epub
 
падключыць
слоўнікі

Міраслаў Шайбак

Хоку

* * *

 

Куды ж ты вядзеш,

сьлед, пакінуты на сьнезе

вялікім зьверам?

 

* * *

 

Якія ж людзі

дробныя на бязьмежным

зімовым полі...

 

* * *

 

Месяц-павучок

тчэ павуту з галінак.

Зімовы сквэрык.

 

* * *

 

Запісаў словы

на сьнезе, няхай гінуць

пад промнямі цяпла.

 

* * *

 

З радыятарам

павітаўся ў пад'езьдзе.

Лютаўскі вечар.

 

* * *

 

Завеі, сьнегам

не засыпайце ўночы

нашыя брамы.

 

* * *

 

Прыемна глядзець,

як на чорнай паніве

смажыцца бульба.

 

* * *

 

Зімовая ноч.

Пад песьні прыёмніка

выпіў гарбаты.

 

* * *

 

Цыгарэтны дым:

у паветры паплылі

шэрыя кветкі.

 

* * *

 

Пэўна, учора

глядзеў на сьнег - ды раптам

каткі на вербах.

 

* * *

 

Бясконца б ехаў

у кодабе машыны

празь вясновы лес.

 

* * *

 

Перабіраю

каменьчыкі ружанца -

прыемны холад.

 

* * *

 

Кусты чаромхі.

Чырвань на белых кветках -

колер сьвітанку.

 

* * *

 

Стромкі завулак.

Жвір рыпіць пад нагамі.

Імжа... Дзень... Цяжка...

 

* * *

 

Правёў рукою

па сьвежай атынкоўцы,

прыемны холад.

 

* * *

 

Жучок-прусачок,

нашто так сьпяшаесься

схавацца хутчэй?

 

* * *

 

Кусты парэчкі.

Колькі ягад тут! Побач

восы вядуцца.

 

* * *

 

Над канюшынай

цяжка гудзе чорны чмель,

шмат працы яму.

 

* * *

 

Пад грушай старой

лёг жаўнер, скінуў боты,

вочы заплюшчыў.

 

* * *

 

Хто мне падкажа

гэтай кветачкі назву?

Слухаю вецер.

 

* * *

 

Гнілая дошка.

Колькі дзірачак у ёй

шашаль натачыў!

 

* * *

 

Ці ведае ён,

камень на дне рэчкі,

летнюю сьпёку?

 

* * *

 

Жнівеньскі вецер.

У анучы на плоце

вырасьлі крылы.

 

* * *

 

Чорны матылёк.

Што шукае ён? Можа,

чорную кветку?

 

* * *

 

Сьцяжынка ў полі.

Конікі суха зьвіняць

на цёплым пяску.

 

* * *

 

Куды ж, таполі,

вы пайшлі чарадою,

уздоўж дарогі?

 

* * *

 

Верабей ляціць,

не схаваецца ў траве

белы матылёк.

 

* * *

 

Летнім вечарам

кожны ліхтар над шашой

кліча матылькоў.

 

* * *

 

Вецер. Возера.

Ціха чоўн пусты плыве.

Сонца садзіцца.

 

* * *

 

Запаліў сьвятло:

напалоханая мыш

зьнікла ў шчыліне.

 

* * *

 

Жоўтае лісьце

вецер на ганак прынёс.

Як пераступіць?

 

* * *

 

Дрэвы ў тумане?

Не, гэта паляць лісьце

восеньскім ранкам.

 

* * *

 

Лапкі елачак

мне ворагамі сталі.

Зьбіраю грыбы.

 

* * *

 

Восень. Сухую

галінку не пазнаеш

на дрэве жывым.

 

* * *

 

Не вылучаюся,

я - звычайны праходжы.

Іду пад дажджом.

 

* * *

 

А дзе ж схавацца

павучку-вандроўніку?

Восеньскі дожджык.

 

* * *

 

Тапалёвы ліст

у восеньскай бязважкасьці

паплыў да зямлі.

 

* * *

 

Да маёй нагі

прытуліўся сабака.

Не спыняйся, дождж!

 

* * *

 

Шукаю ўначы

на хвалях эфіру

родную мову.

 

* * *

 

Ля кніжнай шафы

разьбіраю паперы,

раптам - верш Басё.

