Вячорная цьмянасць твая,
красавік,
мой дух акавітаю поіць,
а вецер імкнецца настроі узвіць
на залатыя навоі.
Спрачаюцца думкі мае з пачуццём,
снуюць успаміны аснову:
праходзіць у ясным праменні жыццё,
восень —
у лісці кляновым.
У белым убранні праходзіць зіма,
вясна —
у зялёным адзенні,
і лёгкай фантазіі смелы размах
рупна рысуе падзеі.
У вобразах я вокамгненна падам
падзеі у духу канструкцый:
.................................................
Калі цягнікі папрыходзілі з дач —
пачак прывезлі інструкцый.
Ад інструкцый гэтых установы
скалыхнуліся, як хмурыя лясы,
і пайшлі загады, прапановы
ад вяршынь цэнтральных у нізы.
Прабягалі хуткія кур’еры
за кароткім часам наўздагон,
і ляцелі белыя паперы,
як лісты асеннія на дол.
Журавы пачулі шалясценне,
узнялі птушыны непакой:
журавам казалі летуценні
пашукаць на поўдні супакой.
І яны дарог сваіх глядзелі,
разгарнуўшы старасвецкі план.
Задзівілі гэтыя падзеі,
і спытаў паэта у сялян:
— Я вясну адзначу вандраваннем,
ці прыехала яна ў калгас?
— Хоць складанае пастаўлена пытанне,
але просты на яго адказ:
Адцвілі даўно вясна і лета,
час ідзе няспынна,
не суняць...
І здалося сумнаму паэту,
што зарана адцвіла вясна.
Напісаў ён верш у захапленні,
як лісты апалі не ў пару:
нагадалі крыллі летуценняў
вобраз дзеўчыны і белых руж.
Хмары белыя —
быццам кусты
беласнежных вялізманых руж.
Адлятаюць дадолу лісты,
адлятаюць лісты не ў пару.
Яшчэ жнівень на полі цвіце
пазалотаю позніх аўсоў.
Раніцою дзяўчына ідзе
пазбіраць каласы ў крысо.
І на босыя ногі раса
ападае з халоднай травы,
і на плечы спадае каса
ручаём залатым з галавы.
Вейкі спуджана нейк шалясцяць,
адвінаецца зірк у аддаль.
Прабягаюць дарогі наўсцяж
і знікаюць — канца не відаць.
І асмуглыя рукі яе
захінаюць кажушак стары,
каб грудзей не крануўся падвей,
не туліліся моцна вятры.
А на вуснах ружовых,
як цень,
задуменная ўсмешка лягла.
Золкі смутак з-за лесу ідзе,
асядае над полем імгла.
Адцвіла залатая вясна,
адшумелі лугі і лясы.
Пазалотаю белай туман
не засценіць дзявочай красы.
Хмары белыя —
быццам кусты
беласнежных вялізманых руж.
Адлятаюць дадолу лісты,
адлятаюць лісты не ў пару.
Красавала восень ярка
да кастрычнікавых дзён,
гаварлівая жняярка
не змаўкала на палёх.
Скараціць рашыла штаты,
на падмогу кліча дождж:
— Атрасі на клёнах шаты
і развей па полі ўдоўж.
Дык на працу,
дождж,
на працу:
справы многа на зямлі!
Адказаў дождж:
— Рад старацца
І зашастаў у галлі.
Супынілася жняярка
на саўгасавых палёх,
і лісты на клёнах парку
асякае галалёд.
Птушкі выбраліся скора
чарадою і ў разброд,
хто за межы,
аж за мора,
хто лячыцца на курорт.
Узнялі вятры трывогу
(чуцен грозны гоман хваль):
на азёрах,
на дарогах
сталі скаргі друкаваць.
Прачыталі тыя скаргі
і лясы,
і жоўклы сад
і рашылі не на жарты
перадаць зіме пасад.
Узнялі аднагалосна
вершаліны на узмах:
— Хай гуляе на палосах
замест восені зіма.
Пасаду старшыні
халодны лістапад
наступніку
увечар перадаў.
І снежань малады
аснежыў голы сад,
за дзень канькі
і лыжы распрадаў.
Марозным вечарам
на фабрыках гудкі
пераклікаліся
акордамі сірэн,
і першаю
спартыўная каманда «КІМ»
на новых лыжах
выехала ў трэк.
У яркай змрочнасці
схіснуліся агні,
і ціну тонкую
наземіць цень...
Калонай роўнаю
ідуць за днямі дні,
якая стройная
хада падзей!
Вятры сцюдзёныя
гайсаюць каля стаў,
у задуменнасці
марозны лес.
Як пальцы — тонкія,
і крохкія, як сталь,
лілеі белыя
цвітуць на шкле.
Лісты шырокія
прыгожа вышываў
на сінім шкле
халодны маладзік.
Адлюстравалася
узлётаў вышыня
і глыбіня
пачуццяў маладых.
І звонку казачным
здаецца ў змроку клуб
сваёй суровасцю
халодных рыс:
з крутой страхі
спадае пасмай
цень на зруб.
Ды сэрца клубнае
трапечацца, гарыць.
