Сцёпка сядзеў на лаўцы ў гарадскім парку і чакаў сяброў, каб вырашыць з імі, як больш цікава бавіць вальны час.
Былі летнія канікулы і гэтага часу, здавалася, хоць адбаўляй. Але так толькі здавалася. Час — хуткаплынны, і лета ў гэтай бязмежнасці часу, як кропелька ў акіяне. Тым боль, што Сцёпка меў запазычанасць перад школай — не знайшоў узаемапаразумення з «гісторыяй». Вось восенню вымушаны будзе пераздаваць яе. «Але ж гэта ажно восенню,— цешыў сябе думкай хлопчык.— Калі яна яшчэ будзе!»
Раптам побач са Сцёпкам на лаўку села старэнькая бабуля і пільна паглядзела на свайго суседа па лаўцы.
Ён, як мага непрыкметней, асцярожна адсунуўся далей ад гэтай старой.
— Адпачываеш? — спыталася яна.
Сцёпку падалося, што ён у кабінеце ўрача перад рэнтгенапаратам.
— Ага... — няўпэўнена адказаў адпачывальшчык.
— Канікулы? — зноў коратка спыталася бабуля.
— Ага... — гэтак жа коратка адказаў ён.
— А поспехі якія ў вучобе? Пэўна, выдатнік? — працягваў дапытвацца гэты «рэнтгенапарат».
Сцёпка замест адказу хацеў устаць і пайсці прэч, але не мог крануцца — штосьці ўтрымлівала яго, быццам ён быў шрубчыкам, а лаўка магнітам.
— Дык выдатнік ці не? — перапыталася старая.
— Выдатнік,— схлусіў Сцёпка.
— Альбо серадняк? — дапытвалася яна.
— Серадняк... — адказаў Сцёпкаў язык без дазволу гаспадара.
— Ці ўсё ж ты ў адстаючых? — з усмешкай удакладніла ўедлівая старая.
Гэта ўсмешка раззлавала хлопчыка:
— Ну, у адстаючых! Я, калі хочаце, у хвасце! А вам што?.. Вы хто, настаўніца на пенсіі ці былы міліцыянер?
— Я — добрая фея!
— Ха! Яшчэ што скажыце! — цяпер ужо ўсміхнуўся Сцёпка.— Ці ж такія феі бываюць? Вы ж зусім старэнькая!
— А я — састарэлая фея,— удакладніла бабуля.— Усё і ўсе ў гэтым свеце старэюць. І ты, галубок, састарэеш.
— А як вы дакажаце, што вы сапраўдная фея? — недаверліва спытаўся Сцёпка.
— А вельмі проста! Ты дрэнна ведаеш «гісторыю», цябе чакае восенню пераэкзаменоўка... І цябе завуць Сцёпка. Так?
— Гэта яшчэ не доказы! — рашуча не паверыў хлопчык.— Я адразу здагадаўся: вы — настаўніца на пенсіі і бываеце ў нашай школе, вось і ведаеце пра мяне штосьці...
Старая моўчкі загадкава ўсміхнулася.
Раптам Сцёпка падсунуўся бліжэй да сваёй, як ён лічыў, «даставалы»:
— А калі вы сапраўдная фея, зрабіце так, каб я быў самы разумны ў класе! Што, слабо?
— Зраблю! — упэўнена адказала старая.— Дапамагу табе, але і ты дапамагай мне ў гэтым чараўніцтве.
— Як? Я на ўсё згодзен! — ускочыў з месца хлопчык.
Старая падумала і таямніча абвясціла:
— Ёсць чароўная кніжка... Праўда, знайсці яе будзе цяжка, але, пры настойлівасці, ты знойдзеш...
— Дзе яе шукаць? Дзе? — запаліўся Сцёпка.— Я гатовы ісці хоць за трыдзевяць зямель!
— Навошта так далёка? Я гэту кніжку бачыла на мінулым тыдні ў гарадской бібліятэцы... Нават гартала яе старонкі, а вось на якую паліцу і ў якой зале паклала — не памятаю.
— А што, і феі ходзяць у бібліятэку? Навошта? — здзівіўся хлопчык.