 

* * *

 

Ня маю ў жыцьці

нічога, хіба ў сшытку

некалькі вершаў.

 

* * *

 

Як цяжка знайсьці

словы, і гэта мая

родная мова.

 

* * *

 

Лапкамі елак

свой пакой упрыгожыў,

сьвяточны настрой.

 

* * *

 

Бяз сэнсу жыву,

учора і так штодня.

Холад раніцы.

 

* * *

 

Адчыніў дзьверы:

варушыцца на сходах

мой цень зламаны.

 

* * *

 

Замерзла ноччу

вірлівая крынічка,

белая нуда.

 

* * *

 

Доўгі, доўгі дзень.

Сёньня мне ліст ад маці

павінен прыйсьці.

 

* * *

 

Ад брата сёньня

паштоўку прынесьлі мне.

Чакаю вясну.

 

* * *

 

Узяў фуфайку,

успомніў нябожчыка,

дзеда Валодзю.

 

* * *

 

На першым сьнезе

сьмецьце - кінула восень

лісьце зь бярэзін.

 

* * *

 

Грукнулі дзьверы.

Дзіцячая калыска.

Халодны пад'езд.

 

* * *

 

Скокнуў верабей:

толькі сьнегу камякі

сыплюцца з галін.

 

* * *

 

Белая нуда.

Толькі недзе пад сьнегам

схавалася мыш.

 

* * *

 

Зімовы вечар.

З запісною кніжкаю

сяджу ў куточку.

 

* * *

 

Печку адчыніў:

пасівелі вугалькі,

попел варушу.

 

* * *

 

У качагарцы

прытуліўся да печкі -

прыемна, цёпла.

 

* * *

 

Сыпле дробны сьнег.

Побач даўно ўжо няма

блізкага сябра.

 

* * *

 

На сьнезе пісаў

хоку сёньня - не дарма

існую ў жыцьці.

 

* * *

 

Зімовы вечар.

Між небам і зямлёю

сьвятло мястэчка.

 

* * *

 

Зімовы вечар.

Цыгарка праходжага

і тая зьнікла.

 

* * *

 

Маці на кухні,

пах смажанага сала -

вайсковы ўспамін.

 

* * *

 

Трымаю ката,

ціха сэрца тахкае,

мяккае цяпло.

 

* * *

 

Прачнуўся ноччу.

Па калідоры хаджу.

Бясконцая ноч.

 

* * *

 

Казарма. Ліхтар.

Чакаю мінулага.

Цяжкі ўспамін.

 

* * *

 

Сьвяточная ноч,

грукае ў шыбу маю

толькі вятрыска.

 

* * *

 

Устаўшы рана,

выпіў з хлебам гарбаты,

палю цыгарку.

 

* * *

 

Між роснай травы

дзьмухавей захістаўся.

Халодны ранак.

 

* * *

 

У сонечны дзень

нерухомае неба

раньняй вясною.

 

* * *

 

Жорсткая трава.

Яшчэ трымае холад

зямля вясною.

 

* * *

 

Ледзь дакрануўся

да дзьмухавея - адчуў -

вецер над полем.

 

* * *

 

Зярністы пясок,

ён не трымае доўга,

нават лужыны.

 

* * *

 

На бярэзінах

дробнае лісьце дрыжыць.

Майскія сьвяты.

 

* * *

 

Доўга дзівіўся:

рэшткі сьнегу на полі

склалі малюнак...

 

* * *

 

Кавалкі неба

хмарай разарваныя.

Блакітны вецер.

 

* * *

 

Неба сьпявае?

Ці за сонцам схаваўся

маленькі жаўрук?

 

* * *

 

Змокшы пад дажджом,

хаваюся пад брамай.

Сумны сакавік.

 

* * *

 

У качагарку

спусьціўся, але печка

ўжо не гарыць.

 

* * *

 

Спаць так кладуся:

лёгкі вецер Радзімы

хай прысьніцца мне.

 

* * *

 

Спаць не кладуся,

доўга гартаю кнігі.

Прыемная ноч.

 

* * *

 

Сьвятло маланкі.

Месяц за хмарамі зьнік

так незаўважна.

 

* * *

 

Сёньня ноччу ў сьне

ізноў бачыў Радзіму.

Сумны прачнуўся.

