Васіль з Наталляй пражылі сямейна дваццаць пяць гадоў і, як і належыць, справілі сярэбранае вяселле.
У іх сям’і, як і ў кожнай, было ўсякае, як кажуць, і белае, і чорнае.
І усё ж белага — згоды і ладу, было пераважна больш. А калі дадаць да згоды і ладу галоўны скарб жыцця, дзяцей, дык вунь як хораша выглядае дваццаціпяцігадовае серабро іх шлюбу.
У старэйшага сына Анціпа і яго жонкі Ганны, вось-вось з’явіцца свой «галоўны скарб жыцця». І Васіль з Наталляй урачыста рыхтаваліся да ганаровага звання дзядулі і бабулі.
Малодшы сын Ігнат, якому «стукнула» ўжо дваццаць гадоў, завіхаўся за аднавяскоўкай Таццянай, прыгажуняй і шчабятухай.
Жыццё, як смяяўся Васіль, набірала абароты.
Але дзе вы бачылі, каб жыццёвыя абароты абыходзіліся без непатрэбнай турботы?
І сапраўды, ёсць гэтыя турботы патрэбныя, нават неабходныя, напоўненыя руплівасцю і гаспадарлівасцю.
А ёсць зусім непатрэбныя, напоўненыя згрызотай і дурнотай.
Менавіта такія турботы, як лыжка дзёгцю ў бочку мёду, уваліліся ў адбудаваны і ўсталяваны лад жыцця гэтай звычайнай сям’і.
Адным разам, Наталля села на канапу да Васіля і лісліва кажа, дакладней, пытаецца:
— Ты, Васілёк, не супраць, калі я на тыдзень-другі ад’еду да маці і паруплюся там на іх клопатах? Дапамагу бацькам, падтрымаю іх. Ды і пабачыцца дужа хочацца, тым больш, што я ў адпачынку. Га?
— А можа, крыху пазней і я выкручу час, ды разам скокнем да бацькоў? — спытаў яе Васіль.— Ты там наляжаш на грады, а я пазавіхаюся з плугам і сякерай...
Наталля запярэчыла:
— Пакуль ты будзеш выкручваць свой час, мой адпачынак скончыцца. Паеду я адна!
— Адна дык адна... — паціснуў плячыма ў знак згоды Васіль.
Бацькі Наталлі жылі ў дзесяці кіламетрах ад вёскі Васіля, куды Наталля пасля вяселля і пераехала жыць да мужа.
Васіль застаўся адзін на гаспадарцы. Праўда, дапамагалі сыны і цяжарная нявестка.
У вёсцы, калі хочаш, каб «жылосы ды вялося», няма паасобку жаночай ці мужчынскай працы. Гаспадарка агульная, яна і корміць, і поіць сям’ю. Васіль лёгка прызвычаіўся да агульных сямейных абавязкаў. Таму цяпер, застаўшыся і за гаспадара, і за гаспадыню, ўпраўляўся з усім без вялікай напругі.
Прыкладна, дзён праз дзесяць пасля ад’езду жонкі да бацькоў, Васіль вярнуўся дадому з працы і, пераступіўшы парог, аслупянеў, заўважыў нейкую незнаёмую асобу, якая ў фасоністай позе стаяла ля стала.
Апрытомнеўшы, гаспадар здзіўлена запытаўся:
— У нас госці? Але я вас ніколі не бачыў сярод нашых сваякоў. Вы хто?
— Ты што, Васілёк, не пазнаеш мяне? — спытала незнаёмая асоба.
А вось голас Васілю падаўся знаёмым. Ён уважліва пачаў разглядаць жанчыну. Вусны ў яе былі таўшчэзныя, як спелыя слівы. Размаўляючы, яна ледзь кратала імі. Вочы былі чамусьці розныя, не колерам, а па абрысу. Адно вока было як у кітайцаў — выцягнутае, як шчылінка, а другое — круглае, як у рыбіны. І дзіўная рэч, «шчылінка» міргала, а «рыбіна» пазірала не міргаючы, як перламутравы гузік.
Паміж вачыма і «слівамі» наліўся чырванню распухлы нос.
— Дык хто вы? — выдыхнуў аслупянелы Васіль.
Ён адчуваў сябе неяк спалохана, бо бачыў, як сыны і нявестка, седзячы ў куце хаты, напружана пазіралі на жанчыну.
На пытанне Васіля адказаў Ігнат:
— Тата, ты толькі не палохайся... Гэта наша мама...
— Хто-о-о? — выцягнуў шыю гаспадар.— Чыя гэта мама? Гэтае страхалюдзіна ваша маці? Апамятай, Ігнатка!
«Страхалюдзіна» наблізілася да збялелага Васіля.
