Засвісталі вятры над далінай,
Засвісталі завеі ў палях;
Зажурылася ў лесе каліна,
Загубіўся завеяны шлях.
Засвісталі вятры і пад вёскай,
Забялелі пад снегам сады.
Дзе ж дзяваўся вясенні твой росквіт,
Разняволены край малады?
Спахмурнелі дзяўчыніны вочы,
Знікла радасць з абліччаў, як зніч.
Не сумуй, селянін і рабочы,—
Паміж вас і сягоння Ільіч!
Засвісталі вятры над далінай,
Засвісталі ў палях і ў бары.
Навяваюць яны успаміны,
Расказаў іх дзядуля стары.
* * *
Сядзіць стары. Лучына тлее.
Запалі вочы углыбінь,
А то засвецяць, як лілея,
Узняўшы ліст у ветравінь.
Засвецяць раптам і патухнуць,
На грудзі звісне галава,
Спадзе валоссе белым пухам:
Жыццё завяла, як трава.
Сядзіць стары. Лучына тлее.
Кругом унукаў чарада.
Зіма за вокнамі бялее,
Бялее ў дзеда барада.
— Аб чым сказаць, мае вы кветкі
У гэты дзень, жалобны дзень?
Ішло жыццё маё з падлеткаў
Цераз калоду ды на пень.
Аб чым сказаць у дзень жалобны,
Калі не стала Ільіча?
Я чалавек быў вельмі дробны.—
І дзед расказваць ім пачаў:
— З маленства я, што хвоя ў полі
Стаяў на ветры, на зыры,
Затым і радасць сэрца поіць
Святлом сягонняшняй зары.
Не меў зямлі сваёй ні гоняў,
Уладаром маім быў пан.
Як ліст, якога ветры гоняць,
Таптаў чужыншчыны дзірван.
Ганяў плыты, быў у Сібіры...
Чыіх шляхоў я ні таптаў?
Чыіх пяскоў, калючых жвіраў,
Сваёй слязой ні паліваў?
Так век нядолі чалавечай
Сланяўся я з кутка ў куток.
Ад родных рэк да рэчак нечых
Шукаў жыццёвых я заток.
Ды што казаць мне? Вам вядома
Жыццё дзядулі з ранніх дзён,—
Нахмурыў дзед сівыя бровы,
І бліснуў у вачах агонь.
— Пасля,— пачаў дзядуля далей,
Кастрычнік даў жыццю размах,
Заззялі новым светам далі,
Змяніўся мой жыццёвы шлях.
Я зноў вярнуўся ў сваю вёску,
Над рэчкай высахла вярба,
Але ў жыцці пачаўся росквіт
І пачалася барацьба.
А далей, помню, нейк на сходзе,
Не то зімой, не то ў вясну,
Я быў абраны пры народзе
На з’езд вялікі у Маскву.
Памру я скора, мае кветкі:
Жыццё даўно сваё пачаў.
А вы, як змена, мае дзеткі,
Вядзіце справу Ільіча!
Я помню, ён, вялікі Ленін,
Прыжмурыў вока, як трыбун,
І так сказаў: «У наступленне,
Пакуль не дойдзем да камун».
Прайшлі гады. Мароз, як сёння,
Узорыў вокны дымных хат,
А я ўсё тыя словы помніў
І ўспомніў зноў іх акурат.
Была зіма. Свісталі ветры,
І раптам весць: памёр Ільіч.
Маўчалі скованыя нетры,
Але жывы падняўся кліч:
Даволі плачу, слёз даволі,
Абвешчан Ленінскі прызыў.
І трошкі зменшылася болю,
Хоць можа кожны галасіў.
Я гэта ўспомніў, калі вецер
Ізноў наводзіць смутку цень,—
Сягоння Леніна дзень смерці,
Жалобны, дзеткі, сёння дзень.
Памру я скора, мае кветкі:
Струціў жыццё стары мне час,—
А вы, як змена, мае дзеткі,
Дакончце справу Ільіча.
Замоўк стары. Лучына тлее.
Кругом унукаў чарада.
Зіма за вокнамі бялее,
Бялее ў дзеда барада.
1926 г.