гэты раз штрафам не адбудзеш! — паківаў той галавою.— Прыйдзецца крыху прайсці пешшу. Адчыні нам, вадзіцель!..
— Гэта, відаць, ста-ары пятак,— зазначыў чалавек у акулярах і капелюшы, выходзячы следам.
У тралейбусе ўсе дружна засмяяліся...
1966