Ад вынаходніцтваў сваіх
свет неаднойчы здрыганецца.
С.Д.
Тупік, да болю ўсім знаёмы,
Пытанне ёсць, а дзе адказ:
Хто мы такія?
Ад каго мы?
Хто ў доўгі шлях адправіў нас?
Хоць Дарвін абгрунтоўваў складна
Сваю тэорыю — і ўсё ж,
Хто здольны адказаць дакладна —
Мы не ад малпы?
Ад каго ж?
Які ён, той жыцця зародак?
З вады ён ці касмічны госць?
Так, ён загадкавы, наш продак,
А мы — рэальныя.
Мы — ёсць!
Мы крочым хутка і свядома,
І свет мяняем — на вачах.
Адно дакладна нам вядома —
Наш шлях — эвалюцыйны шлях.
Ён быў эвалюцыйна-роўны,
Няспешна, мудра ўзрошчваў нас,
Бо й плод не выспее раптоўна,
А паступова, у свой час.
Ды час эвалюцыйны збочыў,
Рэвалюцыйны ўзяў разбег.
Ўсё болей доўжыліся ночы,
Ўсё меней заўважаўся грэх.
Жыццё мянялася стыхійна,
Рэха падзей гуло над ім.
Гвалтоўна, неэвалюцыйна
Хто быў нікім — рабіўся ўсім.
Духоўнасць нішчылі актыўна,
Над годнасцю чыніўся здзек.
І неяк штучна, дырэктыўна
Ствараўся «новы» чалавек.
«Чырвоны» чалавек, не «белы» —
Усіх крывавы дождж мачыў.
І час, як плод той недаспелы,
Недасканаласцю гарчыў...
Мы крочым хутка, мыслім нова,
Па лозунгу — у кожны дом.
І вось ужо перабудова
Усё варочае ўверх дном.
На доўгім языку прывычна
Імчаць да велічных падзей.
Хаця ламаўся анархічна
Лёс і Радзімы, і людзей.
Час індывідумазнішчальны
І ён — стваральнік шэрых мас.
Ад рэвалюцый разбуральных,
Здаецца, й сам стаміўся час.
*
Рэвалюцыйны час шалёны
Над эвалюцыяй, як крыж.
І вось ужо не людзі — клоны,
Рука — камп’ютарная мыш.
Ужо не людзі — цень каменны,
На спінах скрыўленых — гарбы.
Мутантавыя манекены,
Самаахвярныя рабы.
Рабы глабальнай павуціны,
Аблытаўшай увесь сусвет.
Тчэ павуцінне ён адзіны,
Павук драпежны — інтэрнэт.
Павук, які наўрад ці згіне,
А смокча, губіць душы, час.
Штогод у гэта павуцінне
Ублытваецца болей нас.
І ўжо бязмежны і бяздонны
Магутны інтэрнэт-абшар,
Урад стварае электронны,
Тамы даследванняў, буквар.
І мамаў, татаў электронных
Праз дзень-другі прыпаднясе.
А колькасць душ адушаўлёных
Раздушаўляе пакрысе.
І інтэрнэт усе жаданні
Сплёў-пераплёў адным вузлом —
І віртуальнае каханне,
І кодаў ядзерных узлом.
І сэкс, і «мухі», і «катлеты»,
І ўвесь парнаграфічны жуд,
І ўсе інтымныя сакрэты,
І ўвесь антыдухоўны бруд.
Спраўляе баль усепланетны
Павук дасціпны — «дабрадзей».
І ў гэтым сметніку сусветным
Маленства губіцца дзяцей.
Яны — анёлавыя душы,
Яны — даверлівасць сама,
Улезлі ў інтэрнэт па вушы,
І выхаду з яго няма.
«Стралялак» скрытная драпежнасць,
Гвалтоўнасць віртуальных драм,
Як ад наркотыкаў залежнасць,
Утрымлівае душы там.
Не адпускае павуціна,
Палоніць інтэрнэт-прастор.
І ўжо дзіцяці ўсё адзіна —
Што дзень, што ноч, што манітор.
І высвятляецца страшэннасць —
Рыхтуе дзецям інтэрнэт
Замкнёнасць душаў,
ведаў дрэннасць,
Духоўную непаўнацэннасць,
Агрэсію, хвароб букет.
_________
З’еў бутэрброд, затым адрыжка,
Ці ж варта ганьбіць бутэрброд?
Адмоўнае — як дзёгцю лыжка,
Станоўчае — у бочцы мёд.
Станоўчых справаў больш у свеце,
Чым марных спраў, інакш — тупік.
Станоўчае — і ў інтэрнэце,
Ён сёння — дасягненняў пік.
Так, з намі інтэрнэт навечна,
Бо без яго мы — слепакі.
Карысны ён для нас?
Бясспрэчна!
Але ж у палкі — два бакі.
*
Мінула Беларусь развалы
На павароце, на крутым.
Мы не спявалі гімн няўдалы:
«Усё разбурым, а затым...»
Кранула й нас перабудова —
Тупік, няўпэўненасць і страх.
Але нязменна, паступова
Шукала Беларусь свой шлях.
Ішла, як роўная між роўных,
Без рэвалюцый — бачыць свет.
Ішла спакойна і грунтоўна
У новы дзень, да новых мэт.
А інтэрнэт — ён верхаводзіць
Ў галовах, душах, нават снах.
Ён не адну бяду народзіць
І не адзін утворыць жах.
Ён — спраўны рабаўнік нашчадкаў,
Ён разбурае кволы мір,
Ён — на чале ўсіх беспарадкаў,
Ён — рэвалюцый правадыр.
Ён, як казёл, душы гароды
Перакапыціць, папсуе.
Ён свет вядзе — ды не да згоды,
А ў пасткі брудныя свае.
І без яго — свет неспакойны,
Бразг зброі непакоіць слых.
Адновіць ён у свеце войны
«Халодныя» — й не толькі іх...
Прабач мне, электронна-новы,
Тэхнічна-дзіўны, супервек.
Я — ад зямлі, як ёсць — вясковы,
Крыху адсталы чалавек.
Мяне судзіць?
Лепш апраўдайце!
Не падымайце гвалт і крык,
Бо, як сказаў даўно Кандраце1 —
Між вас я — сапраўды мужык.
2009
1 Кандрат Крапіва