 

* * *

 

Так хочацца спаць!

Раніцы прамень у твар,

прачынаюся.

 

* * *

 

Чарга ў лякарні

няўтульнае крэсла...

Прыемны скразьняк.

 

* * *

 

Галінка вярбы.

Дакрануўся, і зьніклі

кропелькі расы.

 

* * *

 

Апранаюся.

З хлебам выпіў гарбаты.

Ранак прачнуўся.

 

* * *

 

Дзень нараджэньня.

Апрануў вайсковы фрэнч.

Халодны жнівень.

 

* * *

 

Ядлаўцовы куст

на пясчаным узгорку.

Чэрвеньскі ранак.

 

* * *

 

Кавалак хлеба.

Муха над вухам зьвініць.

Кубак малака.

 

* * *

 

Выйшаў з кватэры,

толькі рэха вітае

мяне на сходах.

 

* * *

 

За будынкамі

стракатаю хмараю

зьніклі галубы.

 

* * *

 

Сінія груды

на поўначы Чэхіі

ў сонечны дзень.

 

* * *

 

Руды сабака

брэша за весьніцамі...

Няўжо я чужы?

 

* * *

 

Як моцна дрэва

за глебу трымаецца...

Зрываю кветку.

 

* * *

 

Ценем фіранкі

крэсьліць паперу вецер,

складае свой верш.

 

* * *

 

Руіны мура,

ізноў ты стаў валуном,

камень на груду.

 

* * *

 

Фарбую сьцяну.

Ці знойдзе шэры павук

сваю шчылінку?

 

* * *

 

Ядлаўцовы куст

выкінулі на пясок

хвалі верасу.

 

* * *

 

Засохла дрэва.

І жукі-дрывасекі

тут завяліся.

 

* * *

 

Сена варушу.

Нават у летніх травах

схавана восень.

 

* * *

 

Добрая душа,

падары цыгарэтку,

запалім разам.

 

* * *

 

Павуком пабег

чырвона-чорны камбайн

у жоўтым жыце.

 

* * *

 

Ляжу пад дрэвам,

а ў галаве ні думкі,

адпачываю.

 

* * *

 

Ядлаўцовы куст,

ці чалавек на грудзе

махнуў рукою?

 

* * *

 

Залаты жучок

раптам мільгануў і зьнік -

вецер у траве.

 

* * *

 

Ты не сумуеш

Па ветру над возерам,

жучок-плывунец?

 

* * *

 

Кветку не кранай,

бо загудзе на цябе

раззлаваны чмель.

 

* * *

 

Здароў, землякі!

На слупе пры дарозе

рэжу слова "Менск".

 

* * *

 

Гарбаты жучок,

на плячах сваіх схаваў

лёгкія крылы.

 

* * *

 

Прылёг на зямлю.

Адкінуўшы рыдлёўку,

адпачываю.

 

* * *

 

Заварушыўся

каля берага чарот,

выпаўзла жаба.

 

* * *

 

Да дому прынёс

на адзежы кастрыцу.

Хораша ў лесе.

 

* * *

 

Пакінуты дом,

ці будуецца новы?

Шарая гадзіна.

 

* * *

 

Стомлены працай.

Прыемны холад вады.

Доўга мыюся.

 

* * *

 

Чыркнуў запалкай.

Вастракрылы матылёк

сьвеціцца ў цемры.

 

* * *

 

Грукнулі дзьверы.

Пацягнула скразьняком...

Прачнуўся ноччу.

 

* * *

 

Жнівеньскі месяц

праглынулі аблокі.

Халодная ноч.

 

* * *

 

Старога сябра

галава пасівела.

Месяца сьвятло.

 

* * *

 

Ляжаў і слухаў,

вось крокі праходжага

далей і далей.

 

* * *

 

Чыркнуў запалкай.

Вецер, не тушы ўначы

крылы полымя.

 

* * *

 

Што мне трэба ўзяць?

Яблык у кішэнь паклаў.

Холад раніцы.

 

* * *

 

Пасьля хваробы

выйшаў на двор прайсьціся.

Халодны вецер.

 

* * *

 

Колькі кастрыцы!

На белым грыбе сьлімак

адпачывае.

 

* * *

 

Затрапятаўся

блакітны вітраж - вецер

крануў галіны.