— Васілька, ты ж прыглядзіся лепш. Гэта я, Наталля, з якой ты пражыў шчаслівыя дваццаць пяць гадоў. Ну, пазнаеш?
Васіль адскочыў ад жанчыны, як ашпараны:
— Вы што, дурня з мяне ўсе робіце? Я што, сваёй жонкі не пазнаю? Хопіць! Хто гэта жанчына?
— Супакойцеся, калі ласка, і паслухайце,— звярнулася да Васіля нявестка.— Гэта сапраўды ваша жонка Наталля і мая свякроўка. Яна нам шмат растлумачыла, а я вам усё раскажу. Наталля ездзіла не да бацькоў, а ў Мінск да нейкага там доктара, які зрабіў ёй пластычную аперацыю. Зараз гэта вельмі модна.
— Навошта аперацыю? — спалохаўся Васіль.— Яна хворая?..
Ганна зноў пачала супакойваць свёкра:
— Такую аперацыю робяць, каб стаць маладзейшым, прыгажэйшым...
Васіль тыцнуў пальцам у твар «страхалюдзіны»:
— Прыгажэйшай?! Ды з такой прыгажуняй боязна начаваць у сваёй хаце!
Наталля, а гэта была сапраўды яна, зноў наблізілася да мужа, які сціснуўся ў камяк.
— Васілёк,— пачала жанчына,— супакойся. Дасць бог, прывыкнеш. Я ж хацела, як лепш... Там, разумееш, розныя тракцыі, карэкцыі, надрэзы, падцяжкі... Бывае горш, бывае лепш...
Васіль перахрысціўся.
— Якое тут лепш! Была жанчына як жанчына, баба як баба, не лепшая, але і не горшая за астатніх...
Наталля перахапіла гаворку:
— Не лепшая за астатніх?! Вось гэта тваё «не лепшая» і вымусіла мяне шукаць паратунку, каб быць лепшай.
Васіль зарагатаў:
— Паглядзіце на гэтую лепшую! Ад цябе ж на вуліцы не толькі людзі, а нават вясковыя сабакі будуць шандарахацца.
Наталля зноў звярнулася да мужа:
— Ну а голас мой хоць пазнаеш?
— Што мне голас! — не супакойваўся Васіль.— Я не з голасеам жаніўся, і не з голасом жыў дваццаць пяць гадоў. Затыкні ты свой голас у адно месца.
Што было рабіць Васілю? Не выганяць жа з хаты сваю, хоць і такую «папрыгажэлую» жонку. Але як жыць з ёй далей? Як кажуць, ні сабе паглядзець, ні людзям паказаць.
Вечарам, трохі супакоіўшыся, Васіль кажа Наталлі:
— Вось што, даражэнькая, у такім выглядзе ты людзям на вочы не паказвайся!
— А што? А як?..— разгубілася Наталля
— Будзе так! — рашуча адказаў Васіль.— Ёсць у мяне процівагаз, вось і будзеш яго нацягваць на сваю дурную галаву перад тым, як выйсці з хаты на вуліцу.
— Ты што, Васілька! А што людзі скажуць? А што я ім скажу?
— Табе не пашкодзіла б і спаць у ім...
— Ноччу — не! Ты ж мяне палохацца будзеш у працівагазе.
— І праўда,— хмыкнуў Васіль,— з ім страшна, але і без яго хоць крычы.
Вось так і пачалося ў Васіля з Наталляй новае сямейнае жыццё.
Ідуць яны па вуліцы, а насустрач аднавяскоўцы:
— Што гэта, Васіль, твая Наталля ў процівагазе? — пытаюцца яны.
А Васіль бадзёра адказвае:
— Па прадпісанню грамадзянскай абароны і ў сувязі з абвастрэннем міжнародных адносін, неабходна прызвычайвацца вось да такіх мер бяспекі.
Але, не хадзіць жа астатняе жыццё Наталлі ў гэтай гуме. Трэба шукаць нейкі паратунак. І, здаецца, Васіль яго знайшоў.
— Бяры, Наталля, якія ёсць грошы,— кажа ён жонцы,— едзь да таго доктара, няхай ён па тваім здымку кіруе тыя тракцыі і карэкцыі, на былы твой знешні выгляд.
— А калі ў яго не атрымаецца?
Васіль супакоіў жонку:
— Больш жахліва чым ёсць, спадзяюся, не будзе...
І паехала Наталля шукаць сваю сапраўдную былую прыгажосць.
А Васіль не можа знайсці сабе спакою: ці пазнае ён тую, якая пераступіць парог роднай хаты? І хоць вельмі спадзяецца, што пазнае, але працівагаз на ўсякі выпадак трымае пад рукой.