Мне ўсё жыццё
мая віна баліць —
Была у мамы
кожным раннім ранкам
Бяда з бяды —
як печ бы распаліць?
Сырым паленнем —
мала спадзяванкі.
І кожным ранкам —
лета ці зіма,
Адкуль у мамы
быць маглі спадзеўкі,
Калі штораз —
ні смаляка няма,
Ні пашчапанай сухенькае дрэўкі?
Чакала хата
раніцай цяпла.
А маме ля яе —
жыццё няміла.
Распальваючы печ —
і лёс кляла,
І нервы мама
кожны раз паліла.
Цяпер, «разумны»,
бачу праз гады:
Печ распаліць —
адкінуць спраў палову.
А трэба ў печы
наварыць яды,
А трэба ж бегчы
падаіць карову.
І зноў спраўляйся
падстаўляць плячо,
Спраўляйся ў гаспадарцы завіхацца —
Пасыпаць куркам,
накарміць свінчо,
Сям’і даць есці і —
ў калгас на працу...
Я быў блазнюк яшчэ —
даруй мне Бог.
Чаму ж тады я, ёлуп, ёлкі-палкі,
Меў вольны час,
а маме не памог,
Не нашчапаў лучыны для распалкі?
*
Мы побач з лесам
у той час жылі.
Дык што? Шавец —
і басанож застаўся?
Бярозы, сосны вунь —
бяры, палі,
Зразай, шчапай, сушы —
рыхтуй, не баўся.
О не! Да дроў —
занятасці сцяна.
Бацькоў штодзённа
«заядала» праца
Ў калгасе —
ад цямна і да цямна,
А потым трэба
й дома даглядацца.
Дык што? Зразай, шчапай,
сушы, палі?
Зразалі... з плеч у печ
сырнёг-палена.
Займацца дроўмі
не было калі,
А трэба ж накасіць
кароўцы сена.
А бульбачка —
наш залаты запас —
І шмат чаго рабілі,
зубы сцяўшы.
І гэта ўсё —
ў паслякалгасны час,
Не сеўшы,
не даеўшы,
не даспаўшы.
І ведалі — хоць воз,
хоць два цягні
Калгас вам не заплоціць —
анічога.
Адна ў калгасе плата — працадні,
Але й калгас тады
не меў другога.
І хоць усе ў сям’і
гібелі мы,
Нярэдка мама
з горыччу ўздыхала:
— Каму дык па каму,
мне ж — два камы...
І праўда —
маме горш за ўсіх хапала.