— Ходзяць! Яшчэ як ходзяць! Чараўніцтва — гэта таксама навука, а навуковыя веданні патрабуюць пастаяннага падмацоўвання.
— Я яе, тую кніжку знайду! — запэўніў бабулю Сцёпка.— Скажыце толькі, як яна называецца?
— А вось назвы яе я і не ведаю,— развяла рукамі старая.— Я на вокладку не звяртаю ўвагі, а наталяю душу зместам. Ты, Сцёпачка, таксама не звяртай увагі на кніжныя вокладкі, а раскрывай кніжку і чытай.
— А як я даведаюся, што напаткаў менавіта чароўную кніжку?
— Табе, падчас твайго чытання, падкажа сэрца,— патлумачыла старая.— бяры з паліцы па парадку кніжкі, раскрывай іх і чытай старонку-дзве. Маўчыць сэрца — бяры новую кніжку і чытай. Зноў маўчыць — зноў чытай чарговую кніжку. Лета наперадзе, часу шмат — да восені абавязкова трапіш на чароўную кніжку і станеш самым разумным вучнем у сваім класе, а, магчыма, і ва ўсёй школе. А цяпер — бывай, саколік! — і старая паціху паклыпала па паркавай дарожцы.
Сцёпка сядзеў разгублены і засяроджаны адначасова... Верыць ці не чутаму? Няўжо корпацца ўсё лета ў бібліятэцы? Там жа тысячы кніг! Не!.. Але ж вельмі хочацца здзівіць усіх сваімі ведамі і розумам.
Сцёпкавы развагі перарвалі яго сябры-аднакласнікі:
— Ты ўжо тут! Гайда на карусель! А потым у футбол паганяем!
Сцёпка, нечакана для сябе, адмовіўся:
— Не, пацаны, гуляйце без мяне... Мне трэба ў бібліятэку...
— У цябе што, з мазгамі не лады? — здзівіліся сябры.— Пачакае твая «гісторыя» да восені. Гайда, Сцяпан!
— Не! — рашуча ўстаў Сцяпан, і гэтак жа рашуча падаўся ў бібліятэку.
Ён нават заплюшчваў вочы, калі браў з паліцы кніжку, каб не бачыць яе назву, разгортваў старонкі і пачынаў чытаць. Траплялася рознае — і цікавае, і не зусім, і пазнавальнае, і прыгодніцкае, але кожнае, па-свойму карыснае.
Толькі вось сэрца пакуль нічога не падказвала.
Ён кожны дзень наведваў бібліятэку і ўжо пачаў прыходзіць сюды без уласнага прымусу, а зацікаўлена. Перад ім раскрываўся невядомы дагэтуль таямнічы свет ведаў і адкрыцця чагосьці новага. Хлопчык, часам, забываўся на тое, што шукае нейкую асобную кніжку — усе яны былі яго сябрамі, яго суразмоўцамі.
Але аднойчы, разгарнуўшы чарговую кніжку, Сцёпка не мог адарвацца ад напісанага і, што галоўнае, адчуў светлае ўсхваляванне сэрца.
— Гэта яна! Яна — чароўная кніжка! — усклікнуў ён, звяртаючы на сябе ўвагу ўсіх, хто быў у бібліятэцы.— Сэрца мне падказала!
Упершыню за апошні час, Сцёпка зірнуў на вокладку і прачытаў назву кніжкі:
«ГІСТОРЫЯ РОДНАГА КРАЮ».
Восенню, пры пераэкзаменоўцы, Сцёпка атрымаў адзнаку «выдатна», а пасля пачатку новага навучальнага года, класны кіраўнік, у прысутнасці ўсіх вучняў класа з гонарам адзначыў:
— Адчуваецца, Сцяпан, што летам ты шмат папрацаваў над сабой. Сваімі ведамі і светапоглядам ты выдзяляешся з усіх сваіх аднакласнікаў. Малайчына!..
Але Сцёпку ўвесь час непакоіць думка: «Хто ж яна, тая таямнічая суразмоўніца ў парку? Фея ці вельмі разумная бабуля?»