Генадзь, хоць любіў свае родныя сцены —
Свой кут, ды звярнуўся да жонкі, Мілены:
— Духоўнасці ў нашым жыцці — не багата:
То хата — то праца, то праца — то хата,
То тэлеатруту глядзім, то ў талерку,
А што, калі б з’ездзіць праведаць швагерку?
Радня, як ні як — з кім яшчэ сустракацца?
Магчыма, і ў іх, як і ў нас: хата — праца...
Мілена падскочыла: — Дзіўны ты нейкі!
Такой ва ўсім свеце не знойдзеш сямейкі —
Сястра, але ўбачыць не маю ахвоты,
Яна з сваім Саўкам, ну й пара — два боты.
Што ён, што яна — кожны звягі стваральнік,
У іх жа замест языкоў — мацюгальнік.—
Генадзь не згаджаецца: — Кінь ты згрызоту!
Яны, можа, сплюнулі з роту брыдоту.
Ты піва налі, а праз час — знікне пена,
І ў іх з часам знікне благое, Мілена.
Мы будзем з табой, калі ўзнікне шуміха,
Паводзіць культурна, выказвацца ціха.
Ды што мы губляем? На моўны іх перчык,
Мы ляснем дзвярыма і — аравідэрчык...
Мілена здаецца: — Паедзем... пабачыш,
Гарбатага ў зграбнага не перайначыш,
Каторы ўжо раз заракаюся — досыць!
Ды еду, а потым душа аж галосіць...
* * *
І вось у нядзелю, ў святочным адзенні,
Пастукалі ў дзверы Савосю і Фені
Мілана з Генадзем (а франты якія!):
— Дазвольце да вас, сваякі, дарагія!
Савось як усклікне: — О, ёкарны шкворань!
Прыпёрліся ўсё-такі, маць вашу ў корань!
А мы зачакаліся вас, свалачынаў,
Даўно бы пратрэслі свой зад. Малайчыны!
І Феня сястру абдымае манерна:
— Нарэшце з’явілася, гадаўка, сцерва!
Я ж так цябе рада пабачыць, калоду,
Заходзьце! Зварганім гулянку, як з лёду.
Захмелім свой лыч да бяспамяцтва, клёва,
Сядай да стала, будзь, як дома, карова! —
Затым гаспадыня Савося гукнула:
— Ну, што ты прыстаў да Генадзя, як скула?
Вунь, сала нарэж, адкаркоўвай бутэлькі,
І так змарнавалі, лічы, паўнядзелькі.
А я каля печы крутнуся рупліва —
І, праўда, аздобілі стол, як на дзіва,
Мачанкай, каўбаскай, вяндлінай, капустай,
Блінамі і бульбай — прыгожа і тлуста.
І чаркі налілі ўрачыста і чынна.
Мілена ўхваліла: — Не стол, а карціна!
А мы нашчака, ажно зрання не елі...
— Дык што ж ты сядзіш, як... міндаль на вяселлі?
Прыткнула паўтонны кумпяк свой наўскрайку,
Ты сядзь на ўсю лаву, мяне слухай, Саўку!
Жары вунь капустачку, сала, каўбаску,
Закідвай халяву ў валё пад завязку.
А ты што не п’еш, не закусваеш, Гена?
Культурныя, маць вашу цераз калена.
Накінься на бульбу, пакуль не астыла,
І не выкабельвайся, хрэн табе ў рыла!..
Нарэшце кілішкі з прыцмокам кульнулі
І хвалі цяпла ва ўсім целе адчулі.
За чаркай — закуска, за зычаннем — чарка,
Адно за другім, без маруднасці, шпарка.
Генадзь, пасля шостай мо, расчырванеўся,
Пагладзіў жывот: — Як за грошы наеўся!
Падзяка вам шчырая, Феня і Сава!
Калі ж нам чакаць вас у госці? Цікава!
Мілена азвалася: — Сава і Феня,
І я далучаюся да запрашэння.
