Жыццё няўмольна прабяжыць —
He затрымаць.
Застаўся час, але не жыць,
А дажываць.
Наперадзе — падзей парад,
І свет надзей,
Ды азіраюся назад
Усё часцей.
Няўжо дзяржаўнасці каюк
Ад пугаўя?
Твайго я чую сэрца стук,
Зямля мая.
Было тут вольна між дубоў
Лугам раллі.
Ад розных ягад і грыбоў
Лясы гулі.
Маглі натхнёна працаваць
Тут, як нідзе,
Умелі сэрцам спачуваць
Любой бядзе.
Былі без клямак дзверы тут
І без замкоў,
Ды напаткаў мой родны кут
Бальшавікоў...
Цячэ, на месцы не стаіць
Рака падзей.
У іншым часе мушу жыць,
Без тых людзей.
Без той пяшчотнай дабрыні —
Зусім адзін.
Куды ні кінься, ні зірні —
Усюды — клін.
Няма дубоў, на звод пайшлі —
Калгас памог.
Растуць на колішняй раллі
Палын ды мох.
Замкі, завалы на дзвярах,
He дом — браня.
Жахліва днём, уночы — жах,
Дзе ж дабрыня?
Бяда чужая — не бяда,
Бліжэй сваё.
І кроў ліецца, як вада,—
Між нас звяр’ё.
Ад працы адвучылі нас
За сацгады.
І зноў нас цягнуць у «калгас» —
У нікуды.
*
Глядзець наперад быў бы рад,
Нібыта Ной,
Ды свет закрыў «старэйшы брат»
Сваёй спіной.
Хоць грэе нас, як Боскі дар,
Любоў радні,
Малодшы брат — не гаспадар —
Калені гні.
Тут нехта надта нахітрыў —
Во прахіндзей!
А Бог жа роўнымі стварыў
Усіх людзей.
Даў рукі, ногі, галаву,
Зямлю бацькоў.
І з гэтым многія жывуць
З глыбінь вякоў.
Жывуць! Бо іхняя радня
Жыве праз плот.
Жывуць! Бо не глядзяць штодня
Суседу ў рот.
Hі перад кім там чалавек
He гне спіну,
Бо кожны ведае спрадвек
Сабе цану.
*
Душа ў адчайнай барацьбе
Сама з сабой:
Няўжо мы ворагі сабе?..
Лёс губім свой.
Нас не мяняе мудры час,
Хоць трэсні ў лоб.
Адзін разумны сярод нас,
Ды не Эзоп.
Рэвалюцыйны запавет,
Як летам град.
Наперад час, наперад свет,
А мы — назад.
За нафту нейчую і газ —
Каленьмі ў гразь...
І зноў нас цягнуць у «калгас» —
У твань залазь.
Няўжо згадзіліся мы ўсе —
Жыццё ў адхон?
Няўжо мы ў сэрцы не нясем
Жалобны звон?
ГУЛАГі, краты, Салаўкі,
З касцей зямля —
Тварэнне «бацькавай» рукі —
Рукі з Крамля.
Было ж не ў сне, а на вайне —
Лілася кроў.
І слалі ў цынкавай труне
Бацькам сыноў.
Афганістан не навучыў,
He засцярог —
Крывавы дождж тады змачыў
І наш парог.
І вырашаў «старэйшы брат»
Усё за нас:
Каго ў кішэнь, каму — пад зад,
Хто — пад абцас.
*
Пішу, пішу адкрыты ліст —
Радкі надзей.
He, я не нацыяналіст —
Люблю людзей.
Зірну на захад і на ўсход —
Усіх люблю,
Ды больш люблю з дзіцячых год
Сваю зямлю.
Хачу, каб не была яна
Чужым шчытом,
Бо сёння зноў паўзе мана
У кожны дом.
І маці нават, хоць дзіця
Забіў душман —
У горы
І ў канцы жыцця
Прымае зман.
He на гульню,
He на парад
(Чакай вясцей),
А ў пекла слаў «старэйшы брат»
Чужых дзяцей.
І хоць прайшло не мала год
І знік ЦК,
І сёння палец дай у рот —
Бывай рука.
*
Багата ў нас азёр, бароў,
Хлеб з соллю ёсць,
Адкрыта сэрца для сяброў —
Нам кожны — госць.
Сапраўдны сябар кроў не ссе
З сяброўскіх ран,
За пазухай не прынясе
Свой камень-зман.
Прыстойны госць — паесць, пап’е,
Спяе — і спаць.
Ён не пачне правы свае
Чужым качаць.
Такіх гасцей, такіх сяброў
Сярод людзей,
Сярод цароў, правадыроў —
Усё радзей.
Хачу гасціць і сябраваць —
І злосць міне,
З любым суседам гандляваць —
І нараўне.
Руплівы птах за год-другі
Гняздо саўе...
У кожнай рэчкі берагі —
Заўжды свае.
*
Твайго я чую сэрца стук,
Мая зямля...
Зноў пад сабой ссякаем сук,
Каб жыць з нуля.
А час ляціць, жыццё імчыць,
А мы стаім.
Праспанага не надтачыць,
Хоць плач па ім.
Мы — па-за часам, за мяжой
Свядомых спраў.
За што нас галавой чужой
Бог пакараў?
Цяжар на сэрцы душыць, гне —
Сцішай хаду.
Ісці наперад цяжка мне —
І ўсе ж — іду...
1989