А дні ідуць,
кароткія, як радасць, дні,
сляды кладуцца
роўныя на снег.
Зіма,
апошнімі снягамі
зварухні
і саступі шляхі свае
вясне.
Яна склапочаная
ходзіць ля акон,
яна над рэкамі
варушыць ціш,
яна шчапае лёд
(ты чуеш гэты звон?),
яна вятрамі
ў полі шалясціць.
Яна паводкаю ідзе,
прыгожая вясна,
узварухнуліся,
шумяць лясы,
яна ідзе
і заклікае нас
да творчасці
вялікае красы.
Прыляцелі ластаўкі
з залатымі крыллямі.
Паламаны застаўкі
ледзянымі крыгамі.
I паводка бурная
умывае вуліцы,
а масты чыгунныя
над ракой сутуляцца.
І вясна
і людзі ўсе
раніцою ранняю
пачалі на вуліцах
чыстку генеральную.
Бюракраты пырскаюць,
быццам хвалі пенаю:
напужаны чысткаю,
значыць —
гігіенаю.
А тым часам сапраўды
рабочы кантроль
парашыў адчыніць
дубальтовыя дзверы
кабінетаў усіх,
канцыляр
і кантор —
пісаніну і працу
праверыць.
І цяпер аб'явілася
шмат «валацуг»,
што «не помняць»
ні бацькі,
ні маткі,
ні брата.
Каб давесці усё ж
«пралетарскасць» сваю —
зазначаюць,
што іх...
нарадзіў інкубатар.
А каб верылі больш,
паціскаюць руку
меней «заву»,
а болей кур’еру.
Кабінеты цяпер
не стаяць на замку —
адчыняюцца ветла
дубовыя дзверы.
Ай як хутка
падзеі мяняюць людзей,
і душу іх,
і твар,
і усмешку,
толькі, мусіць, вясна
у няспыннай хадзе
не мяняе аблічча
і сцежак.
Не мяняе ніколі
зялёных дарог,
не спыняюць напружнасці
людзі ў рабоце:
ўсё нязменна у сем
раніцою гудок,
і красуе вясна
ў пазалоце.
Яснымі праменнямі
на прыпол красы
раскідае жменяю
сонца паясы.
І тады вясёлкаю
зацвітае сад,
раніцою волкаю
зіхаціць раса.
Вочы белазорыя
упіваюць сінь.
Вецер над азёрамі
ціха шалясціць.
— Можа троха зімна вам? —
шчэ чуваць зіма,
а паэта гімнамі
услаўляе май.
Думкі і вобразы
лучацца шчыльна,
сэрца нітуюць
настроі вясны.
Дзеі праходзяць
заўсёды няўхільна,
дзеі... а такжа
праўдзівыя сны.
Толькі нядаўна
на санях кляновых
вывезлі з Мінска
за горад зіму, —
тэмпам успораным
рытмаў вясновых
сёння складаецца
сонечны мур.
Толькі надоечы
вусны прасілі,
вусны мільённыя
клікалі май, —
сёння ж у далях,
празрыстасцю сініх,
дзень гэты
крыллі над светам разняў.
Пошчак прамчаўся
ад Мінска да Вільні,
як навальніцаю
шэлест лясны...
Дзеі праходзяць
заўсёды няўхільна,
дзеі — як нашы
праўдзівыя сны.
Вось і здаецца
нязвыклай,
бязмэтнай
гэта людская
бяскрайняя плынь.
Маршам аркестры
на плошчы сусветнай
славяць маёвыя
светлыя дні.
Што ж гэта сэрца
дрыжыць у трывозе,
нават і песні
не ўшчунуць бяду?
Дзесьці далёка
па чорнай дарозе
нашых братоў
на пакуты вядуць.
Што ж ты татахкаеш,
сэрца, бяссільна,
хіба не верыш
у подых вясны?
Дзеі праходзяць
заўсёды няўхільна,
збудуцца нашы
праўдзівыя сны.
Будзе часіна,
як тыдзень русальны:
людзі пакрышаць
няволі крыжы,
прыйдуць з выгнанняў
адвечных і дальніх,
прыйдуць-паўстануць
змагацца і жыць.
Дзень гэты будзе
таксама маёвы,
злучнасць працоўных
уславіць вякі,
праца вянкамі
красы каляровай
высцеле сціпла
камуне шляхі.
Толькі сачыце
упарта і пільна
подыхі кожнае
новай вясны, —
дзеі праходзяць
заўсёды няўхільна:
дзейснасцю стануць
праўдзівыя сны.
Залатымі косамі вяснянкі
адшумелі ўчора над лясамі.
Занядбала любая сялянка,
занядбала сёння паясамі.
Кажуць,
ходзіць лета каля лядаў,—
датыкай, дзяўчына,
свае кросны,
малады вунь едзе у прысадах...
Зашумелі вершалінай сосны.
..................................................
Веснавой мелодыі акорды
патухаюць сённячы над брукам:
летуценняў,
некалішнім гордых,
не кранае аніякі грукат.
Пачуцця прыгожую аснову
разматаць пара даўно з навояў,
бо суседзі,
робячы высновы,
насмяюцца з песень і настрояў.
1929 г.