 

* * *

 

Сябра-верабей,

ты прыляціш да мяне

сумнай раніцай.

 

* * *

 

Аловак схаваў.

Толькі вецер варушыць

лісты паперы.

 

* * *

 

Яблыня-дзічка,

ты ізноў нарадзіла

толькі ападкі.

 

* * *

 

Што за хмарамі?

Можа, і там, па небе

сыпле дробны дождж?

 

* * *

 

Жоўтае лісьце,

дробныя хвалі нясуць.

Холад лужыны.

 

* * *

 

Зробіць смачнымі

яблыкі з антонаўкі

халодны вецер.

 

* * *

 

Лясныя сьцежкі,

размыты доўгім дажджом,

верасень ідзе.

 

* * *

 

Хавайся хутчэй,

вадамер. Бачыш, лісьце

жоўтае плыве.

 

* * *

 

Сухое лісьце.

Вецер зжоўклай газэты

старонкі панёс.

 

* * *

 

Конік засьпяваў

у пажаўцелай траве.

Сёньня так сумна.

 

* * *

 

Кошык з грыбамі

панёс чалавек - сьціхлі

конікі ў траве.

 

* * *

 

Ад каго схаваў

жоўтае лісьце вецер

пад агароджай?

 

* * *

 

Праз мокрае шкло

паглядзі на праходжых,

што шпарка ідуць.

 

* * *

 

Ніхто ня ўбачыў,

я спыніўся ў натоўпе,

стаю пад дажджом.

 

* * *

 

Грак над ворывам,

паляцеў уздоўж груда,

крыкнуўшы ветру.

 

* * *

 

У белай місе,

нібы вока восені,

чырвоны яблык.

 

* * *

 

Камарык зьвініць?

Ці сухую галінку

гайдае вецер?

 

* * *

 

На хвалях ракі

алешыны ліст паплыў...

Дзе ён спыніцца?

 

* * *

 

Шэпча аб нечым

мне мурзатая грубка.

Восеньскі вечар.

 

* * *

 

Чарку гарэлкі

наліў і выпіў адзін.

Ня маю сябра.

 

* * *

 

Хто з нас больш сумны?

Гэты дождж параўнаю

са сваім жыцьцём.

 

* * *

 

Запалі ліхтар.

Кроплі дажджу прачнуцца

на маім вакне.

 

* * *

 

У цёмным кутку

пачапельнік драўляны.

Мокры капялюш.

 

* * *

 

Комін фабрыкі.

У лужыне мазута.

Мокрыя боты.

 

* * *

 

Шклянка ля крыжа

на вясковых могілках

зьбірае лісьце.

 

* * *

 

Хто гэтай ноччу

наведае ліхтары?

Холад верасьня.

 

* * *

 

Доўга пью каву,

аб жыцьці разважаю.

На вуліцы дождж.

 

* * *

 

Каля вогнішча,

змокшы наскрозь пад дажджом,

прысеў адпачыць.

 

* * *

 

У маім доме

лістападаўскі вецер

зачыніў дзьверы.

 

* * *

 

Зорнае неба.

Доўгімі зрабіў цені

высокі ліхтар.

 

* * *

 

Месяц не ўзыйшоў.

Ліхтары ўздоўж дарогі -

маё сузор'е.

 

* * *

 

Сёньня здалося -

не вярнуцца ніколі

мне да Радзімы.

 

* * *

 

П'е чарку адзін,

бо на Радзіме сваёй

ня мае сябра.

 

* * *

 

На мапу гляджу:

вось родныя мясьціны,

так недалёка.

 

* * *

 

Шкляначку кавы

купіў і сьпяшаюся

дадому, зварыць.

 

* * *

 

Час адпачынку,

і кожны нешта сваё

ўспамінае.

 

* * *

 

Брата б убачыць,

яго руку паціснуць,

хоць на імгненьне.

 

* * *

 

Цыгарка ў руцэ,

зьбіў попел, і агеньчык

быццам прачнуўся.

 

* * *

 

Шэра-чорны цень

у жыцьці пакідаю -

свой фотаздымак.

 

* * *

 

Змоўкла радыё,

тэлевізара сьвятло

гасьне на вачах.


1990-1996?

Тэкст падаецца паводле выдання: Круглы год. Менск, Літаратура, 1996.
Крыніца: скан