Зрабіў узлёт тэхнічнай эры
Прывычнымі у нашы дні
Жалезарудныя кар’еры,
Сталеплавільныя агні.
Затым — і розум электронны
З жалеза й розных мікрасхем,
І безліч неадушаўлёных
І аўтаматык, і сыстэм.
І злосны чалавечы геній
Прымусіў сталь страляць, калоць —
Было б жалеззе, а мішэнню
Яно заўсёды знойдзе плоць.
О, колькі геній той знявечыў
Жыцця, людзей — «наламваў дроў»
Забыўся геній чалавечы,
Што сам смяротны — плоць і кроў.
Але і ён з таемным жалем
Паказвае ўгару маўчком:
Палітыкі кіруюць балем,
Славутым «спускавым кручком».
Як проста ўсё — шахцёр, вучоны,
Палітык і... жалезны смерч.
І завіхурыць баль шалёны,
І смерць мільённа родзіць смерць...
А на другім баку планеты,
Зноў, пачынаючы з руды,
Плугі народзяцца, ракеты —
Вытокі працы і бяды.
І ў іх свае праблемы-мукі,
He толькі на карысць людзей.
І там не дрэмлюць, склаўшы рукі.
А вынаходзяць шмат ідэй.
І паліва для розных мэтаў,
і электронны інтэлект,
І, сёння ўжо няма сакрэту,—
Знішчальна-ядзерны праект.
І там, у логаве драпежным,
Ракеты прагнуць дня свайго...
На спускавым кручку замежным
Напругся палец —
Хто каго?
*
Пакуль у слоўніках замежных
І ў нашых слова ёсць «вайна»,
У свет рэальны непазбежна
Ўварвецца некалі яна.
Пакуль ствараюць людзі зброю
І ўдасканальваюць яе,
На усёй зямлі, усё жывое,
Недаўгавечна існуе.
Адстойваць чалавецтву трэба
Апошні выжывання шанц,
Бо зброі сёння больш, чым хлеба,
А гэта страшны дысбаланс.
Калі ўжо свет дыхне спакойна,
Адкіне недавер, адчай?
Зямля стамілася ад войнаў,
Крыві напілася «праз край».
І зноў бяруцца за старое —
І востраць за халяву нож.
Зноў назапашваецца зброя
Для войн знішчальных — для чаго ж?
Нявечыцца зямля без жалю,
І рвуць са стомленай зямлі
Руду, жалеза, суперсталі —
І крохкі мір кладуць на шалі
Й ракеты, танкі, караблі.
Ды там, дзе тонка, там і рвецца,
На валаску вісіць Сусвет.
Зямля ж карміцелькай завецца —
He парадзіхаю ракет.
*
Што б ні казалі, а жывое
І ў нежывым жыве, відаць.
Таму бязлітасная зброя
Павінна чуць і адчуваць.
Руда і кожная травінка,
Лясы, жытнёвыя палі,
І зброя ўся — зямлі часцінка.
Адкуль яны? Усе з зямлі.
Зямля — выток дабра нязменны,
А калі так, усё, што ў ёй,
Нябачна, на узроўні генным,
Напоўненае дабрынёй.
І ўсё ж жывецца без турботаў
Зямлі й зямлянам да пары —
Ракеты ў шахтах, самалёты,
Нібы перад кідком звяры.
Вачамі смерці пільна, грозна
Глядзяць на свет пакуль жывы.
І ген знішчэння — рана, позна,
Курок націсне спускавы.
*
Зямля — для ўсіх жывых — надзея,
Тых, хто імкнецца да святла.
Зямля, як казачная фея,
Усё ж паўстала супраць зла.
І, каб не спрацаваў ніколі
Звышзасакрэчаны сакрэт,
Зямля сваім магнітным полем
Змяніла коды ўсіх ракет.
Ператварыла ў вояў сонных
Радары розных далячынь,
Аўтапілотаў электронных,
Санары донных субмарын.
Ваенны арсенал магутны,
Хоць выгляд застрашальны меў,
А ўсё ж нябачна і нячутна
Стаў, нібы папяровы леў...
Настала «рана альбо позна»
Для ўсіх жывых і для зямлі,
Калі палітыкі бязбожна
Ваенным загадалі: — Плі!
Але не рынуліся роем
Ракеты ў чорнай вышыні.
Таму зямля і ўсё жывое
He зніклі ў ядзерным агні.
І ранак новы над планетай
Распачынаў дарогу дню,
А зброя ўсіх радоў і мэтаў
Ператварылася ў гульню.
Пайшла на пераплаў нанова,
Нібыта непатрэбны лом,
Каб хтосьці зноўку безгалова
He трызніў спускавым кручком.
А медыцына ўсяго свету
Без адпачынку і без сна
Шукала, як бы знішчыць гэту
Бацылу з назваю «вайна».
Ды дзе знайсці такія лекі,
Каб свет пазбавіць ад пагроз,
Спыніць крыві бязвіннай рэкі,
Каб не ўпадалі ў мора слёз?
*
О, мары!
Мары чалавецтва!
Здзяйсненні вашы, як заўжды,
Побач з нязбытнасцю — суседства,
Кругі ў люстранасці вады.
О, мары!
Чалавецтва мары!
Вы знічкай падалі не раз.
Затоеных трагедый хмары
Супраць здзяйсненняў, супраць вас.
Вядуць у зман людзей мільёны
Аракулы: — Вайне шабаш!
А зброя — спрэс для абароны,
Яна — надзейны сябра наш.
І хоць хлусліўцам мала веры,
Не меншыцца яна — як гмах.
Нас мары кволыя, хімеры,
Трымаюць на сваіх руках.
Рэальнасць страху наганяе,
Урокі ўсіх часоў — не слых,
Што зброя не абараняе,
А без разбору забівае
Чужых, сваіх, малых, старых.
О, мары!
Мары чалавецтва!
Як верыць вам
зямны наш шар!
Суседства з зброяй —
гэта бедства
Для чалавецтва і для мар.
2010