Мы, людзі, думаем, што толькі мы здольныя размаўляць. Гэта не так. Размаўляюць усе — і кветкі, і аблокі, і птушкі,і звяры, і дрэвы, і матылькі.
Усе на зямлі вакол нас зносяцца між сабой на сваёй, толькі ім вядомай, мове.
Магчыма, каб мы слухалі расліннае і жывёльнае асяроддзе сэрцам, шмат цікавага пачулі б. А паколькі мы слухаем вушамі, да нашага слыху далятаюць розныя, малазразумелыя нам гукі. Гэта і шум дрэў, і рыканне кароў, і посвіст ветру, і сабачы брэх, і шмат самых розных гукаў. Што ўтойваюць яны, гэтыя гукі, нам мала цікава.
А вось якую цікавую гісторыю распавёў мне адзін звычайны кухар. Ой, што я кажу — звычайны! Ён зусім незвычайны, паколькі сваім сэрцам падслухаў гаворку... Чыю б вы думалі? Не ламайце дарэмна галавы — не здагадаецеся.
Першым пачаў выхваляцца фасолевы суп:
— Я вельмі смачны і карысны. Апошнім часам мяне так рэдка гатуюць, што ледзь толькі маё імя з’яўляецца ў меню, я нарасхоп. Я — галоўны!
Гаворку перахапіла духмянае падсмажанае сала:
— Без мяне на стале сум, а ў жываце чалавека галодны тлум. Я — самае галоўнае для чалавека!
— Ды ў параўнанні з намі, ты — нішто! — фанабэрыста заявілі круглабокія сакаўныя катлеты.— І ты, і той фасолевы суп — адна толькі назва. На стале мы — незаменныя. Вось хто галоўны, а не вы, самазванцы!
— Ха-ха-ха! — зарагатаў халаднік з буракоў.— Я — чырвоненькі, халодненькі, ды яшчэ са смятанкай, ды з зялёнай цыбулькай! Зірнеш на мяне і ва ўсіх слінкі цякуць. Каму вы ўсе патрэбныя ў спякоту? Я — галоўны!
— Ды вы ўсе шэрасць у параўнанні са мной! — выказаў свой гонар, дастаны з пылу, з жару ружовабока падпалены шашлык.— Дзе вы бачылі пікнік альбо дачныя адпачынкі з нейкім там фасолевым супам, ды і з усімі вамі? Смех ды і толькі! А вось я, з памідорчыкам, ды з салатай, ды пад кетчупчыкам — пальчыкі абсмокчаш! Я не толькі галоўны, а самы найгалоўнейшы!
— Не надта ты тут выхваляйся! — не без падстаў запярэчыла халодная адвараная цяляціна.— Я, тоненька нарэзаная, ды прыгожа выкладзеная на талерцы, а побач са мной, запраўлены бураковым сокам, цёрты хрэнчык,— чым не смакаўны цуд! Нават гледзячы на мяне, можна язык палыкнуць. Упэўнена, што галоўная ўсё ж я!..
Кухар, які за ўсім назіраў і слухаў, схаваўшыся за прыадчыненымі дзвярамі, вырашыў паказаць, прыгатаваным яго рукамі, гэтым хвалькам, хто ж галоўны.
Ён увайшоў на кухню і спрэчкі разнастайнай смакаты адразу сціхлі.
У сталовую залу, дзе сядзелі наведвальнікі, кухар пачаў выносіць па чарзе — фасолевы суп, падсмажанае сала, катлеты, і ўсё астатняе. Сам жа хуценька выйшаў.
Усе па-майстэрску прыгатаваныя і, безумоўна, вельмі смачныя страўныя блюда, напружана чакалі, каго ж наведвальнікі сталоўкі пачнуць больш за ўсіх хваліць, і каго назавуць галоўным.
Але ніхто не пачынаў есці. Усе чагосьці чакалі.
Кухаравы вырабы захваляваліся — у чым справа? Чаму да іх не дакранаюцца? Няўжо яны нясмачныя і спрачаліся між сабой дарэмна?
Нарэшце з-за сталоў пачулася:
— Гэй, кухар! А дзе хлеб? Хіба ж без хлеба можна есці? Ты забыўся, што хлеб — усяму галава?
Вось тут усе, хто адзін перад адным выхваляўся — нават апетытны шашлык, зразумелі, хто самы галоўны на стале для чалавека.
Дзякуючы незвычайнаму кухару і мы з вамі ведаем гэта.