Тут Саўка даў волю свайму лексікону:
— Дарэмна, Генадзь, ты здымаеш карону.
Куды мы паедзем? Ды што мы, паўдуркі?
У вас бутэрбродзікі, чаркі-мінзуркі,
У вас жа графінчык, фужэрчык, бакальчык,
Відэлец бярэце, адставіўшы пальчык.
У вас жа на твары — лагоднасці маска,
Праз кожнае слова — «пардон», «калі ласка».
Я вашых манер не прымаю ўчыстую,
Мяне ад салодзенькіх слоў ванітуе.—
Раптоўна і Феня агучыла слова:
— А я дык у госці хоць сёння гатова!
Чым дома сядзець, палыкаючы слінку,
Прыемней намурзацца на дармавінку.
Не слухайце Саўку — напіўся мой злыдзень,
Прыедзем абодва — чакайце праз тыдзень...
* * *
Вярталіся госці з гасцей у напрузе,
Марудзіла думка настрой ім: — Што ж будзе?
Як ім дагадзіць — і Савосю, і Фені?
Дзе выйсце вышукваць, хоць стань на калені.
Маўчала Мілена, Генадзь быў маркотны —
Жыццё, як медаль, мае бок адваротны.
Раптоўна з Генадзя аж пырснулі словы:
— Прыдумаў! Ура! Што мы сушым галовы?
Мы елі вяндліну, каўбаску, мачанку,
Мы, як пад капірку, паўторым гулянку.
Усё, што і ў іх, будзе ў нас спарышова,
І нават гаворка — амаль слова ў слова.
Успомнім давай папярэднія гулі,
Ці ж мала абразаў ад іх мы глынулі? —
Мілена няўпэўнена гутарку правіць:
— Яны ж не давалі нам слова уставіць...
Ды чуе Генадзевы ноткі жывыя:
— У нас яны будуць сядзець, як нямыя!
Мы будзем няспынна сплятаць тары-бары,
Мы ўсё абмазгуем — напішам сцэнарый.
Для іх пустабрэх, як бяскрыўдныя жарты,
Мы ім аджартоўваннем зблытаем карты.
Хоць сорамна трафіць абразам і кпінам,
Ды выйсце адно ў нас, як кажуць, клін клінам.
* * *
Нарэшце настаў гэты дзень непазбежны,
Нервова-напружаны, сумны і смешны.
Ледзь толькі з’явіўся Савось на парозе,
А побач і Феня, як пані на возе.
Генадзь стаў разыгрываць першую сцэну,
Адразу ж гукнуў на падмогу Мілену:
— Ты глянь! Два паўдуркі ў святочным адзенні!
О, Саўка! О, Феня! Ды ну вас да фені!
А вочы галодныя! Як вы схуднелі!
Вы што, цэлы тыдзень пасцілі, не елі?
А сёння, замест бутэрбродаў — во, фічку!
Паклікалі вас мы на хлеб і вадзічку...
Жартую! Вунь стол, не хвалюйцеся, чэрці,
Прысмакі ў тры горлы дазволім вам жэрці.—
Савось рот раскрыў, толькі лыпаў вачыма:
— Не ў тыя я дзверы патрапіў, магчыма?
Адкуль столькі розуму і інтэлекту? —
Генадзь усміхнуўся: — І мы маем сметку!
Такімі разумнымі быць з жонкай мусім,
Ты палец у рот не кладзі нам — адкусім.—
Мілена ў гаворку ўступае памалу:
— Савось! Падпіхні сваю жонку-завалу!
Сястра, кастыляй праз парог, кратай ногі,
Прачніся, не стой, нібы пень ля дарогі.
Хутчэй да стала, і з разгону угасьце,
Ды толькі з нагамі на стол не залазьце.
Жартую, бо вы, спадзяюся, не свінні,
Савось, не штурхайся, дай сесці жанчыне.—
У Фені здзіўленне ў вачах: — Ну, сястрыца!
Не стол, а пасаг!.. Вось дык хлеб і вадзіца!
Няўжо гатавала сама? Пабажыся!
Такая тут закусь, хоць расперажыся.
Нарэшце і выпілі, і закусілі —
Законы гасціннасці — вечныя, ў сіле.
Савось ушчаміцца спрабуе ў гаворку,
Ды толькі Генадзь не дае й слова ўторкнуць:
— І што ты ўсё, Саўка, маўчыш безгалова?
Нібыта ў штаны ты наклаў — ані слова!
Ты ж быў гаваркі, як сто баб на базары —
Што, скіс? Адбасячыў сваё? Адгутарыў?
Тут Феня за мужа — гарою імгненна:
— Вы ж рот нам заткнулі!..
Ды ўстала Мілена
І выдала, нібы анучай па пысе:
— Ты слухай разумных людзей і вучыся!
Калі штосьці чутае недаспадобы,
Кульні вунь штрафную, пагрэеш вантробы!
Ты ж, Феня, малодшая, ёсць, пэўна, порах,
Ці ўсё разбазарыла, сучы твой потрах?..
Тут нечая шклянка з стала, як на ліха,
Дзын-дзын аб падлогу — і сціхла шуміха —
Пакой цішынёю напоўніўся ліпкай...
Ускочыла Феня, як першая скрыпка:
— На шчасце! Разбілася шклянка на ўдачу!
Савось зірк падлобна: — Я іншае бачу.
Якое тут шчасце? Абразы і здзекі.
Мы ў госці ішлі, а папалі ў цырк нейкі...
І Феня за Саўкам дадала нясмела:
— Што робіцца сёння тут — незразумела.
Адкуль гэта колкасць, як елак ігліца?
Скажы, растлумач, прасвятлі нас, сястрыца.
Мілену кранула сястра за жывое:
— Вы глянулі сёння ў люстэрка крывое.
Няўжо вы ў люстэрку сябе не пазналі?
З Генадзем мы ваш лексікон паўтаралі.
Абразу вам чуць непрыемна, нязручна,—
Вы нас навучылі — мы здатныя вучні.
Ты, Саўка, сказаў пра абразы і здзекі?
Так, праўда і крытыка — горкія лекі.—
Савось ад Міленіных слоў аж падскочыў:
— Няўжо мы такое выказвалі ў вочы?
Няўжо я і Феня такое казалі?
Ад чутага сёння, ў нас вушы завялі.
Паслухаўшы лаянку з вашага боку,
Убачылі мы бервяно ў сваім воку.—
Слязу ачышчальную выцерла й Феня:
Няўжо так глыбока пусціла карэнне
У нашай душы бездухоўнасці зерне?
Хто ж нас альбо што зноў да людскасці верне?
Не верыцца нават, а ўспомню — і сорам,
Мы, Сава, з табой непрыстойна гаворым,
Буяе бяздумная наша гамонка...—
Савось уздыхнуў: — Распусціліся жонка.
Ён Феню падтузаў: — Давай побач сядзем,
І шчыра папросім Мілену з Генадзем:
— Генадзь, даражэнькі! — Міленачка-краска!
Даруйце, прабачце вы нам, калі ласка!
Мы справім, адновім характар свой свінскі,
Праз месяц-другі, як бамонд будзем Мінскі.
Мы перачытаем Купалу, Шэкспіра,
Да споведзі сходзім, ачысцімся шчыра.
Пачнём мы заводзіць у сэрцы духоўнасць —
І падлай я буду за непаслядоўнасць...
А Феня паспела ажно праслязіцца:
— Я с Саўкам гатовая перарадзіцца!
Люстэрка мы выправім, знікне скрыўленне,
Інакш, ён — не Саўка, а Феня — не Феня!
Пакажа люстэрка адбітак наш годны.—
Мілена з Генадзем усклікнулі:
— Згодны!
2013